Bismillaahi wabacdu. Waa qormadeennii 16aad. Waxaan aad iyo aad idiinku mahadinayaa sida wanaagsan ee aad ula socotaan taariikhdaan mudnayd in la xuso. Aniga waxay ii tahay dhiirragalin la-socodka aad la socotaan taariikhdaan, adinkana waxay idiin tahay cibro iyo xogwarran. Waxaan kaloo u mahadnaqayaa walaalaha u taagan in ay i saxaan haddii aan wax isku khaldo ama hilmaamo.

Fiiro Gaar ah: Nasiixo ama tusaalayn
Waxaa iga talo ah nimanka diiddan waxaan dhacay in la sheego ama la qoro jariimadii laga galay Mujaahidiintii hilbahoodii loo waray haadda ee aan goobjoogga u ahaa anigu. Ragga diiddan in laga sheekeeyo taariikhdaas madow. Ha ka fiirsadaan tallaabada dambe ee ay soo wadaan, hana ogaadaan wax alla waxay sameeyaan in Malaa’iktuna qorayso taariikhda, banii-Aadamkuna qorayso!

Haddaad rabtaan in wanaag la idinka sheego la imaada wanaag asagoo aan is-tustus ahayn ee ay dhab idinka tahay. Wixii qalbiga ka dhaca Ilaahay baa og oo kaa abaal marin, wixii jawaarixdaada ka dhacana banii-Aadamkaa arki oo kugu qabsan kaana abaalmarin. Qaylin ogaa la ismaba gaarine!

Horaan uga dardaarmay in aan cagaftaan kaxaynayo wixii ka hor yimaada ay xaaqayso. Waxaan ballanqaadi in aanan cida ku been abuuran, wixii khalad ah oo iga dhacana Ilaahay baan uga toobadkeeni xaal marinna waan ka bixin haddii xaq la igu sheegto, been-abuur ama dulmi.

Aan ku noqonno hawdkii aan ku kala firirnay.

Waxaan kala tagnay ayadoo ciidankii Al-Itixaad kala firdhay oo u baahan yahay in meel la isugu aruuriyo, waxaan ku tashannay in la aado carro Dhulbahante oo loo malaynayo in ciidankii xaggaas u firxadeen badankoodii. Waxaan isku ogayn in ciidanka barax laga dabaqaado si loo dabiibo kooda dhaga barjoobay.

Ciidankii Al-Itixaad markii laga itaal roonaaday waxay u qaybsameen saddex qaybood: Qaybi waxay u fiigtay dhankaa iyo carro Dhulbahante, qolo waxay noqotay kuwo meeshii lagu dilay, qolana intay qoryihii xooreen ayay dadkii qabaa’ilka ahaa iska dhex galeen. Waxaan ka mid noqday raggii u tacabiray dhankaa iyo carro Dhulbahante. Waxaan gaadhnay magaalada Laascaanood saddex habeen iyo saddex maalmood kadib oo aan soo lugaynay illaa Garoowe.

Waxaana halkaas isugu yimid ciidankii intii ka badbaaday in la gumaado iyo kuwii ka badbaaday in ay tolkood dib ugu noqdaan ama qabiilkii iyo qabyaaladdii xumayd. Kuwaasaa ugu taloxumaa! Ilaahow hanoo celin xumaantaan kasoo baxnay iyo in aan hoggaamiye kooxeed amiirul mu’miniin ka dhiganno. Faroole ayaa sheegtay jagadaas, culumaduna (Ictisaam duqowdiisii) waa u tasdiiqiyeen, una oggolaadeen.

Yaa noo miciin ah oo nasoo dhawaynaya? Illayn waxaan noqonnay agoomo aabbahood la  dilay oo waxaa naga shihiiday dhammaan saraakiishii iyo culumadii ciidanka hoggaaminaysay intii waxtarka ahayd ama qiyaadadii.

Walaalayaal dadka nalaga laayay waxaa dhammaaday wakhtigii Ilaahay ugu talagalay in ay noolaadaan, waxaase laayay oo sabab u noqday in la laayo oo goolka salaxay ninkii walaalkood ahaa xagga manhajka sidii la moodayay, shiikhoodii ahaa sidii la moodayay, waaya aragga ahaa sidii loo qabay, naasixa ahaa sidii loo qabay, al-Walaa wal-Baraa la moodayay in uu fahmay aanse fahmin. Lamamood noqonse wayday.

