Waa gabey uu abwaan Abshir Nuur Faarax (Abshir Bacadle) uu ku tuun tuunsanayo towxiidka ilaahey iyo in ummaddu ay ku ekaato oo kaliya baryada ilaahey iyo gargaar weydiintiisa, isla markaana waxaa uu tusaalooyin u soo qaadanayaa Nabiyadii Alle iyo ummadahooddii wixii dhex marey isaga oo ka dab qaadanaya Quraanka Kariimka, wuxuuna yiri:

Ilaahayow dacwaan kuu bandhigay kuuna soo diraye
Weligaa waxaan kaa dalbado iguma deereyne
Anna mayto kuumaan dirsado daa’in abidkeeye
Ibraahim dabkii lagu shidiyo dabinki loo qooley
Derbi uma dhexeyn oo xijaab kuma dabooleyne
Isagoo ku soo degahayoo dul uga soo hoobtey
Malaggii difaac muujiyuu diidayoo nacaye
Deeqdaada iyo wuxuu ogaa derejadaadiiye
Wax daqiiqad aan gaarin oo weliba duunkeeda
Degdegtaad u taageertay baan dib u xasuustaaye
Dabxigii Ismaaciil1 qalbigu wey dam qanayaaye
Markuu daabka eebada qabsadey diinta odeygeedu
Oo soo dulgowriirsadaad iiga daa tiriye
Nafta inuu ka duulshaa markaa daacad ka ahayde
Wax daqiiqad aan gaarin oo weliba duunkeeda
Degdegtaad u taageertay baan dib u xasuustaaye
Markaasey ilmada iga da’daa dacalka qoysaaye
Ragna ducada aan baraxtirey iigu dudayaane
Duulaan Fircoon soo kacshaye diinta ka horjeeday
Oo Muuse iyo ducafadii duurka ku eryoodey
Dagaalkey wateen wuxuu ahaa diintu yey fidine
Wuxuu ciidan soo dumahayuu soo dul joojiyaye
Hadduu dacalka helo ama labada la isu daynaayo
Nabi Muuse waa dill lahaa doqonkii gaabnaaye
Haamaana waxaa duban lahaa dirici Haaruune
Mase difaaci karin ciidan kuu soo dul joojiyaye
Ma baddey ku daataan birriga laga dariiq waaye
Marka ducafadii ay dheheen layna dabar goosey
Ama layna soo daakhil buu diiday Nabigiiye
Warka daaya waa kii lahaa daa’inkaa faxane
Rabbi baa na daadihinayoo daaqad noo furiye
Wax daqiiqad aan gaarinoo weliba duunkeeda
Degdegtaad u taageertay baan dib u xasuus taaye
Baddii baad dariiq uga furtooy dalaq yiraahdeene
Markuu kii dabaadiga ahaa daanta bari gaarey
Fircoon iyo dadkii uu watana daakhal ku ogaatey
Ninna dabin ilaahey u dhigay diidi kari waaye
Markaad damag ku siisaa caqligu soo degaan degaye
Xaquu diidi jirey buu aqbalay doqonkii gaabnaaye
Diiwaanka kheyr looma gelin daa’in abidkiise
Wuxuu daaro fooqliyo nimciyo dowladnimo hay stay
Durduradiyo beeraha wuxuu dulundul ceeynaayey
Wuxuu webiga Niil soo duldhigay duul kalow haraye
Subaxduu ka soo dega hayaa dabin u qoolaaye
Ma dareensaneyn ducafadaa degi maqaam keere
Nabi Yuunis waa tuu ka duday qoonkii loo diraye
Hameen dam’a baddiyoo ka daran doonti laga tuurye
Nina dabin ilaahey u dhigay diidi kari waaye
Af daloola waa tuu ku dhacay bahal dubaaqiise
Daqiiqooyin buu dhiman lahaa kama dambeeyeene
Ilaa yoomu diinkana dhibkaa kama dulqaadeene
Dembigiisa goortuu qirtaye diinta ku adkeystey
Digriga iyo towxiidki buu kuula daahiraye
Wax daqiiqad aan gaarinoo weliba duunkeeda
Deg degtaad u taageertay baan dib u xasuustaaye
Markaasey ilmada iga da’daa dacalka qoysaaye
Ragna ducadii aan barax tirey iigu dudayaane
Afartaa anaa doortay oo soo daliishadaye
Deeqdaada uma wayna iyo darajadaadiiye
Kumanyaal ka sii daran ay aan diinta ku hayaaye
Miyaan gabay ku daahirin karaa weys dirqinayaaye!

Bacadle waxaa uu halkan ku cabbirayaa xaaladda haysata Khaliifyada Dariiqooyinka kaddib markii Saxwada Islaamka ay soo xoogeysatey oo in badan oo khaliifyada raacsaneyd ay ku baraarugeen khuraafadii ay wateen Khaliifyada qaarkood, gabaygaana waxaa uu mariyey horaantii sideetamaadkii, laakiin waxaa xusid muddan in gabyaagu marar badan is dhexgelinayo culumada saahidiinka ah ee Suufiyada iyo qolooyinka sixiroolayaalka ah oo aan diinba aqooniin. Waxaase tilmaam mudan iyadana in abwaanku uu halakan ku soo bandhigayo tusaalooyin iyo dood la xiriirta arragtida uu ka qabo dariiqooyinka ee uu aaminsan yahay oo hal dhinac ah, wuxuu ku billaabay sidan:

