SOONKA
Dib u dhigidda qallaynta soonka
Sannadihii ugu horeeyey ee qaangaarka qof aan soomin
Haweeney la hadalkeed iyo gacanteeda oo la taabto maalin bil Ramadaan
Haweentiisi ayuu u galmooday maalin bil Ramadaan
Xaamiladu haddii ay afurto soonka way qallaynaysaa
Qallaynta soonka
Daahir noqoshada salaadda subax gadaasheeda

SOONKA
Dib u dhigidda qallaynta soonka.
Su’aasha 78aad: Muxuu yahay Xukunka dib u dhigidda qallaynta soonka ilaa Ramadaan kale laga gaaro?

Jawaab: Qofkii Ramadaan u afura jirro ama safar iwm awgood waxaa ku waajiba inuu qalleeyo intaan la gaarin Ramadaanta kale labada Ramadaan inta u dhexaysana Allaah wuu noo ballaariyey, qofkii qallayn waaya soonka inta aanu soo galin Ramadaanka kale waxaa ku waajibaya qallayn iyo quudin miskiin maalin kasta oo maalmahaas lagu leeyahay ka mid ah.
Waxaa sidaas laga wariyey koox ka mid ah asxaabtii Nabiga ﷺ, quudintaasna qaddarkeeda waxaa lagu qiyaasay kiilo iyo bar cuntada waddanka laga cuno ah, sida Bariis, Timir iwm, haddiise uu qalleeyo soonka inta aan la gaarin Ramadaanta kale wax quudin miskiin ah kuma waajibin.

Sannadihii ugu horeeyey ee qaangaarka qof aan soomin
Su’aasha 79aad: Muddo toban sano laga joogo ayay ahayd markaan isku arkay calaamadihii qaangaarka, sannadkii ugu horreeyey ee qaangaarkayga bil Ramadaan ayaan soo haleelay mana soomin, wax cudurdaar ahna ma lahayn oo aan ka ahayn jaahilnimo iga haysey inuu igu waajib yahay soonku, haddaba imminka masoo qallaynayaa soonkaas? Mase la iga doonayaa kafaare gud?

Jawaab: Waxaa kugu waajiba in aad qallaysid bishaas rabbina aad u toobad keentid dambi dhaafna weydiisatid, waxaana sidoo kale kugu waajiba kafaaro gud ah in aad quudisid miskiin, oo siisid kiilo iyo bar cunto waddanka laga cuno ah, sida Bariis ama Timir iwm, maalin kasta oo ka mid ah maalmahaas qallahooda lagugu leeyahay, haddiise aad faqiir tahay oo aadan heli karin cuntadaas waxaa kugu waajiba qallaynta soonka oo keliya.

Haweeney la hadalkeed iyo gacanteeda oo la taabto maalin bil Ramadaan
Su’aasha 80aad: Waxaa jirta in goobaha ganacsiga badankooda haweenku ay gacanta ku hayaan, haddaba iyadoo arintaasi jirto muxuu yahay xukunka in haween lala hadlo ama gacanteeda la taabto maalin bil Ramadaan?

Jawaab: Haddii ninku haweenta la hadlo isagoo xumaan uga dan lahayn oo aan doonayn inuu hadalkeeda ku raaxaysto, sida haddii uu wax ka gadanayo ama uu wax weydiinayo ama si aan ula kac ahayn gacantiisu u taabato, dhibaato maleh bisha Ramadaan iyo bilaha kaleba, haddiise uu la hadalkeeda uga dan leeyahay inuu ku raaxaysto uma bannaana bisha Ramadaan iyo bilaha kaleba, bisha Ramadaanna way ka sii xag jirtaa.

Haweentiisi ayuu u galmooday maalin bil Ramadaan
Su’aasha 81aad: Muxuu yahay xukunka nin u galmooday xaaskiisa maalin bil Ramadaan?

