Waxaan qaadannay xoogaa nasiinno ah. Waxaa lagu jiraa shir albaabadu u xiran yihiin, waxa laga hadlayaana waa ummaddaan masiirkeedii iyo manhajkii lagu maamuli lahaa, waxaa dheeraaday niqaashkii, waxaa loo kala jabay labo koox, waxaa lasoo gaaray gunaanadkii arrintaan loo fadhiyay. Maxay tahay arrintaan dhalisay doodda cusub iyo niqaashka dheer ilayn waataan horay isugu waafaqnay dood dheer kadib in xeebaha waqooyi bari la aado oo halkaas dawlad Islaam ah laga aasaaso?
Walaalayaal ha hilmaamina markii horaba in uu khilaaf jiray oo la khilaafay rag culumo ah oo waawayn. Waxa la khilaafayna waxay ahayd fikirkoodii ee ma ahayn diintoodii, waxa la qaatayna waxay noqotay meeshii sawaabka loo arkay jamhuurtiina isku raacday sidaasaana looga rajaxnaaday aragtidoodii wanaagsanayd ee culumadu soo jeediyeen ayaguna ma aysan caytamin mana habaartamin ee waxay ka cudur daarteen in ay qaafiladaas raacaan waana laga aqbalay xiriirka dacwada iyo diintuna waanaga dhexayn jirtay oo isma aanan goyn lagumana nicin fikirkoodii lagumana takfiirin.
Akhristayaalow waxaan ka sheekaynayaa ma ahan saad u dagdagaysaan oo aad rabtaan in sheekadu soo gaba gabawdo, anna ugama jeedo in ay noqoto sheekadu alfa layl walayl ah waxaanse rabaa in aan wada soconno anagoon xikmadda ka tagayn anagoon ka caajisin taariikhdaan ummadda soo martay iyo meeshay ku dambaysay. Waxaan la hadlayaa waa dadka danaynaya qisadaan dhammaantiina waad mahadsan tihiin, intiina iska baashaalaysa iyo inta murugaysan markay maqlaan sheekh fulaan taqabalahu-llaaah, qaari’ fulaan taqabalahu-llaah iyo wixi la mid ah.
Walalayal waxaan idin xasuusinayaa eray ku jiray qormooyinkeeni hore oo ahaa “Ma run baa in culumada la khilaafay maxaase lagu khilaafay?” Eraygaasuna waa dulucda qoraalkaan oo dhan uu ku saabsan yahay ama aan u soo soconno inshaa Allaahu tacaalaa, wuuna noo imaan doonaa bi’idnillaahi tacaalaa, waxaanse idin siin xoogaa hordhac ah. Waan arkaayoo waxaad dherarsateen gaarista waxyaabo noo imaan doona inshaa Allaahu tacaalaa. Haa! Waxaa la khilaafay culumada qaarkeed waxaana khilaafay culuma kale, waxa la isku khilaafayna ma ahayn Usuuludiin ee waxay ahayd aragtida kala duwan ee banii Aadamku ku kala duwanaan karo.
Waxaa la qaatay wixii jumhuurtu isku waafaqday kuwii hore iyo kuwii dambe intaba waana shayga kaliya ee ummaddaanu ka diin dhigatay kalana hagi kara ama kala wadi kara waxaana laga fahmay dhaqankaas wanaagsan Qur’aanka Kariimka ah oo Nabi Muxamed (sallallaahu calayhi wasallam) lagula hadlayay oo la lahaa dadkaaga la tasho tashi kabacdina go’aan gaar. Waxaa kaloo sunnada laga fahmay in la qaato meeshay jumhuurtu isku raacdo (culumadii hore iyo kuwa xiwaarku ka dhexeeyo).
Khilaafkii koowaad Dhooblay buu ahaa khilaafkii labaadna wuxuu ahaa Nasrudiin ama Boosaaso, khilaafkii saddexaadna wuxuu ahaa Bacaadwayn waana kay ku quusteen fi’adii wadday khilaafka quus kadibna waxay qaateen go’aankii ahaa Dabargoyntii Dawladdii Al Itixaad iyo in ay baddalaan manhajkoodii hore! Manhajkoodii hore wuxuu ahaa Manhajka Salafiya Jihaadiga. Waxay qaateen manhajka Ikhwaanul Muslimiin oo ah Salafiya Diimuquraajiya (Isdhiibid).