Waxaa raggaas iyo dowladday wateen baabi’iyay saddex nin oo aan hubaysnayn saan horayba u soo sheegay! Wuxuuna ahaa hubka ay wax ku gumaadeen, “Talada culumada ha loo daayo oo ha looga dambeeyo ayagaa yaqaan masiirka ummadda adinku ma taqaanniin!” Waxaan Ictisaam ka ahayn wax ma oga!

Waxaan shaki ku jirin in ay tahay in culumada looga dambeeyo talada iyo hoggaaminta shucuubaha Muslimiinta ah dhammaantood, waase goorma marka looga dambaynayaa talada ummadaha Muslimiinta ah in ay u taliyaan culumadu? Waa markay mukhlisiin yihiin, oo ay baraa’a ka qaataan gaalada. Waa markay walahooda siiyaan Muslimiinta.

Waa markay qabyaaladda ama casabiyyada bari ka noqdaan  ama ka dheeraadaan, waa markay qabiilkooda khayrka ku raacaan sharkana uga digaan, waa markay yihiin rag u diyaarsan in ay xuduudaha Muslimiinta ka difaacan gaalada kusoo duushay iyo wixi la mida. Ciddii dood ka qabta arrintaas ha ila soo xiriireen. [abuuibraahim@gmail.com]

Raalli iga ahaada waan xanaaqay oo waxaa ii muuqday culumadii aan aamminnay say noo khiyaameen oo (noolaayeen) tolkoodna u badbaadiyeen (maxaabiistii uu kamid ahaa Cabdullaahi Yuusuf iyo kuwa la mida) walina  waa noo ciil qabaan intayadii ka fiigtay. Inteenna badani ma oga waxa lasoo maray iyo waxa ay damacsan yihiin dhagar qabayaashii na dhabar jabiyay walina aan ka waantoobin dhagartii ay ku dhammeeyeen (xuffaaddii) iyo khiyaamadii dowladdii Al-Itixaad Al-Islaami loo gaystay inteedii hubaysnayd (Mujaahidiintii).

Aan ku noqonno Laascaanood. Waxaa magaaladii Laascaanood ahayd ku soo ururay ciidan aan yarayn laakiin daallan oo hubkii lagasoo furtay niyadjab ballaaranna ay udheertahay.

Muuqaalkii Magaalada Laascaanood

Waxaa magaalada joogay Sarkaal ka mid ahaa saraakiishii dagaalkii 77 jabisay dowladdii Itoobiya. Ninku sarkaal kaliya ma ahan waa nin sheekh ah, geesi ah, aftahan ah oo aad mooddo in loogu talagalay ciidammada jabay in uu soo nooleeyo muraalkooda iyo macnawiyaadkooda. Wuxuu aruursaday dhalinyaro aan ka xusi karo Shiikh Cabdiraxmaan Abyad oo markaas nin yar ahaa kana mid ahaa raggii dacwada ka waday magaalada Laascaanood ahaana raggii ugu firfircoonaa dacwada.

Waxaa nala dajiyay meel naloogu sheegay in ay ahayd meeshii lagu dilay madaxweynihii hore ee Soomaaliya Cabdirashiid Cali Sharma’arke. Waxaa naloo fidiyay gargaar kii ugu fiicnaa oo la isugu gargaaro, xagga maalgalinta iyo xagga macnaawiyaadka intaba. Shiikha waxaad mooddaa in uusan daalayn oo gaajoonayn oo haraadayn. Arki maysid asagoo xanaaqsan ama wax dhibsanaya.

