All posts by mktbd

Booraan Ibliis (Guurow)

Guuroowgaan waxaa uu ka mid yahay maansooyinkii ugu caansanaa sannadihii siddeedamaadkii ee uu abwaanku ku kale caddeenayey sunnaha iyo bidcada, towxiidka Alle lagu baraxyeelo iyo khuraafaadka dadka qaarkood iska maleegtaan.

Bismilaahi waa magac Alloo lagu billowdaahe
La bax hadalka gabaygayga wa lagu biskoodaahe
Muqadamada1 baro goor dhowaan kaa bajinayaahe
Balaaqada af Soomaaligoo gabay bayaankiisa
Waa boqol tixood iyo sagaal boorka ka ilaalsha
Baallaha toddoba roogsataa Bi’iya deel qaafka
Bartamahana waa tomanya koow lagu bineeyaahe
Ba’daan saaro beydkaan xadfiyo bidixu laadkayga
Buundooyin gaagaabanoo Buqunadow daarsha
Iyo baabka laga soo galaa Baratilmaameeda
Goortey madkuhu1 ii baxaan waa bedelayaahe 
Inaan boolyey how qabina waa bixin Ilaaheeye
Mana baawsanine waa hibaan laga bakhiileyne
Balwadna uma iilee xaqaan jid u banneeyaahe
Caawana bidcada iyo sunnaha buuqa laga taagey
Inaan kala baxshaan doonayaa weysku baraxdeene
Baraawi iyo Booyaaye1 iyo Buube iyo Suufi  
Barkhadliyo barkaan iyo ulaha baali laga keenay