Muxuu ku dhisnaa khilaafkoodu? Wuxuu ku dhisnaa shubhooyin aan la qeexayn waana tan keeni jirtay mar walba in garta laga helo arrimaha ay qarsan jireen ama maldihi jireen waxay caddaan doontaa markaan Laasqoray gaarno Inshaa Allaahu halkaasaana waxaa isku waafaqay qawlkoodii iyo ficilkoodii meeshaas ayaan ku faahfaahin doonnaa inshaa Allaahu tacaalaa.
Fiiro Gaar ah: Hadday timaaddo shubha ah waxaa la khilaafay culumadii wax taqaannay waxa khilaafayna waa juhalo xoog wax ku wadday iyo xamaasad waxaan leennahay waa been abuur gadaal ka yimid iyo shubhooyin dadka loo saarayo mara diineed, maxaa yeelay raggu culumuu wada ahaa oo nin walba waa la yaqaannay mustawihiisa diiniga ah hal teendho ayaa lagu wada jiray waana la isyaqaannay oo markaas madaxu nooma duubnayn.
Waxa lagu doodayeyna waxay ahayd Kitaabka iyo Sunnada qoladii nusuustay wataan waafaqdo ujeeddada la leeyahay ayaana taladooda la qaadan jiray walina Jalasooyinkaas lagama dareemin intii la wada hadlayay wax caytan ah ama xadgudub ah waxaan kaloo la isku eedayn Manhaj xumo iyo culumo-diid waxaanse gaari doonnaa goortay billaabatay caytanka xishood la’aantu ka muuqato iyo tuhunka diineed oo ah “Waa Takfiir, waa Khawaarij, waa shisheeye, waa juhalo,” iyo wixi la mid ah, waxaasoo caytan ahse maxaa keenay waan ka hadli doonnaa inshaa Allaahu.
Waxaa go’aan lagu gaaray in Boosaaso dhexdeeda saldhig laga samaysto lagana billaabo dacwada ayadoo Ilaahay la kaashanayo thumma dadka dagaanka daggan ee isku duuban hadday hiyiin culumo, odayaal, dhalinyaro iyo hay’adaha khayriga ah intaba. Boosaaso inta aynaan imaan see ahayd dacwaddeedu ama deegaan ahaan? Boosaaso waa magaalo xeeb ku taal dhanka kalana waxaa ka xiga buuro aad u waawayn oo aad u qallalan. Boosaaso waxaa ka dhaca fanfi kulul xilliga xagaaga ah waana laga guuri jiray ilaa qaboobaha la gaaro.
Waxaa ku hari jiray dad yar oo magaalada waardiye ka ah ayagana waxay gali jireen dagaal adag oo waxaa soo weerari jiray tuugada oo caadaysatay marka magaalada laga xagaa baxo in ay dadka u soo dabamaraan oo guryahooda jabsadaan. Tuugadaas waxaa ugu caansanaa Dabanirig, Xayraxade, iyo Xarigle.
Xagga diinta waxaa ka jiray xoogaw masaajid ah oo suufiyo ubadan waxaana suufiyada madax u ahaa nin lagu magacaabi jiray Xaaji Daad asagaana magaalada qaadi ka ahaa oo u kala gar qaadi jiray xukunkiisuna wuxuu ahaa xeerka Soomaali iyo hadba sidii asaga dantu ugu jirto ee ma ahayn Qaalallaahu Waqaala Tacalaa.
Waxaan rabaa in aan idin xasuusiyo gobollada waqooyi bari waa gobollada dalka Soomaaliya ugu muuqaalka fiican xagga dacwada waa gobollada ugu ganacsiga badan waa gobollada ugu dhismaha badan waxaana la dhihi karaa waa mirihii dawladdii Al-Itixaad laga dhaxlay ama dhiiggii raggii Shuhadada ahaa inshaa Allaahu tacaalaa.