Mar wuu na kulmiyaa oo muxaadaro ayuu noo qabtaa, mar waana kaxeeyaa oo wuxuu na saaraa buuraha magaalada ku wareegsan markaasuu marna naga dajiyaa buurta marna na saaraa meesha ugu sarraysa buurta. Mar raashin ayuu naga dharjiyaa markaasuu dhahaa nasta oo seexda. Magaalada waxaa jooga cadow aynaan tabar u hayn ayaguna aysan ku dhicin inay na taabtaan, maxaa yeelay meeshu waa magaalo Dhulbahante maamulo. Raggii Garoowe oo aan kasoo firxannay ayaa naga soo daba diray ergo u socota Dhulbahante oo laga codsanayo in aan nimankaas (Mujaahidiintii wixii ka haray) la magan galin ee inta la qabqabto loo soo celiyo dhankaas iyo Garoowe xaggiisaa si ay abaalkooda uga waraabiyaan reer Garoowe, waana talo reer Garoowe u dhammaayeen culumo iyo caamaba in Ilaahay u naxariistay mooye.

Sarkaalkaanu wuxuu sameeyay arrin aan dhibsanaynay oo aannaan xamili karin siday nala ahayd iyo daalkii na haystay, waxayse noqotay nasri Ilaahay sarkaalka fahamsiiyay (takhdiid milatari oo daqiiq ah).

Takhdiidku wuxuu ahaa: Shiikha ayaa intuu noo xiray dhar tuute ah oo cusub oo isku midab ah ayuu magaalada hadba dhinac naga soo galiyaa markaasaan dhinaca kale uga baxnaa oo hadba buur fuulnaa midna kasii dagnaa, magaaladii daawashay u soo baxday waxayna yaqiinsadeen ciidankaani in uu yahay ciidan cusub oo gurmad ku yimid.

Qoladii lahayd ha naloo soo dhiibo raggaan naga soo baxsaday iyo munaafiq oo dhan markay arkeen ciidankaan waxaan oo boor ah kicinaya ayay kala carareen oo is dheheen, “Wallee nala qabay ee cagaha wax ka daya!” Haddaba aan kuu sheego magaca Shiikha waxaas oo takhdiid ah keenay. Waa Shiikh Cabdinaasir Xaaji Axmed “Abuu Muxammed” (xafidahu-llaahu, Aamiin Aamiin).

Abuu Muxammed waa nin baryar, wuxuu leeyahay af qurux badan oo ay ku wareegsan yihiin ilko cadcad oo fanax kore leh, markuu muxaadaraynayo waxa aad jeclaanaysaa in aad afkiisa fiirisid maxaa yeelay hadalkiisu wuxuu u badan yahay amaba uu wada yahay  xikmad, markuu hadlayo wuxuu kor uqaadi jiray gacanta midigta ah, markaasuu wuxuu taagi jiray farta loo yaqaan murugsatada.

Fartu way yara go’an tahay oo sida aan maqlay dhaawac ayaa ka gaaray dagaalkii 77dii, sidaas daraaddeedna waxaa Shiikha lagu naanaysaa Shiikh Cabdinaasir Farey markaas ayaa iigu horraysay waxaanse wada shaqaynay muddo badan oo waagaas ka dambaysay. Waan wada galnay dagaallo culus.

Mahad celin ballaaran oo ku wajahan reer Laascaanood:

Waxaan la ilaawi karin wanaaggii ay noo galeen reer Laascaanood xilligaas, kulligoodna waxaan u soo jeedinayaa ammaan ay mutaysteen xilli rag ceeboobay amaba qabaa’illo farabadan! Waxaan si gaar ah uxusayaa beesha Bah-Ararsame. Bah-Ararsame waxay na dajiyeen guryahoodii oo nooga bexeen, baraagahoodii oo xareeddu ka buuxdo ayay daboolka nooga qaadeen, xoolohoodii ayay noo loogeen, ciidan bay na duldhigeen waardiye naga ah intaan daal tiranaynay ama aan nasanaynay (daal tirasho).

Bah-Ararsame waxay leeyihiin Garaad haybad badan oo ay ka dambeeyaan, asna ka fogaaday waxyaabaha eeddu ka imaan karto. Wuxuu ku dadaalay wixii dadkiisa iyo diintiisa waxtar u ahaa. Reerka waxaa Laascaanood looga yaqaannay ma dareemin. Waxaa la ii sheegay in ay magacaas ku dhajiyeen Dhulbahante intiisee kale, sababtuna waxay ahayd: Waxay diideen in ay ka qayb qaataan dagaalladii ahliga ahaa ee ayaga iyo Soomaalida kale dhex marayay xilligii ay dhacaysay dowladdii Maxamed Siyaad.