Bakooradaha shiikh Nuur Xuseen’ Baladul Amiinka
Busuri iyo2 Jiilaani iyo2 Boqolo-Soomowga
Badawi iyo Shiikh Ceydaruus Badaha nuurkooda
Inta bacadka kheyr qabe idaha lagu bireyhaayo
Oo barako loo doonahaa Badaha reedoodda
Anna gabay inaan baahiyaa wey bannaan tahaye
Ilaaheyna boogtaan dhayaa Wey biskey jiraye
Wadaadow bidcadan iyo sunnaha Buuqa laga taagey
Inaan baaritaan suubinaan uga baxey naahe
Wax yar inaan bidhaan shaan jeclahay saad u baratiine
Waxaan soo buruufaba ‘haddaan Boontigii helaye
Mehey baladu naga raacdayaan sou bandhigayaahe
Balwaddii dariiqoodhinkaa baraxday diintaayna
Muggaasey u sii kala bexeen Boqol ya dheeraade
Midaa yiri war aan kuu bandhigo Beenu raad malehe
Burjikada ninkii lagu dhiboo Biil ku waa jibayo
Inoow badar u jeriyaa ilmaha wow banaan tahaye
Adiguba badrooleyda iyo beeca kama taalid
Aniguna bukhuurkiyo xadrada baahi kuma joogo
Burdihiyo manaaqiibta waa lagu bunaystaahe
Waxaan deyn ka bixiyaahu waa bilaha mowliidka
Inta kale waxaan balaqsadaa biilka kamaroona
Bakhti naqatayee iyo xalaal iigu badateeba
Ilaahey mohow igu baxshaba nin iyo beertiisa
Waxaan iri war aan kuu bandhigo beeni raad malehe
Adaa booli quutoo ku nool baraka soo dhiibe
Ballamoow Ilaah qaadayaad beeni leedahaye
Waxaan guriga hiirta’ uga baxay ma’ahan baashaale
Anmaa baaga muudaa ilmaan bill u jiriyaahe;
Midaa yiri salaadaha barkood looma baahana’e;
Inaad beerdareysaa hurdada waa badownimo’e
Baradka iyo dhaxantuna jirkey kaa bedelayaane
Bidco iyo axkaanleydu waa bukhalo diimeede
Raaxada inaad bogatidey kaaga ba’ayaane
Sidaan anigu kuu baro qabsoo beeni hadal kooda
Bil ka seexo beri soo qalley Boqolya dheeraadka
Ama Beytullaahiga catiiq boqorka weydiiso.
Sii buube soo buub hal saac kaaga bada meehe
Waa boqolkun lammadii ragcoo bixisey daynkiiye
Bidco gerer xummaa joogta oo Baraka diidyaahe
Abidkeyba kama soo bexeen weyga buriyeene
Midaa yiri waxaan bixi rabaa beri isniinaade;
Inaan nabiga baadshaan rabaa Soona barakaysto
Haddaanse beytullaahiga catiiq beriyo soo joogo
Bidco gerar xumaa sheegtayoo baraka diidyaahe
Shiiqoow sidaan uga baxsaa waa ka baqayaahe
Woxow yiri anaa kuu bandhigi baratilmaameede
Basarkooda heerkaan aqaan waa bedelayaane
Bara1 iyo Ancaam iyo haddow Baqara kuu sheego
Haka baranin diintooda waa lugu bidcaabaahe
Bismilaahi goortay dhahaan booba kabihiina
Beer laxawsigoodiyo ha’arag baarinimadooda
Ayagoo Asleynkii bartey kuu bedelayaane
Bidcannimo waxaa iiga roon banu Israa’iil dheh;
Midaa yiri Bukhaariga ka hera oo burdaha qaadha
Bakhuurkiyo xadrada noo camira barako weeyaane
Barbariiqsi geedaan jeclahay bahan isku buuskaahe
Bartamaha muggaan roogsadiyo baala dhugadkeyga
Bulaanka iyo yabaqiyo habraha burur la taahooda
Bidcadaan ku guulguulayaa yaaney soo badane
Burhaanteydu berigey kacdoon buunka dhabahaayo
Burji adag inaan leeyahay iiga baqayaane
Rooxaanigey igu barteen biriq gemow gaahe
Bidci iyo bakhiilkaan iraa barako soo dhiiba
Iney hadalka igu beeniyaan uma bareeraane
Kolley walax bartoor waa baxshaan boqolba haateehe
Xaa jira buruudkeygu1 waa baahi cadowgeera;
Midaa yiri burhaanaa jirtiyo barako noo gaara
Waxaan iri baraahiin cad keen beeni raad ma lahe.
Intow baybal soo qaatayow baal ka soo rogaye
Ibraahiim in Shiiq bixiyayoo naar ka bariyeelay
Wamaa baradat niiraaniyow iila soo baxaye
Bixaarta iyo duufaanadii berigi nuux joogay
Waagii naflaha loo boqoo doonta laga buuxshey
Inow Shiiqu beri yeelayow iila soo baxaye
Bahyartiyo markii Nabi Yacquub Yuusuf laga boobay
Banyaamiina laga daba dhigoo oow indhaha beelay.
Bajaq inow ku siiyoo candhuuf Shiiqu beri yeelay
Wamaa Bari’at Caynaahuyoow iila soo baxaye
Anna waa ka beensadey marabo Baybal suufiyo’e
Iney aayad beensheen ma’oga baraka beeloodhin;
Midaa yiri bidcada lama yiraa saad u barateene;
Hadba meesha loo badan yahcy barako taallaahe
Boqolkiiba toman maahidiin badana meysiine
Arooy baal ka raacoo dadkaan buuqa naga deeya!
Birtey idinla wada goobayaan bah Ina Guuleede1
Waxaan iri bidcada lama yiraa saad u barateene
Hadba meesha loo badan yahaad biilka dayatiine
Bicthatu naarku weligoodba waa naga badnaayeene
Ilaah boqor ahaan leenahoo aan ka baqanaaye
Adigaa nasiibkaa ku baday bah Ina Guuleede
Booraan’ ibleys kuu qodoo bohol ka sii jeexay
Oo naarta laga buufiyoo bari u sii jeeda
Oo baahidiyo oonka aan maalin laga baajin
Oo bahalo lagu soo salliday biisha hilibkiina
Oo baadinkeediyo dushaba ba’ay ka yeerayso
Oo shaqiga baadsheystey iyo suufi laga buuxshey
Ilaaheyna naga soo baxshaad barako moodaane
Haddii been lagaa soo gatoo barax lagaa iibshey
Inaad bohosha igu jiidataa ba’iyo hoog kuu leh;
Midaa yiri nafcanalaahu bihi Baybal suufiya e;
Midaa yiri biyooley1 xajaan ugu bexeynaahe
Bidcaa nugu qilaaftee ma jiro baab mancinayaahe
Bakhiil iyo kitaab baalcad iyo carab batrooleeya
Inkastooy dadkii buub sadeen barako beeloodhin
Anna baal caddow raac hadoo layga baqi maahe
Iney walax barteen waa hubaa haba bidcaabaane
Barako iyo khayraadse maleh beeja qabayaalku
Iyaguba bariis koora waa buri yaqaaniine
Burhaantaayna xaa daba dhigiyo biiika gurigayna
Waxaan iri anaa kuu bandhigi bara tilmaameede
Banka carafo buuraha Makoo qaadir barakeeyey
Haddaad Baytullaahiga Catiiq boorso geliheysid
Oo aad Biyooley ku furi iyana baabwaaye
Adigoo gerkaagii beneday oo bir ku idleeyey
Oo shaaribkii kugu baxood bal iyo caws moodid
Cibaadada ninkii barax tirana baadil u arkaaya
Bidcanimana igu soo gaddaa iyana baab waaye;
Midaa yiri anaa beder ku jirey beenu raad ma lahe
Gaaladu muggay baqatayoon bililiqayseyney
Bidco lama aqaan jirin haddey buuqa kiciyeene
Abuu jahal intaan buubsadow boodayoo dhacaye
Birtii aan lahelayow mihii ii baraaqsadaye
Anna gaaladiiyaan bursaday iga baxsaayeene
Muggaan boqolya dheeraad dilaan baaritaan galaye
Illey Binu Mascuudaa1 dibkey baangad kala noogey
Baabkaayna lamma geli karoo baxarsitiin waaye
Bedriyiinta qaadiriyo waa boqolya dheeraade
Mid haddow ka baxo ama banjaro ama bidcowmaago
Baas malaha weli boor lahaa loo beddelayaahe
Baabkayna lamma geli karoo Baxarbuxuur waaye
Mid basaasanoo boor lohoo baahi la ciroobay
Oo baabuurta hoos jooga oo beesa jirihaaya
Oo Baasajeeriga yiraa barako soo dhiiba
beder ku jiisaa bayaa badaneyaa hee og
Waxaan iri war aan ku bandhigo beenu raad ma lahe
Wadaadyohow dadaa buubay iyo sheeko baraleyda
Siirada muggaad baratidaa laga biskoodaahe
Bedrudiinka nabigaaynu waa boqorki owlyaade
Bacdigina Abuu Baakaraa baraka non roone
Oo birimo noo qaatayoo booski roogsadaye
Waagii hijrada1 loo baxoo lugu basaasoobey
Bacadka iyo caga gubashadiyo baahidiyo oonki
Buur qaraxa fuul bohol galey baqo u dheerayde
Abidkood ma buubine dhulkey boorka kiciyeene
Baabacada ciiddey dhigeen beenu raad malahe
Baryahoodiyaa laga aqbalay barax la’aaneede
Ilaahey sidii laga bartey uga badbaadeene
Haddey buubi karayaan dhibkaas uma bareereene
Basharnooga khayr badan ilaah nooma soo bixine
Bacdi goor dadaa buubey waa sheeko baralceye
Arooy beenta naga deeya iyo borobogaankiina;
Midaa yiri cilmiga baadinkaa waa ku baramoosey;
Inta kalana baramaa minii lugu bidcoobaayo
Waxaa aniga laysoo bandhigay boqol jibbaarkiisa
Middaa yiri intow biirka baday waa biyoo kale’e;
Middaa yiri rishwadu waa baqshiish weysan soo barane
Middaa yiri aniga booli qaran wey banaan tahaye
Maxaa yeelay waa beytumaal ’ waana baahnahaye
Midaa yiri bashuuqsada cunnada bariga soonqaadka
Midaa yiri Sakada yaan la bixin xoola bi’iskiina
Midaa yiri Ilaah laga baqaa waa badownima’e
Midaa yiri sagaaley bannaan wada bikaaraahe
Bilmiddaan la seexdaba misana waa baddalayaahe
Bacdigeyna kii guursadaa waa ku ba’ayaahe
Intaasoo beliyo baasohoo boqolyo dheeraada
Bidco uma taqaaniine waa baha wadaagtiine
Baandada gabowdee xadrada baala dhabahaysa
Waxey nugu bidceeyeen xaqaan baranaysow maaha
Iska booba caamada kolley weyga badateene
Anna boqol tixoodaan nadroo boogta dhimihaaya