Nimanyahow bidcaa daahirlaw dila e raacdeeya
Ducaa’ul Fows kiyeey waxay dheheen hadal dajaal waaye
Daxlaani1 iyo Ibnaa Carabiyeey dood ku kiciyeene
Kutubtey dejeeney dheheen diinta kuma toosna
Dalaasiinti1 aan dhigi jirney naga dulmaayaane
Dayrabigiyo Macsharal Falagiyey dacar ku sheegeene
Dariiqooyinkey waxay rabaan iney daciifshaane
Inse ilaah idoortoo i rabo qabo daliilkeeda
Ama diida muramaad hortaba dabada heyseene
Immisaan duceeyoo la helay dalabkii aan geysdhey
Immisaan Datoor iyo wadaad anigu daaweeyey
Immisaa i dooneysa oo irida loo diiday
Immisaan dukaanley gemoo maalkii daba beelay
Immisaa wax ii diidayoo dibada taal taala
Immisaan damoodhoon mug kale duni ku raaxeysan
Immisaan nin deyn igu lahaa duco u dhaafsiiyey
Immisaan nin diin igu qabsadey dawlada u dhiibay
Immisaa la diley ama la xirey ama la duuflaalshey
Diintow akhraayana la yiri kuguma daaweysnin
Gebdhohow daboolana la yiri diricyo soo qaadha!
Immisaa idaba joogta oo darjo dooneysa
Nin dariiqo iyo diin lahaa derejadaas heysta
Dabbaalnimo bidcey haysataa gaajanay dilatey
Immisaan intaan geber dalbay diido igu keentay
Ooy tiri duqaa tahaye arag muluq yadaan diidey
Dab ii huri wallee kuma dheheen guur iskaba daaye
Damac kaa khasaaraa jiree ha isku kay daalin
Da’daadii ma noolee mulqaha xaa ku daba roojey
Daankaaga miinta leh wallee dayibaheemeysid
Waxaadse aniga igu dooratoo igu daryeelaysid
Ilmahaaga duufka leh maxaad ugu daweyn weydey
Dareen kugu dhacee xaa dulmiya madax ku duub weyne
Muggaasaan dibbirey oon xanaaq dibinta laalaadshey
Rooxaanta duushiyo intaan duulal ugu yeeray
Mugay soo dukeeyeen asey dulufka yeeleena
Diin lagu akhriyo iyo muggii daawa laga noogay
Maxaa derinta lay soo dhigoo laygu dereybeeso
Kor intaan dammoodhaan indhaha dacaladuu leexshey
Dulmigay gashaan waxaan rabaa inan dammoodhaahe
Intaan daaha soo rogey muggaan beriyo doocdoocshey
Naaskeedu goortuu dabcoon dcmen ku raaxeysdhay
Dalqaddey laheyd iyo maxaan siiyey derinteera
Aniguna mid kale soo dalbaday Daanis la ciyaarey
Haddey soo dacwootoo tiraa meherkiyow diidey
Rooxaanta duushiyo intaan duulal ugu yeeray
Dabqaadkii madoobaana aan foox ku dalaq siiyey
Dahabka iyo diriciyo maxay derinta ii tuurtey
Nin dariiqo iyo diin lahaa derejadaas heysta
Dabaalnimo bidcey heysataa gaajana ay dilatey
Abwaankii dariiqoodhin koo dooranaan ahaye
Anaa ugu da’weyn odayadii diinta ku cirroobay
Inta duubka madaxeyga suran laygu daba joogo
Boqol iyo wax lagu sii daraan derejo heysdhaahe
Ducaa la igu qabi jirey muggii daacad ley yahaye
Dareemaa igaley iney shacbigii dib u naqaayaane
Digrigii habrowshaa fadhoo diide nimankiiye
Dukaanleydii waxay leeyihiin dayn la bixi maahe
Sucuudiga sidii loogu duday weyga durugteene
Dagaaleyba noo taagan tahay dunida qaar keere
Duruufaha isoo marey waqtigu iima doorana’ e
Arintaas minaan daba galoon dooney xidid keeda
Dariiqoodhinkaan waxaan arkaa iney daciifeene
Daacuunya furuq iyo abaar duunyo drib goysa
Dagaalaan cawiyo berigashow lamma ka daawoobin
Iyo dawlad jaa’ira inaan idinku sii daayo
Ama duunyo ley keeno oo leygu derejeeyo
Kala doorta lainmadaasu waa kama dambeystiiyck

Shirib:
Minaad da’diini duufsateen duqowda xaad ka doonateen

Abshir oo sheegayo figkradda khaliifyada ka soo horjeeda waxa uu yiri:

Gabey weyska deeyoo marabin inaan dammoodhaahe
Miiggow kula dabaashaa asaa lugu dambaabaahe
Mugna waa difaacoo xaqaa lala duljoogaahe
Wadaad kaas isoo doontayaan lama ku daaweeyo
Xaqii naga dahsoonaana aan idin dareensiiyo
Anoon ugu darraaheyna aan daacada u sheego
Wadaadow dariiqoodhikiyo diinta kala reeba
Lamma dirir sanoo aan is rabin haysku soo darina
Mid dalbada Dajaal hadalki iyo Diintii nabigaayna
Kala doorta daacuunka iyo malabka daaweysan
Oo dhaqan da’weynaa jiree doono xididkiisa
Ama aniga ii daaya waa idin dareensiine
Taariikhda duugaa haddaan dacal ka soo feydo
Ha dafirina hana diidinee daacad ka ahaada
Wixii aan ku daro igu qabsada haygu daynina’ e;
Aakhirana diiwaanka waa dulun cadoon gcysdhcy
Adduunyadana waa igu dakano igana soo doondhn
Xaq haddii aa diidiina waa dan iyo yeelkiina
Rabbi daa’inaa jooga oo xugunka loo decyo
Nin duub weyne aan diin aqoon oo ladaba joogo
Dukashadana aan sixi aqoon oo digri u taagan
Oo waa laygu soo degey lohoo walax daliishaaya
Dadkana waxow u sheegaa aniga nabigiyey doortey
Inkastoon dembaabana cadaab laygu deyi maayo
Aniga iyo duulkaan wadhana cidu dammoomeyso
Jannadana mahaan doono waa nin iyo dookhiisa
Dariiqoodhinkaa kalena waa dan iyo yeel koora
Tusbax digada geel shaabahoo dowli dherer jeeda
Aa qoorta ugu duuban oow subag dabaalsiiyey
Seef dacala dheeroow wataa deegtana u saaran
Dameerna waa ka xoog badan yihiyo dibi galbeed jooga
Shaqana uma dareeree cunada duulalow kariya
Mar haddow dangiigoo barkinu dul uga soo jeedo
Amaw goodka dabareysto oo dacar ku sheekeeyo
Ilaahey inow soo direy doqoni moodaahe
Xaaraantu sey ugu duxdiyo daalimnimadiisa
Dufunka iyo dhidid kiyo sidow wax u damoohaayo
Dibiradiyo daacada indhaha lala dammuujaayo
Muggow qolo ku duulaan yahow duubka xirahaayo;
I ladba kii dambecyey ilctii doqoni raacdaaye
Dufku baxa illeyn caamo waa dumarka noocooda;
Afartaa dariiq toosan iyo dirito mow yeelay;
Waxaa kaaga daran maansadaan kula dul joogaahe
Bal inaad dajaal tahay ibliis diinta ka horjeeda
Ma dadkaad dhameyhee haddii walax laguu diidey
Ma daacuunya furuqaad dhehee haydin dabar gooyo
Ma asmaad ku dey hee haddaan duunyo lagu siinin
Ma deynaa lagaa qabey asaa lagu damoowaayey
Ma dadaa lagaa dilay asaad weydey diyadoora
Diir iyo Macsaro iyo bun iyo daangiyo cambuulo
Wan deyl deylan iyo diiq madow how dagaalamine
Dabaabaadka aad haysatood nugu dukeeyheeysid
Dal Amxaaro naga haysatoo daa hayaa jira’ e
Dagaal ba’anna waa nagu hayeen daa’in abidkoore
Dahab aan ku siinee ku deey haba dareereene
Amba in aad Dajaal tahay qiroo diinta u hoggaansan
Kala dooro labadaasu waa kama dambeystiiye!

Shirib:
Nimeey Dariiqo duufsadeen diintiisi waa ka dooriyeen.

Gabaygaan waxaa uu gabyaagu la hadlayaa wiil ka mid ah wiilashiisa, ka dib markii dhowr mar uu u diyaariyey ilo dhaqaale, balse marksastaba wiilku uusan noqon mid ku guuleysta waxa uu aabbihiis la rabay. Gabeygaan waxaa la tiriyey markii ugu danbeesay oo uu dukaanka uu hayey baaba’ay deyn badanna lagu yeeshay.

Maandhow ducaa noo balana daa’in abid keene
Duruufahan ad adag waa Rabigey deyr uu noo dhigaye
Dadaalkii Rabigey kaabayaa laga durduurtaaye
Dirqi maaha xooluhu haddaan lagula dooneyne
Dahabka lagama baayaco ninkaan duunyo loo rabin
Dirna xoolo uma lihin dabkoon shidano mooyaane
Dihnigeygu wixii uu jeclaa waa iga daaheene
Dunbaa laga hodmaa maal haddii daa’in kuu rabo’e
Dureyna wow dhintaa ruux haddii loo dan leeyahaye
Insha’alaahu waxaa noo danbeyn mirihi doocaane
Maxaan kaa dicaayeynayaa waaban kaa daraye
Dir xumada anaa kugu dhaliyo xoolo daayaca’e
Reer Faarax dacayeyna waa naga darnaayeene.

Waa gabay kale ee uu abwaanku Ilaahay kaga baryayo roob, kaddib markii ay dalka ku habsatay abaar ba ‘an oo gaartey goobo badan oo ka mid ah dalka Soomaaliya, waxaa uu abwaanku carrabka ku dhufanayaa degaano aad u badan oo dalka ka mid ah kuwaa ay saameesey abaarta iyo bulshada Soomaaliyeed oo degta goobahaas.