Markaasaa waxaa lagu xantay dammanaan, ayaguna waxay kaga jawaabeen, “Daneennaye dambaanaan kalahayn!” Yacnii waan ognahay mase galayno dagaalka baadilka ah. Waxaa noo yimid gurmad fara badan oo ka yimid ilaa Itoobiya. Saad ogtihiin Goday waxaan ku soo marnay ciidan xoog leh oo fadhiyay meeshii la oran jiray Halooyo. Waxaa noo yimid ciidan uu hoggaaminayo Sarkaal sare. Waxaan isla helnay ciidan xoog leh. Waxaan laba saldhig oo waawayn ku yeelannay carro Dhulbahante meesha lagu magacaabo Kalabayr oo dagaan u ah Bah-Ararsame iyo Laascaanood dhexdeeda. Ciidankaasi (Halooyo nooga yimid) markii uu maqlay siday noo jareen reer Garoowe iyo culumadii gobolku in yar oo Ilaahay u naxariistay mooyee ayay soo dhaqaajiyeen waxayna noogu yimaadeen Laascaanood. Ciidankaas waxaa hoggaaminayay Halyeygii Shiikh Mustafe Carab (taqabalahu-llaahu maca abiihi). Aabbihiisaa meel kula shihiiday inshaa Alaahu tacaalaa.

Muuqaalka Boosaaso iyo Barigii Siday Noo Galeen

Boosaaso markay ogaatay in lasii daayay madaxyawayntoodii ayay Ikhwaankii oo raba in ay magaalada ka baxaan weerar dhan walba ah kusoo qaadeen. Ciidankeena  Boosaaso ku sugnaa waxay ka koobnaayeen: Taliskii ama saraakiishii maamulka ugu sarraysay, ciidamo caadi ah oo loogu talagalay in ay ammaanka taliska sugaan ama ilaaliyaan, dumar iyo carruur fara badan oo ahaa muhaajiriintii koonfur ka timid iyo kuwa kale oo ku biiray intii Boosaaso la yimid waxayna noqdeen magaalo dhan oo tiri waan qaxaynaa. Xaggay gaari karaan? Allaahumma sallim, sallim!

Wadaaddadu ma rabaan in ay dadka laayaan oo waxay miciin bideen in ay cararaan oo ka baxaan carro Majeerteen ilayn xukunkii Sheekh Cabdiqaadir Nuur Faarax riday ama maxkamaddii ayaa sidaas ahayd oo xukunku waa nagu wada dhacay haddaan nahay Ikhwaankii gobollada Bari xoogga ku qabsaday (siday maxkamaddu qabtay) meel aan joognayba (Mujaahidiintii) dadkuna dhiiggayaga ayay u ooman yihiin in ay daadiyaan oo ehelnimo iyo diin toonna laguu dhaafi maayo! Annaguna ma rabno in aan baadil ku dilno. Man qutila duuna maalihii wa nafsihii fahuwa shahiid ayaa noo furan. Taas xittaa Ictisaam waa nagu inkirsanyihiin!

Waa taan soo marnay Garoowe waxay nagu samaysay, ayadaana lagu dayanayaa oo waxaa banneeyay dhiigga Ikhwaanku in uu hadur yahay daaciga wayn iyo culumadii mustashaariinta u ahayd. Sheekh Cabdiqaadir Nuur Faarax, Codwayn iyo Cali Xaaji iyo wixi la mida. Waxaa kaloo amarka baxshay madaxwaynihii tolka Cabdullaahi Yuusuf oo yiri ha ka shakiyina in aad laysaan Ikhwaanka, ninkii kun dilaa ajar wayn buu leeyahay ninkii nin dilaana ajar yar buu leeyahay, saasna waxaa noo sheegay ayuu yiri culumadayada. Odayaasha Ictisaam waxay qabaan in Mujaahidiinta Soomaaliya ka dagaalamaysaa ay yihiin Khawaarij!