Ragga culumada ah oo inta Faroole, Shariif iyo Riyaale iyo Siilaanyo hadba la shira dhahaya dawladda hala adeeco, dadkana ku indha sarcaadinaya bal eega waxaan mashaayiikh iyo arday soo saarnay, dagaal wiil baa ku dhintee wiil kuma dhasho, waxay leeyihiin, “Waxaa dacwadaan iyo miraheeda sabab u ah manhajka dhexdhexaadka ah.”
Waa kalimad xaq ah oo baadil lagu doonayo. Waxay kaloo leeyihiin, “Waxaa sabab u ah dacwadda fidday, madaxdeenna wanaagsan ahna ulul amriga.” Madaxduna waa Mistar Faroole, Mistar Riyaale, Mistar Shariif iyo manhajkooda qunyarsocodka ah ama dhiigga qabaw (Diimuquraatiya), waxay kaloo muxaadarooyinka ku qabtaan masaajidda ayagoo leh, “Waxaan dadka uga digaynaa wiilashaan burladuulka ah dawladna aan waxba ka aqoon, waxay wadaanna jihaad ma ahee waa fitnah!” War hoy baraaruga! Ayagaaba ku dhacay fitno, waa ragga jihaadka ku sheegay fitnada.
Tusaale magaalada Boosaaso waxaa ugu horreeyay oo xifdiga Qur’aanka iyo Tajwiiidkiisa ka billaabay wuxuu ahaa ninka lagu magacaabo Cabdiraxmaan Tajwiid iyo Macalin Mowliid (Gacamay), waxaa tafsiirka Qur’aanka ka billaabay wuxuu ahaa Shiikh Cabdiraxmaan Bukhaari oo wali jooga Boosaaso dacwadiina ka wada meeshiisii, waxaa kaloo kutubo axaadiith ah ka akhrin jiray nin lagu magacaabo Aw-Jaamac, laakiin magaciisii runta ahaa ee loo yaqaannay ma ahayn. Asagaa dadka dhihi jiray war Aw-Jaamac markaasaa lagu dhajiyay asagii Aw-Jaamac. Waxaa markaas magaalada masaajido u ahaa Shibiin, Rawda (oo aad u yaraa, magacaan Rowdana aan la dhihi jirin), masjidka Xaaji Daad ama Qubbada loo yaqaannay, Masjidu Nuur iyo Masjidkii Jaamaca ahaa. Magaalada waxaa hoteello ku yiillay Hoteel Gacayte marka laga reebo kuwo yaryar ama xuurar ah. Magaaladuna waxay ku urursanayd badda xeebteeda oo ma jirin cimaaradahaan meel walba laga taagay maxaa yeelay lamaba hayn dadkii camiri lahaa magaalada Al-Itixaad ka hor ama burburkii 1991dii.
Waxaa sabab u ahaa dhismaha magaalada ururkii Al-Itixaad ayagaana sabab u ahaa in magaaladu noqoto magaalo Soomaaliyeed oo meel kasta la isaga yimaado qof walibana ku aaminay hantidiisii in uu gashado dhulka oo wax dhisto baddana ay kala soo dagaan badeecadday rabaan. Maxaa yeelay Dawladdii Al-Itixaad ayaa magaalada dhammaan qaybaheedii ugu muhiimsanaa la wareegay sida nabadgalyada, dakaddii waynayd, ganacsiga, waxbarashada, ciidankii caamka ahaa marka laga reebo xoogaa boolis ah oo joogay saldhig ku dhaw dakadda kuwaasina dadka waxba uma qaban karin awoodna ma lahayn.
Shirku waa xiran yahay waxaanna isugu soo laaban doonnaa inshaa Allaahu tacaalaa qormadeena tan xigta waxayna ka billaaban doontaa Boosaaso oo aan maamulkeedii la wareegnay ayadoo aan dhiig ku daadan waxaana uga sii gudbi doonnaa gobolladii kale oo aan rabno in aan gaarsiinno dawladdaan ama maamulkaan curdanka ah oo aan Boosaaso dhidibbada ugu aasnay maantana qoraalkii waan badiyay oo waxaan tijaabinayaa in aad xiiso uhaysaan iyo in kale.