Deelleyda gabay waxaan ku nacay oo isaga daayey;
Dadkoo idil miyaan heli karaa nin iyo dooqiisa
Waxaan duciyo roobdoon ahayn laygu dayi maayo
Iyo maalintay doorbidaan dib u heshiisiinta
Ama diinta iyo towbadaan idin dareensiiyo
Inta kalese dacariyo dhunkaal iiga sii darane
Daawiyo nashaadkiisu waa duciyo roobdoone
Libooye dooxadn jubbiyo degalka Baardheere
ow iyo Buurdhuubo iyo doyga Beled Xaawo
Dusha Kismaayo buundada dayacan diilintii wabiga
Eebbow Jamaamiyo ku di’i Jilib duleedkeeda
Diinsoorya Bu’aaie iyo dagalkii nuur weyne
ajuumiyo Sablaaliyo iiaa danoowga Hiitoole
igilya Mirifle dooy iya Bakool webiga diishiisa
Eebboow Dagoodiyo Garriyo deegaan Ogaadeenka
Alloow Dir iyo Daarood u di’i oo Hawiye dooji
Dusha Banaadir Eebbow ka di’i hana ka soo daahin
Alloow deexda gaarsii dushana Wabiga daaciisa
Doc walibana Hiiraan Alloow roob ku darandoori
Dadkana ugu roonow Absamaa iigu sii darane
Eebbow dirkoodaan aqaan waa gob daacada e
Waa duunya dhaqatoo bilaad uma dadaalaane
Eebboow Isaaqaa dudoo dibinta ruugaaya
Iyagana u di’i roobka waa lagu dawoobaaye
Eebbow degaanada Hartiga dhinac walbow dooji
Alloow Habartu meeley degtaba doogaan kala qaadin
Duduble iyo Murusade Alloow deeqaan ka idlaanin
Alloow Cayrka naga dooji yey nagu dawaareyne
Oo Soomaali kala deeq hunguraa leysku dilayaaye
Eebboow degaan Cali Cusmaan roob ku darandoori
Alloow labada wabi haw darnaan tacabku waa doore
Alloow dooji dooliyo kanaal ha isku daaceene
Eeboow Jareerkaas dulmanoo qorigu daaneeyay
Oo ay Hawiye duudsiyeen beeraha u dooji
Eebboow dabaadiga ka harey diinta ku hanuuni
Deegaanka Xamar iyo Warshiikh Cadale roob deeqa
Eeboow Mareeg iyo ku di’i duudi Xarardheere
Daartii Hobyood iyo alloow Sugule roob dooji
Deegaanka Eyl iyo Qardhiyo dagalka Boosaaso
Dusha Caluule Baargaal ilaa Daharka caadiiste
Laas qoray duleedkiisa iyo deegaanka Ceelaanyo
Dakadaha ku yaal Maydhya Xiis roobku darandoori
Deexda Saaxil daaraha Berbara Roob is daba yaala
Bullaxaar duleedkiisa iyo Seylacna ha doogto
Deegaankii Jabuutiyo ilaa Harar duleedkeeda
Doollow iyo En.Ef.Dhii Alloow roob ku darandoori
Docda laamo xeebtaa dadbane diilinta cagaaran
Dusha Kismaayo Goobweyn wabiga maanya darankiisa
Deegaankii Baraawiyo Tunida cadowgu daaneeyey
Dadkii reer Markood oo Hawiye daanada u geystey
Deegaanka Xamar iyo intaan magac ku soo daaley
Eeboow dalkaan soo tirshiyo deyrka nagu meersan
Iyo daakhilkoodaba ku di’i wow duraansadaye
Illaahow darruur caam ahoo miriya deegaanle!
Oon doogga iyo dararta iyo dalagu aafoobin
Waxba gabaygu yuu ila durkine waxaan ku soo duubey
Alloow roob dabaadiga hariyo dad iyo maal ceynsha
dibna aan u dhicin bey nafluhu kaa dalbanayaane
Eebboow ducada naga ajiib hayna daayicine
Eebboow kor baan dayahayaa tan iyo deyrtiiye
Damcina maayo roobaanka helo adiga duunkaaga
Difiq haddaadan noo siina waa daalinnimadeena!.

Shirib:
Ducafo roobkii daahsatoo kor soo dayee Allow udeeq.

Gabeygaan waxaa uu Abshir Bacadle kula hadlayaa wiilkiisa Muxsin, si uuna uga wahsan inuu qoro oo uu diiwaan galiyo waxii uu iibiyo xilliyada uu kaligii ku yahay dukaanka:

Ku duug qalinka diiwaan la’aan daayac wow halise
Dihnigaagu kayd maahanoo waa dafirayaane
Dawaadda iyo diiwaanka iyo qalinku waa doore
Dab hadduuyan galin waxii la qorey doorsimaad malehe
Diiwaanku waa kuu hayaa daa’in ebed kiiye
Deero iyo cowl kama duwana shilinka daymoobey
Labaduba dib uma soo noqdaan diriqsi mooyaane
Dawadiisu waa aakhiree dunida waa laayac!

Waxaa uu tiriyey Abshir gabaygan iyo kuwo kaleba, markii qaranka Soomaaliyeed uu dumay dawladii jirtayna la riday Sannadkii 1991kii, kadib dadkii soo haray ay dil iyo dhac isula dhaqaaqeen. gabyaaga oo muujinaya nabadda iyo dib u heshiisiinta ummadda ayuu gabaygaan tiriyey. Gabaygan ujeedadiisu ahayd dib u heshiisiin, wuxuu ka mid ahaa gabayadii ugu caansana oo abwaanku ka tiriyey didb-heshiisiinta, xilli marxaladuu ay ummulo-doox ahayd. Eryadii murtida reebay ee maansadan ku jiray waxaa ka mid ahaa:

Dumarkiyo carruurtow qalbiga nabad ka doon doona
Dhalinyarada duulaamadow damiya baaruuda
Aqoonyahanki lagu daalayow deynta soo celiya
Culimada dariiqooyinkow daacad wax u sheega!