Nebi Muxamed (sallallaahu calayhi wasallam) wuxuu noo sheegay in Khawaarij loo laayo sidii Caad iyo Thamuud. Wuxuu yiri, “Ninkii soo gaarow haka shakin dilkooda. Qofkii laayaa wuxuu helayaa ajar farabadan,” hadal sidaas oo kale ah ama udhow. Cabdullaahi Yuusuf, Cadde Muuse, Riyaale, Siilaanyo, Shariif Axmed, Faroole iyo wixi la mida, waxaa culumo u ahaa waagaas haddana wali u ah oo xalaasha iyo xaaraanta usheega, kan dhiiggiisu bannaanyahay iyo kan la badbaadinayo oo walaalkood ah (culumada Ictisaam).

Ma run baa in Mujaahidiintu Khawaarij yihiin?

Hadalkaasu hadal sahlan ma ahan. Waana tan keentay in Mujaahidiinta dhiiggooda shacabku bannaysto iyo ninkii jago raadis ahba sida Suufiyada, Hoggaamiya kooxeedka iyo Ictisaam laftooda. Fiiri Axmed Madoobe, Ibraahim Dheere iyo wixi la mida. Waa culumadii ama odayaashii Ictisaam ugu waawaynaa. Ibraahim Dheere wuxuu samaystay ciidan lagu magacaabo Niyuu Boolis oo gaaladu aad uhubaysay, wuxuuna ballan qaaday in uu Mujaahidiinta ku gumaado waana socdaa gumaadkii oo wuu kaga dhabeeyay. Dhagayso waraysigiisii Catoosh uu ka qaaday iyo siduu uga jawaabay oo aan leexleexadka lahayn, geesi caddaystay.

Axmed Madoobe ma cid baa shaki uga jirtaa weerarkuu habayn iyo maalinba ku hayo Wilaayaadka Islaamiga ah ee Jubbooyinka iyo Gedo? Waxaa udambeeyay oo uu ku xasuuqay Dhoobley Muslimiintii Kitaabka Ilaahay hoos harsanaysay iyo Mujaahidiintii tuugta iyo gaalada ka hortaagnayd. Wuxuu watay oo magaalada ku qabsaday diyaarado, taangiyo iyo ciidan Kiristaan ah oo ay taageerayaan murtaddiin gaalada la bahowday oo Dir iyo Daaroodba leh.

Axmed Madoobe markuu furinta ku dhibtoodo wuxuu ku daaltirtaa dhismaha wayn ee Nayroobi ku yaal oo ay leeyihiin Al-Ictisaam (Islii Mool). Wuxuu dhaawaca gaystaa cisbitaallada ugu waawayn ee ay Keenya leedahay. Waxaa saanadda iyo rasaasta siiya dawlado waawayn sida Maraykan, Itoobiya, Keenya iyo wixi la mida. Mar kasta oo uu dagaal qaadayo wuxuu la tashadaa Golaha Shuurada Al-Ictisaam ayagaana ku dhiirri galiya in uu waddanka ka sifeeyo Mujaahidiinta doonaya in ay Kitaabka Alle kor yeelaan iyo ehelkiisa. Ma taasaa shaki kaaga jiraa?

Ummadda Soomaaliyeed ee ku wareersan wadaaddadaan islaynaya aan idiin sheego waxa meesha yaalla oo run ah.

Mujaahidiintu waxay qabaan in dhiigiisu bannaanyahay Islaamnimadiina uu ka baxay qofkii gaalo kusoo duushay Muslimiinta soo raacaa oo safkooda soo gala. Waqti kuma xirna dad gaar ahna ma khusayso qofkii sifadaas laga helo wuxuu qaadanayaa xukunkaas isaga ah. Waana arrin Qur’aankuna ka hadlay sunnada Nebi Muxamedna (sallallaahu calyhi wasallam) ay ku caddahay. Muslimiinay hala baaro arrintaas ayadoo aan qolana loo eexanayn ee xaqa la raacayo. Maktabadda taga.

Al-Ictisaam muxuu ka aaminsan yahay Mujaahidiinta?