Jawaab: Ninkii u galmooda xaaskiisa maalin bil Ramadaan isagoo caqligiisu taam yahay qaan gaarna ah, rabbi iyo rasuulkiisii ayuu caasiyey, waxaana ka ratibmaya falkiisaas inuu qalleeeyo maalintaas uu soonkeeda buriyey iyo kafaaro gud ah inuu addoon xoreeyo, haddii uu waayana wuxuu soomayaa laba bilood oo xiriir ah oo aanu maalin ka afurin, haddii uu awoodi waayo wuxuu quudinayaa lixdan miskiin isagoo siinaya miskiin kasta hal Suus (mud) oo cuntada waddankaas loogu isticmaal badan yahay ah.

Xaamiladu haddii ay afurto soonka way qallaynaysaa
Su’aasha 82aad: Haweeney xaamilo ah ayaa afurtay bil Ramadaan kaddibna way qallaysay maalmihii ay afurtay fidyana way bixisay, haddana mar kale ayay uur yeelatay bil Ramadaan, way afurtay waxayna soontay laba bilood oo isku xigta, oo qallihii bisha Ramadaan ah, haddaba fidyo miyaa laga doonayaa?

Jawaab: Haweenta xaamilada ahi haddii ay nafteeda ama ilmaha u cabsato, way afuraysaa fidyana bixin mayso, waxayse qallaynaysaa maalmihii ay afurtay, waxayna la mid tahay ruuxa jirran oo kale, Allaahna wuxuu yiri:
“Qofkii idinka mid ah oo jirran ama safar ku jira wuxuu soomayaa maalmo kale (bedelka maalmaha uu afuray).”

Qallaynta soonka
Su’aasha 83aad: Gabar ayaa waxay leedahay intii soonku igu waajibay waan soomayey bisha Ramadaan hase yeeshee ma aanan qallayn jirin maalmaha iga taga inta aan macduurka ahay, waxayna imminka doonaysaa inay ogaato xukunka sharciga ah ee arrintaas ka ratibmaya iyo waxa ku waajibka ah iyadoon aqoon tirada maalmahaas ay afurtay?

Jawaab: Run ahaantii waa arrin laga murugoodo in sidaas oo kale ay yeelaan hablaha muslimiinta ah, sababta arrintaas keentayna waa laba middood, jaahilnimo ama fududaysi labadooduna waa laba musiibo, sababtoo ah jaahilnimada daawaynteedu waa in wax la barto iyo in culimada wax la weydiiyo, fududaysiga gudashada cibaadooyinkana waxaa daawo u ah Allaah oo laga cabsado ciqaabkiisana laga digtoonaado laguna dadaalo wixii raalli galinaya.
Waxaa ku waajiba haweeneydaas inay Allaah u toobad keento dambi dhaafna ka weydiisato wixii ay fashay ayna ku dadaasho hadba sidii ay awooddo inay u soonto ilaa ay ka xaqiijinayso inay soontay maalmihii lagu lahaa oo dhan, waxaana rajaynayaa inuu Alle subxaanahu wa tacaalaa uu toobaddeeda ka aqbalayo.

Daahir noqoshada salaadda subax gadaasheeda
Su’aasha 84aad: Haddii haweentu ay daahir noqoto oo mayrato salaadda subax kaddib, isla markaasna ay salaaddii tukato ayna soonto maalintaas miyay qallaynaysaa?

Jawaab: Haddii ay haweentu dhiigga ka daahir noqoto dillaaca waaga wax yar ka hor daqiiqadna ha noqotee ayna xaqiijiso inay daahir noqotay way soomaysaa haddii ay Ramadaan tahay, dibna u qallayn mayso maalintaas waayo waxay soontay iyadoo daahir ah dhibna malahan haddii aysan qubaysan ilaa salaadda subax laga gaaro, sida ninkuba marka uu galmood sameeyo ama uu isku junuubo aysan dhib u lahayn inuu suxuurto kaddibna salaadda subax u soo gasho isagoo qasligii aan ka mayran.
Waxaan rabaa haweenka in aan ku baraarujiyo arrin kale oo ah: Haweenka qaarkood haddii ay dhiig helaan afurka kaddib intaysan cishaha tukan waxay u maleeyaan in soonkoodii maalintaas ka buray, arrintaasna mid asal leh ma ahan balse haddii ay dhiig hesho qorraxdu markay dhacdo, daqiiqad kaddibna ha ahaatee soonkeedii waa u jiraa.