—–

Deeleyda maansada marbaa lagu dambaabaaye
Marna waa dagaaloo waxbaa lagu difaacaaye
Marna waa clan kuu gaara iyo nin iyo dookhiisa
Dareenkeyga gabay maanta waa dib u heshiisiine
Duruufaha adduunkiyo waqdgu dan iyo yeelkoode
Qalbigeeni daxaleystey iyo damici dheeraaday
Derbigi u dhexeyn jirey raggii dumiyayoo laaday
Diiwaanka taariikhda iyo danabka suugaanta
Ma dafiri karaan Liidarada dib u heshiisiinta
Daroogiyo qabyaaladi ka daran Furuqya daacuune
Dagaallada sokeeyuhuna waa dabar go’ eeniiye
Dalkayaga bur-buray iyo faqriga dowladda asiibay
Degaanada nabaad guuray iyo dahabka maaroobey
Dilka aan ujeedada laheyn deriska eedoobey
Denbi nimaan leheynoo sidii deero lagu tuujay
Maatadiyo dumarkiyo ilmaha cadowga loo daadshey
Nin damiir leh baa kahanayee doqoni waa mooge
Damqashaduba waa gobonimee dib u walaalooba
Qolana qola ma dabar goyn kadhee waysku dagan teene
Dalkoo nabada diin lagu dhaqmiyo deris walaalooba
Dakanooyin keenii horoo daaqad laga tuuro
Oo daacad laga yahay inaan dib u walaalowno
Oo danaha qarankiyo la sugo dawladnimadeena
Oo kala danbeyntiyo amniga dhidibka loo duugo
Oon daadah iyo daadah nahay ul iyo diirkeeda
Iyo waxay nafluhu doonayaan dib u heshiisiine
Fursa dahabiyaa ina hortaal doqoni waa mooge
Cirkoo da’aya oo meed dalsana Daa’in ku abbaaray

Oo sagalku daafaha ka xiray dirirka roobeeya
Oo kii horoo da’ay nimcadu dulundulcayneyso
Oo seer maweydiyo3 dihine lagu dul joogteeyey
Oon dhibicdu danab iyo leheyn Jac iyo duufaano
Oo karartu daran doorisaye dayatay raadkeeda
Oo dalaggu noo soo baxaye darar la maalaayo
Iyo waxay nafluhu doonayaan dib u heshiisiine
Fursa dahabiyaa ina hortaal doqoni waa mooge
Daruur hoortey daad koo rogmadey Tog iyo dooxooyin
Oo doogga baarka leh xareed dacalka loo saaray
Oo deris biyood waa rehee dananayoo riimay
Oo daaqa meeshaa ku yaal damacda laabtaadu
Oo haadka kaymaha dugsadey hoos u degi waayey
Oo deerao iyo cawshu fadal dib ugu soo tuudhey
Oo aan sabaankiyo la degin gu’ iyo dayrtiisa
Oo sahanku doorbiday inuu awrka kaga daadsho
Oo ubax dabayluhu ruxeen udugna deeqsiiyey
Oo aan dugaag lagu ogeyn dacawo mooyaane
Iyo waxay nafluhu doonayaan dib u heshiisiine
Fursa dahabiyaa ina hortaal Doqoni waa mooge
Nin walaalkii dilay ama durjiyay dib u shallaay tooye
Dirkayaga afldyo diinta iyo dhaqanka deegaanka
Iyo diirmadow baan dhammaan dib u wadaagnaaye
Markii diinta laga leexdayoon wada dugaagownay
Dishabiliina mi nuga dhintoon kala danbcyn wcyney
In calankeeni hoos loo dejiyey ama la duuduubey
Xornimadii dad badani u dhintana daaqad laga tuuray
Oo dunidu nala yaaban tahay deyiba meysiine
Duqowdiyo wax garadkow fursadan dahabigaa qaata
Dad weynihiyo shacabkow ayida dib u heshiisiinta
Dumarkiyo caruurtow qalbiga nabad ka doon doona
Dhalinyarada duulaamadow damiya baaruuda
Aqoonyahanki lagu daalayow deynta soo celiya
Culimada dariiqooyinkow daacad wax u sheega
Degaanada cadaawoobayow dib u walaalooba
Dugsina male qabyaaladi waxay dumiso mooyaane
Cabdullaahi Suldaan Timacaddaa nooga sii digaye
Dembi dhaaf allaha siiyo iyo darajo dheeraada
Tixduu calanka ugu deeqay iyo dib u heshiisiinta
Iyo daacadnimadey nafluhu ugu duceeyaane
Diiwaanka taariikhda iyo danabka suugaanta
Inuu door ka galey baan hubaa doqoni waa mooge.

Shirib:
Hadey dib noogu soo duxdee abuurkaan duuganaa dubnaa!

Waxaa uu gabyaagu ka tiriyey markii ay soo gaartey Muxaadarooyin uu jeediyey Sheekh AxmedXasan Alqudubi oo aragti gooni ah ka sheegay jalaabiibta hablaha Muslimiinta ay xirtaan. Abwaanka oo arigtadaa ku khilaafsan ayaa Sheekh Quddubi ku yiri sidatan:

Deelleyda maansada markaan demen kareystaaba
Wax uun bay damqiya oo qalbigu ila dikaamaaye
Markaasaan dib ugu soo noqdaa yaamba ley dirane
Maantana nin baa igu dirqiyey Ducuful iimaana
Oo dumarki cowrada asturay iga dicaayeeyey
Aniguna ma dayi karo dulmiga lala dinaaxyeeyo
Oo waa inaan difaacaa gabdhaha diinta lagu maagay
Ma dafirin xijaabkee Qudubi wuu dabcinayaaye
Daliilna wuxuu u doon doonayaa ducuful iimaane
Marse hadduu xijaabkii dacniyey ama dicaayeeyey
Diintiisu inay naaqis tahey doodi kama taagna
Oo wuxuu daliishaday iftaro gubi damiirkeena
Nin diriiska culimada sitoo daacinimo sheegtay
Dirkiisii horena lagu yiqiin Diinta iyo kheyrka
Oo demen xaqa u soo halgamey kuna dadaalaayey
Hadduu dumar xijaabkii ku dedan dib ugu soo laabtey
Ma’suuniyadu iney soo dirtaa loo danninayaaye
Diiwaanka hadalka ugu qoran lagana soo duubey
Dib inuu u dhibayaan hubaa labada daaroode
Islaaxow haloo digo Qudubi wuu dabeyshadaye
Ama tiisa doorbida xaq waa lagu dadaalaaye
Diiwaanka waxaad gaysatiin dan iyo yeelkiina
Doc isu raaca dowr muuqda ama kaligi dayreeya
Kala doorta diric iyo xijaab waan idiin digaye
Dadka kama aqoon shiikha waagaan tixdu diraye
Difaacii xijaabkay la tegay oon ka sii daraye
Dab intaan ka rooraan midkale daakhalka uu galaye
Dib inaan ka saxo qaladki waan door bidahayaaye
Waa caalim daaciya Qudubi diintana u heegan
Dadkana aan colaadine runtuun diirka ka caddeeya
Xijaabkana ma diidine warkaa dayrka kala boodey
Duntiisaa wanaagasanoo taqway dir u lahaayeen e
Cilmigiyo fasaaxada duxda leh diracnimow dheere
Daruustiyo muxaadarada uu shacabka deeqsiiyo
Waxaa kaaga daran waa juhdiga uusan ka daaleynin
Iyo dowlad siduu ula raboo ugu dadaalaayo
Diintiisu iney naafic tahay doodi kama taagna
Dadkaa qiraya dowrkuu ka galay dib u heshiisiinta
Waxayna daa’imkey uga baryaan darajo dheeraada
Waxayse dowladani neceb yihiin kii u daacadahe
Ma darajeynayaan Shiikhu waa diriqsanaayaaye.

Waa maanso uu abwaanku kaga faaloonayo waxaa loo yaqaan xuquuqul insaanka, waxaa uuna aad iyo aad ugu fogaanayaa in xaquuqda insaanka uusan ahayn sida ay u arkaan Reer Galbeedka iyo wixii ka soo horjeeda diinta islaamka, gaar ahaana waxaa uu hoos ka xariiqayaa oo uu si dheer ugu dhawaaqayaa abwaanka, in reer galbeedka haatinaya xaquuqul insaanka ay iyaga qudhoodu ku xad gudbaan xaquuqdaa ay sheegayaan, sababta ku bixisey gabaygaanna waa inuu abwaanka muujiyo in arragtidiisa ay ka duwan tahay aragtiyada reer galbeedka iyo qolooyinka raacsan jidkooda.