Odayaasha Ictisaam iyo qaybtooda hubaysan waxay ula dagaalamayaan Mujaahidiinta waxay ka aaminsanyihin in ay yihiin Khawaarij dilkoodu bannaan yahay. Waxay kula dagaallamaan ciidan hubaysan iyo xabbad, waxay kula dagaallamaan cunaqabatayn dhaqaale, waxay kula dagaallamaan borabagaando (tashwiish), waxay u kaalmaysteen dagaalkooda gaalo sida Maraykan, Itoobiya, Keenya, Buruundi, Ugaandha, Jabuuti iyo gobollada ay ka taliyaan hoggaamiye kooxeedku sida gobolada Waqooyi Bari (Boosaaso) iyo Waqooyi Galbeed (Hargaysa). Wallaahi ninkii wax kale sheega oo taas ka tagaa been buu sheegay daawo raadisna ma ahan ee wuxuu rabaa in dagaalku sii socdo. Muslimiiney hala baaro in ay Mujaahidiintu khawaarij yihiin iyo in kale. Maktabadda hala tago.

Cafwan aan Boosaaso ku noqonno iyo baqadirirkii Ikhwaanka

Wadaaddadii waxay u carareen dhankaas iyo carro Warsangali, reer Boosaasana gacantaa daashay say u laynayeen Ikhwaankii ay salaaddii subax ku daba tukanayeen ama ay mas’alooyinka diiniga ah wayddiinayeen. Wadaaddadii way baqo dirireen waxaana soo gaaray jab wayn. Wixii ka harayna waxay gaareen carro Warsangali. Waxayna galeen meesha lagu magacaabo Saliid.

Saliid waxay ku taallaa buur aad u dheer salkeeda, dhanka Bari waxaa ka xiga tuulo lagu magacaabo Durduri, dhanka qorrax u dhacana waxaa ka xiga magaalada Laasqoray, dhanka koonfureedna waxaa ka xiga buuro Ilaahay og yahay intay le’egyihiin waynankooda, dhanka waqooyina waxaa ka xiga badda.

Meeshay galeen waxay leedahay dhir waawayn oo la harsan karo laguna dhuuman karo, waxay leedahay biyo iska qulqulaya har iyo habeenba, waxay leedahay hal irid ah oo lagasoo galo inta kalana waxaa ka xiga buuro iyo togag waawayn oo aan si sahlan lagu soo gudbi karin difaac adagna way xirteen.

Halkaas ayey carruurtii iyo haweenkii gashadeen raggiina iridday kala fariisteen qoryahoodii oo aan rasaas badani ugu jirin. Foodda ayaase la galin waayay oo waxay noqdeen libaax daalay dirirtiisaa loo tagaa. Nin geeri utaaganu yuu ku dilin.

Majeerteen meel kasta ayuu isaga habarwacday, Daaroodka wax alla wixii iimaanlaawe ku  jiray waa yimeen, Xabashi baa loo yeertay. Lix bilood iyo wax ka badan ayaa go’doon lagu hayay oo meel walba laga fariistay. Waxaa lagu soo qaaday weerarro isdaba joog ah, mid kastana Ilaahay baa jabinayay oo guusha waxaa helayay dadkaan la dulmiyay oo carruurta iyo haweenka u badan.

Maxaa ka maqan Majeerteen oo ay u dabasocdaan Ikhwaankaan hadday dhulkoodii uga soo baxeen? Aaway Guddoomiyihii maxkamadda iyo xeer ilaaliyihiisii dadkaan kala xukumay? Ikhwaanka waxaa dambi looga dhigay laba arrimood.

1. In ay dhulka Majeerteen xoog ku haysteen.
2. In ay weerar gardarro ah ku qaadeen ikhyaartii cidda oo shir ku jirtay oo qaarna laayeen qaarna maxaabiis ahaan loo soo qabtay.

Hadday dad laayeen ayagiina waxaa laga laayay toban jibbaar dad dhan baa laga laayay, hadday maxaabiis qabsadeenna waxaa laga qabsaday maxaabiis farabadan, waxaa lagu xukumay in ay ka guuraan carro Majeerteen waana ka guureen maxaa loo dabasocdaa? Waxaas oo su’aalo ah waxaan u daynayaa akhristayaasha oo aniga hawl baa ii taal oo Laascaanaan ku noqonayaa.

