DAHABKA
Dahabka xirashadiisa iyo haweenka
Dahabka deyn ma lagu qaadan karaa

DAHABKA
Dahabka xirashadiisa iyo haweenka
Su’aasha 223aad: Muxuu yahay xukunka haweenku inay dahab xirtaan?

Jawaab: Way u bannaan tahay haweenku inay dahab xirtaan waxaana arrintaas shardi u ah in aan lagu xad gudbin, si uusan israaf u noqon, haddii dahabka xirashadiisa xadkiisa la dhaafiyo waxay noqonaysaa israaf, Allaahna subxaanahu watacaala wuxuu yiri:
“Cuna oo cabba (wuxuu Alle idinku irsaaqo) hana ku xad gudbina, Allaah ma jecla kuwa xad gudubka badan.”
Marka Allaah ma jecla israafka iyo mubadarnimada haddii ay noqoto cunitaan iyo cabitaan, labbis iyo gaadiid iyo wixi la mid ah, sidaas darteed waxaan leenahay haweenta way u bannaan tahay inay xirato dahab iyo qalin iyo waxyaalaha kale ee ay isku qurxiyaan iyadoo aan lagu israafayn.

Su’aasha 224aad: Muxuu yahay xukunka iibka dahabka loo sameeyey qaab noole oo kale sida mas madixiis, balanbaalis iyo wixi la mid ah?

Jawaab: Dahabka iyo qalinka loo sameeyey qaabka xayawaanka oo kale waa xaaraan in la iibiyo iyo in la iibsado waana xaaraan in lagu labbisto sababtoo ah ruuxa Muslimka ah waxaa ku waajiba inuu suuliyo sawir kasta oo noole lagu shabbahay.
Kitaabka Saxiixa ah ee Muslim wuxuu qoray in Abu Hiyaaj yiri, “Cali bin Abuu Daalib ayaa igu yiri, ‘Miyaysan habboonayn in aan kuu diro wuxuu ii diray Rasuulka Allaah, oo ah in aad burbirisid sawirradoo idil iyo in aad dhulka la sintid qabri kasta oo kor loo dhisay?’”
Waxaa kaloo jira inaysan malaa’igtu soo gelayn guri sawir yaallo, sidaas awgeed waa inay Muslimiintu iska ilaaliyaan waxyaalaha sawirrada leh iibsigooda iyo iibintoodaba.

Dahabka deyn ma lagu qaadan karaa
Su’aasha 225aad: Naag ayaa waxay jinjimo dahab ah ku iibsatay lacag la isla xaddiday, dayn ahaan ayayna ku qaadatay haddaba arrintaas ma bannaan tahay?

Jawaab: Ma bannaana in dayn lagu qaato dahabka iyo qalinka, sidaas ayayna culimadu isku waafaqsan yihiin waxaana waajib ah in la celiyo haddii jinjimahii la hayo ama lacagtoodii la bixiyo.

Su’aasha 226aad: Ma bannaan tahay in qofka dahabka iibsanaya uu lacagta qaar bixiyo oo ku yiraahdo qofka dahabka leh, dahabka hayso ilaa aan lacagta kaaga soo dhammaystirayo?

Jawaab: Ma bannaana arrintaasi sababtoo ah haddii uu iibsado wuxuu iibkaasi u dhacayaa in dahabkaasi mulkigiisa uu ka wareegay qofkii lahaa una soo wareegay qofka iibsaday isagoon lacagtii bixin arrintaasina waa xaaraan waxaana waajib ah inuu bixiyo lacagta oo dhammaystiran, markaas hadduu doono ii hay ha yiraahdo ama haka qaato, haddii la gorgortamo oo iyadoon iibku dhicin uu tago oo uu lacagta soo dhammaystiro kaddibna la kala iibsado arrintaasi way bannaan tahay sababtoo ah beecu ma dhicin lacagtoo kaamil ah mooyaane.
Su’aasha 227aad: Waxaa dhacda in dadka dahabka iibiyaa ay lacagta jeeg ahaan u qaataan iyagoo naftooda iyo maalkooda u cabsanaya, maadaama ay arrintaasi jirto ma bannaan tahay in dahabka jeeg lagu iibsado haddii jeeggaasi yahay mid isla maalintaas lacagta lagu qaadan karo?
Jawaab: Ma bannaana in dahabka jeeg lagu iibsado sababtoo ah ma ahan kaash gacanta la isaga dhiibay oo kale ee waa xawilaad, waxaana u daliil ah qofka jeegga qaatay haddii uu jeeggu ka dhumo wuxuu soo raadinayaa qofkii jeegga siiyey, haddiise uu kaash ahaan lacagtiisa u qaadan lahaa ma soo raadiyeen, waxaana arrintaas caddaynaya matalan haddii ninka dahabka gadaya lacagta kaash loo siiyo kaddibna ay ka dhunto ma raadsanayo ninkii lacagta siiyey, haddiise jeeg ahaan loo siiyo oo intuu bangiga la aado ay ka dhunto wuxuu soo raadinayaa qofkii jeegga siiyey taas ayaana kuu caddaynaysa inuusan jeeggu kaashka gacanta la isaga dhiibayo la mid ahayn, haddii aanu kaashka la mid ahaynna iibku ma ansaxayo sababtoo ah Nabigu wuxuu amray marka dahab lagu gadanayo lacag (qalin) in aan dayn lagu qaadan ee gacan saar kaashka loo bixiyo.
Haddii jeegga laga tasdiiqiyo bangiga oo ninka dahabka leh uu la hadlo bangiga oo uu ku yiraahdo lacagta intaas ah ii hay aniga ayaa jeeg ahaan u haystee, markaas waxaa laga yaabaa inay bannaan tahay.