Xaruumahay ku magacaabayaan xuquuqul insaanka
Iyo kuwa la xayd xaydanoo la xusul duubaaya
Xaqii khaaliqii uunteybay xaqiijin waayeene
Xurmana uma hayaan diinta waa la xarbinaayaane
Wixii gaalku xiiseynayey xaq u yaqaaniine
Xarka dabinta shaydaanka oo xuquuqul insaanka
Waa xertii Baadariga Kirishtankoo xugunka Daaquudka
Xuduudii nabigu oogi jiray xaq uma haystaane Daaquudka
Xalna uma arkaan diinta waa la xarbiyayaane
Wixii gaalku xiiseynayey xaq u yaqaaniine
Xayada iyo iimaankibey ku xadgudbaayaane
Xisi iyo sharciba diinta waa ku xurmo beeleene
Xashriga iyo naartiyo jannadii maba xasuustaane
Xanuunkii qabriga garan mayaan xaarwalwaaladuye.
Cilmaaniga xaq diidkaaye jecel xugunka Daaquudka
Xadiiskiyo Quraankana kahsada kuna xajiimooda.
Asagiyo xertiisaba afkaan ku xajineynaaye
Waa xuunshadii xalwada diidayoo xaarka faganeysay;
Ma Salmaan Rushdaan ka xiganaa xuquuqul insaanka
Mise diin ilaahay xifdiyey lana xanaaneeyey;
Inta haatan la xusuusan yahay xarafka taariikhda
Xadgudubkii Fircoon baa u wayn xugunka Daaquudka
Xarfaddiisi waxaa soo ergadey xaruma shaydaanka
Tabeelahana waxay ku xardhayaan xuquuqul insaanka.
Waxay noo xayeysiinayaan xugunki daaquudka
Xalna uma arkaan diinta waa la xarbinaayaane
Maxaa xuubka caarada nabadey xaqana noo diidey
Ma xooleynu nahay maa dulmigan laga xajiimoodo
Xaq iyo baadil keebaa xurma leh waa xujiyo yaabe.
Ma gumeyste xoogeystaybaa xuquuqul insaanle’?
Xaruntoodi Niiyoor miyaa xuquuqulinsaan le’?
Xuunshooyinka hor tuban miyaa xuquuqul insaan le’?
Xerta baadariga weyn miyaa xuquuqul insaanle’?
Ma Yahuudka na xasuuqayaa xuquuqul insaan le’?
Xaaraamiga u wayn miyaa xuquuqul insaan le’?
Ma Ameerikaan xoogsadaa xuquuqul insaan le’?
Yuruboo ka daba xugan miyaa xuquuqul insaan le’?
Isbahaysi xoogsadey miyaa xuquuqul insaan le’?
Xaaraami Shuuciya miyaa xuquuqul insaan le’?
Anaa xoog lehe iraac miyaa xuquuqul insaanku?
Waxba waxay ka xun yiin miyaa xuquuqul insaanku?
Caruuraha fara xumee miyaa xuquuqul insaanku?
Naftu waxay xamili karin miyaa xuquuqul insaanku?
Xaaraan ku noolow miyaa xuquuqul insaanku?
Ilaahay ha ka xishoon miyaa xuquuqul insaanku?
Ma Rasuulkii ka xanaajibaa xuquuqul insaanku?
Xijran Maxjuuran gaaladu waxay xaq u yaqaaniine
Xasbuna laahu dhaha lama cuskado xibin kaneecaade;
Xabaala tuuga iyo waxays la mida xugunka daaquudka;
Labaduba wax xaaraan ah bey xaq u yaqaaniine
Xeerbay rabaan Munasalkay la xarbinaayaane
Xunbadey cuskanayaan intay xaqa ka bayraane
Xabiibkayagi Nebi Muxamad bay la xintamaayaane
Haddii diinta xeer lagu bedelo kama xumaadaanc
Xubbi iyo kalgacal uma qabaan xugunka diineede
Wixii gaalku xiiseynayey xaqu yaqaaniine
Isbahaysi xaaraanka iyo xulafo shaydaanku
Xoogiisa nimaaney uga baqin kama xishoodaane
Xayana ma le Cilmaanigu haddaan xanaf la taabsiine
Dad xaaraan xalaaleynayoo xaqa ku biirooda
Markay noo xayeysiinayaan xugunka Daaquudka
Xayul Qayuum kitaabkuu dajana naloo xumeynaayo
Ma xoolaynu nahay sow dulmiga kama xajiimoono
Xuquuqul insaan waxa yaqaan xugun iiaahaye
Annagoo diin xaniifahoo dahiran xabiibkii noo keenay
Xufaadiina noo joogto oo xabadku noo buuxo
Maxaa xeerka gaaladu dejidey nagu xanbaaraaya
Ma xooleynunahay sow dulmiga kama xajiimoono
Xeer qaado xaqa diid miyaa xuququl insaanku?
Ma diintaada xaqiroo nacbaa xuquuqul insaanku?
Waxay gaalo xeeriday miyaa xuquuqul insaanku?
Gabdhaha nolosha ku xabaal miyaa xuquuqul insaanku?
Dumarka yaan la kala xigin miyaa xuquuqul insaanku?
Xijaabkana ha laga dhigo miyaa xuquuqul insaanku?
Xeer qaado xaqdiid miyaa xuququl insaanku?
Raga xaas ha laga dhigo miyaa xuquuqul insaanku?
Ximnaha tuur xameeti cun miyaa xuquuqul insaanku?
Xalwada diide xaar fago miyaa xuquuqul insaanku?
Xerta Baadariga noqo miyaa xuquuqul insaanku?
Ma xoogaa nacfiya ugu xilaa xuquuqul insaanku?
Xaqa baadil ku xariiri miyaa xuquuqul insaanku?
Kuwii xasuuqay Boosniya miyaa xuquuqul insaan le’?
Kuwii xabaaley Jeejniya miyaa xuquuqul insaan le’?
Kuwii xaaqay Falastiin miyaa xuquuqul insaan le’?
Kuwii xabashi noo dhiibey miyaa xuquuqul insaan le’?
Xulufadii Afgaan laysay miyaa xuquuqul insaan le’?
Ma Hinduugii Kaashmiir xirtaa xuquuqul insaan le’?
Ma kuwii Ciraaq ku xadgudbaa xuquuqul insaan le’
Xilful muntasir ku xirnow miyaa xuquuqul insaanku?
Xoogayga igu raac miyaa xuququl insaanku?
Xaq hadday rabaan aan dulmiga lagu xurmayneynin
Maxay diinta uga xigan la’yiin xuquuqul insaanka!

SHIRIB:
Xunbo cuskoo xirigu mood, xameeti cune xubno diid.

Maansadan waxaa uu Abshir Nuur Faarax Abshir Bacadle kaga hadlayaa shirkii dib u heshiisiinta ee ka socday degmada Carta ee dalka Jabuuti ee uu gogosheeda dhigey madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle. Abshir maansadiisa waxaa uu u adeegsanayaa farriin xanbaarsan talooyin wax ku ool ah ee uu u soo jeedinayo ergaddii Soomaaliyeed ee ka qayb galeysey shirkaa iyo ammaan iyo taageero uu u soo jeedinayo dowladda Jabuuti ee uu u horreeyo madaxweynaha, halkaana waxaa ka soo baxa maamul dowladeed ee uu hormood u noqdey madaxweyne Cabdi Qaasim Salaad Xasan.