Waxaa naloo iclaamiyay in aan safar dheer gali doonno, waxaa nala faray in aan is diyaarinno, waa la diyaar garoobay, waxaa la bixiyay amarkii ahaa dhaqaaqa, waan dhaqaaqnay. Waxaan u dhaqaaqnay carro Warsangali, maalmo kadib waxaan u dhawaannay caasimaddii Warsangaliga waa magaalada Badhan ama Baran. Waxay na hor dhigeen ciidan xoog leh, waxay ku hanjabeen haddaan u soo dhawaanno in ay birta naga asli doonaan, waan dagnay oo ergo ayaan dirsannay si aan u gudubno. Ergadii waxay keentay quus (diidmo).

Ciidanka waxaa hoggaankiisa hayay Shahiid Mustafe Carab (taqabalahu-llaahu). Wuxuu amar nagu siiyay in aan dhaqaaqno, waan dhaqaaqnay. Meeshu waa bannaan, waxaa noo muuqday cadawgii oo hortayada dhufays kaga jira, daqiiqado ka dibna waxaa dhacay qorraxdii. Waxaa na waday rag dhulka aad u kala yaqaan oo Ilaahay barakeeyay. Cadowgii markay ogaadeen in qorraxdii dhacday oo aan la isu jeedin ayay horay u dhaqaaqeen oo waxay noo galeen meel ay is lahaayeen waa ku qasban yihiin in ay soo maraan, maxaa yeelay meeshu waa buuralay oo waxaa ka baxday hal waddo oo ayagu ay fariisteen sida ay la ahayd ayaga. Sir-ma-qabe Rabbi baa u sahan ah.

Raggii horseedka noo ahaa ama dhulyaqaanka ayaa waxay ogaadeen in naloo galay waddadii waynayd, waxay noo weeciyeen waddo yar oo meel ciriiri ah ka baxda, kadibna waddada wayn ku soo dhacda. Waan dhaqaaqnay baabuurtiina waxaa loo damiyay layrkii. Waa mugdi, waxaan ku guulaysannay in aan ka gudubno khatartii waynayd oo aan ka baqaynay in aan isku dhacno raggaan. Nimankaas dhoohan oo dhiigdoonka ah Alle naga badbaadi waxaase dhacay dagaal aan waynayn oo ayagii iyo ilaaladayadii baa isku dhacay wax baana na kala gaaray. Waan ka gudubnay isbaarradii naloo dhigtay, waxaan fuulnay buurtii Geeldoora la oran jiray oo aad u dheer aadna u qabaw, khatarteeduna badan tahay. Waxaan sii rafannaba waxaan gaadhnay buurta dhakadeedii ama dusheedii.

Waxaan ku hakannay buurta dusheedii oo ay ku taal baraag yar oo biyo ku jiraan, meesha waxaa lagu magacaabaa Geedlarifay. Waqti kadib waxaan u dhaqaaqnay dhanka Laasqoray. Waddadu waa waddo aad u khatar ah, waxaa la marayaa meelo aadan naftaada ku aaminteen adoo lugaynaya, xoogaa markaan soconnay ayaa waxaa waddadii ka baxay baabuur Elji ah oo uu waday nin lagu magacaabi jiray Cabdicaziiz. Wuxuu ka mid ahaa raggii ama gawaaridii nooga soo gurmatay Halooyo. Ilaahay waa badbaadiyay wuxuuse galay khatar oo wuxuu ka dhici lahaa haadaan (meel aad u dheer), ciidan badanna wuu sarnaa.

Gabalkii baa dhacay, waxaan gaadhnay tuulo la yiraahdo Xabaashe Wacle oo buurta dhexdeeda ku taal, waxaa naga horyimid odayaashii magaalada oo uu hoggaaminayo nin lagu magacaabo Xaaji Yuusuf.

Xaajigu waa nin isku darsaday dhawr arrimood: geesinnimo, codkarnimo, deeqsinnimo, iyo talowanaag. Geesinnimada wuxuu ku mutaystay markuu noo yimid wuxuu noola tacaamulay sidii nin na yaqaan oo kale, waana sifada lagu yaqaan ninka geesiga ah. Talo wanaagga wuxuu ku mutaystay wuxuu yiri ciidanka halkaan dajiya caawa, markay qorraxdu soo baxdana tartiib u socda meeshu waa khatar badan tahay. Deeqsinnimada ciidankii intaas dhammaa asagaa sooray habeenkaas.