Cismaan Xaaji Fiqiyow haddii Daalo ku xanbaarto
Xeebaha Jabuutiyo haddaad xarunta wayn gaadhid
Carta nimanka lagu xulay farriin xaqa ha loo sheego
Yaan laga xishoonine si ba’an xanaf u taabsiiya
Waa ka xun yihiin shacabku saad u xanibaysiin dhe
Xal baa meesha loo yimid haddaad xil u dudeysiin dhe
Xaqna maaha inaa dano qabiil xarakadeysiin dhe
Xisaab baa ka maqan beeshayada waa xujiyo ceeb dhe
Xurmiyo sharaf ma lihidiin intaad xil u ordeysiin dhe
Kuwii dhiiga xoorta leh rabaad xugun wadaagtiin dhe
Waad ka xuntihiin marakanood xagal ka daacdiin dhe
Xayada iyo iimaan kiibaa ku xad gudbeysiin dhe
Xeeryihii ilmaha laga qashaad xagaalineysiin dhe
Waa gogol ku xaar marakanood kala xanaaqdiin dhe
Xilmiga iyo casmiga Geelle waa rag iyo xeeshii dhe
Xog ogaalnimada Cali cabdina xaajo nuxur keed dhe
Xoolaha ku baxay meeshu waa xal uun ha gaareen dhe
Shacabka noo xanuunsadey dhalyey nagu xariirsheen dhe
Gogoshaa xurmada badani waa gob iyo xeerkeed dhe
Aartiidii xiliga loo xadidey ximin siyaadaa dhe
Isxilqaanka Ina Daahir waa maruun xishoodsii dhe
Xag loo dayaba gogshani abaal ku xusan taariikh dhe
Yaan lays xaqirin beenta waa laga xishoodaa dhe
Ragga noo xanuun sadey dunidu nama xasuusneyn dhe
Xeer beegta geeska Afrikey xul u ahaayeen dhe
Xeer Ciise sidii lagu bartay ugu xariiqeen dhe
Garta xibinta lala eegto waad ku xudunneydeen dhe
Gobta waa u xeer inay go’aan xagaf ku siiyaan dhe
Inna kama xishoodaan waxay xaq u arkaayaan dhe
Oo waa ka xaaraan iney u xagliyaan meel dhe
Waa ku xarragoodaan runtoy xugunka saaraan dhe
Gartu waa xunbiyo miide waa ka xaladeyseen dhe
Xaqii bey asiibeen cidnana kumay xumeyneyn dhe
Kuwii dhiiga xoorta leh rabey xero ku oodeen dhe
Xagta reer Jabuutina abaal ku xardhan beerkeena
Xaqbey noogu yeesheen inaan ku xusno taariikh dhe
Xayaakumulla cadow na xirtaybaa naga xoreyseen dhe
Xalbaa nala rabteen kuwa haddey xil u dudaayeen dhe
Xisi iyo sharciba wacad alaad ina xujeyseen dhe
Waxba gabeyga yaan ku xad gudbine waan xadidayaaye
Afarey xasaasi ah haddaan idinku xeyn daabey
Ragga nabada xiiseynayow ku xusa taariikhda!

Gabaygaan waxa uu mariyey gabyaaga sannadku markuu ahaa 1993-kii, kaddib markii lagu eedeeyey inuu taageeray kooxdii uu hogaaminayey Janaraal Max ’ed Faarax Caydiid si qabyaalad ay ku jirto, taana lagurna helin Bacadle inuu taageeray ka hor iska horimaadkii Caydiid iyo Yunisoom, laakiin markii ay isku dhaceen labadaa dhinac ee aanu soo sheegnay, waxuu halkaa ku difaacayaa inuu ku saxsanaa taageerada uu u fidiyay kooxda Soomaalida ee uu hogaaminayey Caydiid, una badnaa reerka uu ka soo jeedo gabyaaga. Isagoo arkayey in taasi ay tahay mid sharci ah oo jihaada, tiigsanayana Fadwa uu ku jawaabayey Shiikh Shariif Cabdinuur Al-Muqbuli arrintaas.

Xigmaddiisu gabay waa inuu ximin ku joogaaye
Waa inaadan xeer kiisa jebin kuna xadeysaaye
Waa inaad xaqsoor iyo midnimo ku xakameysaaye
Xilli waliba waa inay nafluhu xarakadeeyaane
Waa inuu xul iyo sooc yohood xanaf ka dhowrtaaye
Waa inaad xaqiiqada runta ah xagaf ku siisaaye
Xal nabadeed si loo helana waa inaad ku xiiqdaaye
Waa inuu xasuus reeb yahoo xaada kiciyaaye
Xafladaad ka soo jeedisana xiiso geliyaaye
Xubbi iyo kal gacal waa inay rag u xanbaaraane
Xabbad weynihiyo nuxurku waa xarakadeeyaane
Mar haddaan lagaa xigan karayn xaabo kaanoqoye
Xikmad yahanka Soomaaliyeed nin iyo xeer kiise
Xoogaa tayo leh baan anigu ku xakameeyaaye
Rag uun baase been lama xardhee igaga xeel dheer e
Maxag jiro xaq iyo baadilkaan kala xujeystaaye
Xantaydana ma moogiye tolkey wow xanuunsaday e
Xarbigii ahliga kulama jirin xum iyo duulaane
Yunisom xasuuqeedi baa ila xaraaraadey
Xasidkeenu goortuu farxaan xaytay maradiiye
Haddaadse igu xamateen in taa waa xadgudubteene
Xaq waa lagu gargaaraa tolkaa baadilkaa xirane
Kamana xumi ninkeenii xag jira xaal halaga qaado
Afartaa halkaasaan ku xiray ximinka ley dheere
Xilligii gumeysiga wadadu nagama xeereyne
Nagama xayireyn wacad Allee tan iyo Xaafuune;
Maantana xaduudaa la dhigay xagarki dheeraaye
Balad Xaawo iyo Faafaxdhuun xoolo laga iibshay
Anoon gaari ku xanbaarinoo la xaragoonaaya
Inaan saaxil xera wayn u dhigay waa xasuusnahaye
Xiis iyo Maydh cidina igama xigin xararti dheereyde
Xammuul waxaan ka soo rogay Barbara Xamarna keenaayey
Xigta iyo shisheeyaba ma arag cid i xumeysaaye
Maantana xuduudaa la dhigay xamar dhaxdiisiiye
Xabsi kama duwana meesha ay nagu xareeyeene
Xalbaa nala gudboon iyo inaan xaqa abaarnaaye
Intiinaa la soo xuley afkaan ku xajinaynaaye
Haddey idin xanuujidey tixdaan idinku xayndaabey
Nin xil qaadey eed qaad yeybaad ku xamilaysaane
Ragga nabadda xiiseynayow ku xusa taariikhda!