Ninku wuxuu ka dhashay qabiilka Aadam Siciid oo noqday Ansaartii labaad ee Ilaahay nagu mannaystay. Waxaa mudan in laga sheekeeyo ninkii isku kaaya xiray ama kasoo shaqeeyay isfahamka wadaaddada iyo Aadan Siciid: Wuxuu ahaa ninkii lagu magacaabi jiray Wadaadyare. Waxaa na dhibay oo jidgooyada noo dhigtay jufada loo yaqaan Dubays iyo intii  ku raacday oo iimaan-laawayaal ahaa. Waxaase ceebtoodii daboolay Aadan Siciid oo uu hoggaaminayay Wadaadyare iyo Xaaji Yuusuf iyo intii taladaas ku raacday oo iimaanku ka muuqday, Culumo, Nabadoonno iyo rag ikhyaar ah. Culumada waxaa kamid ahaa Cali Ceelaayo.

Waxaa soo gurmaday Mujaahidiintii mucaskarka ku lahaa magaalada Burco. Ciidan aan yarayn oo wata tikniko oo aad u qalabaysan ayaa ka soo dhaqaaqay Burco iyo agagaarkeeda. Ciidammadaas waxaa hoggaaminayey Sheekh Imaam Maxamed, ku-xigeenna waxaa u ahaa Sheekh Cabdiqani Aw Saalax iyo Sheekh Maxamuud Maxamed Nuur.

Markay meel dhexe soo marayeen ayaa waxaa ka gaddoomay gaari. Dhibkii gaaray ma sifayn karo dhibse waa dhacay. Ciidammadu waa ismaqlaan oo waxaa lagu wada hadlayaa halowhalow oo waagaas taleefanno iyo moobayl ma jirin, markii la ogaaday in ciidankii dhibkaasu gaaray ayaa waxaa lagu yiri iska noqda annagaa ku filan xallinta arrintaane, wayna diideen in ay noqdaan oo waxay dheheen nololi nooma eka iyo in aan nasanno anagoon gaarin ujeedkaan u soo baxnay. Ujeeddadu waxay ahayd in ay Saliid gaaraan si ay carruurta iyo haweenka go’doonka ah usoo furtaan. Dhaawacoodii ayay horay u soo qaateen waana soo dhaqaaqeen. Waa Ansaartii saddexaad.

Akhristayaalow ma taqaanniin ujeeddada ay walaaluhu u soo baxeen oo ay rabaan in ay ka sal gaaraan? Anigase wali ma i waydiiseen xaggeed u socotaan? Laa yusalliyanna axadukum illaa fii Banii Quraydah. Waxaan ku ballannay in aan la nasan illaa Saliid aan cagaha dhigno labadayada qolaba.

Dhib dheer dabadiina waxaan u dhaadhacnay xeebtii Laasqoray, halkaas ayaan isku diyaarinnay waxaana ku ballannay in aan kala quusanno maalmaha soo socda annaga iyo Ina Yuusuf Yeey iyo xulufadiisii oo caado ka dhigtay in ay ku faanaan intaasoo Ikhwaan ah baan dilay intii hartayna halkaanay noogu xeraysan yihiin oo aan ku hor fadhinnaa illaa ay iska dhiibayaan ka tagi mayno.

Waxay ila tahay in aan diyaar garowno oo nafta iyo maalka hurno, ma mooryaanta aan Ilaahay aqoon baad ka liidataan ayaguba naftoodii iyo maalkoodii waxay ku bixiyeen difaaca Ina Yuusuf Yeey, maxaad u difaaci la’dihiin diinta Ilaahay iyo gabdhaha muxajjabaadka ah iyo carruurtoodii oo aan waxba galabsan oo lix bilood loogu laayay gaajada iyo macaluusha buurta salkeeda? Maxaa dhiiggiinnu u dhaqaqi la’yahay? War meesha naga kiciya hubkiinnana qaata.

Waa inoo barri iyo reer Banii Quraydah.