Shirib
Wax buuba barakaad mudiin barkoodse baqtigey cunaan
Mineednaan baadil baraneyn banaanka maa u soo baxdiin!

Amey Been Naqataa (Guurow)

Waa guuroow uu Bacadle ku weerarayaa qolooyinka dariiqooyinka ah, laakiin waxaa gabeygga ka muuqata in abwaanku uu cabbirayo dhibaatooyin bulshada dhexdeeda ka jirta gaar ahaan Suufiyada iyo qolooyinka ka soo horjeeda oo uu ku muujinayo heer dhiig daadanaya isaga oo aan soo bandhigin xal iyo ififaale nabadeed.

Wadaadka baabuurta watee
Bandiiroodhinka taagtee
Inta baasha ka roogta
Isagoon wax baraynin
Bunya canbuulo ku haystee
Burdayaal madmadow iyo
Bustayaalka u dhiibtow
Maalinkaan basanbaasnoo
Buunka lamaad la afuufoo
Banka qiyaamo la joogo
Waxaad noo ballan qaadday 
Amay been naqatahood
Hadhaw nooga baxdaa!
Buddii abkay boqol soonna
Bishow xijaabtay bisheedi
Waa ku soo burur naahoo
Boqolaan ku dil naahoo
Idinkaana banneeyee
Waxaad noo ballan qaadday
Amay been naqataahood
Hadhow nooga baxdaa
Bidci waa la dilaahoo
Butuli1 looma yiraahoo
Qasaa’idkaan burqahaayo
Midkii baadil ku sheega
Ninka bilaawe ku booba
Bahdiisii qabsameehoo
Anigaa bixi haayoo
Waa badbaadi karaana
Amay been noqataahood
Hadhow nooga baxdaa
Amaase balaayo dhacdaa hoo
Unukoo barqo joognoo
Afar neef la bireeyoo
Bunya canbuulo la haystoo 
Qasaa’id aad burqahaysid
Buhuu bahaada ku haysid
Wacaysloo1 bururaaya
Galmaaxoo barbar taagan
Iyo Daa’uudoo birmahaayiyo
Bar kaloon la kaseyninoo
Isu buun dhabahaaya
Birta laysku qasaahoo
Sheydaankii badar joogee
Sidaw been u dhuraayay
Muggow bidhaanta arkaayay
Dib u sii baqahaayoo
Buqnihiisa ku rooroo
Ilaahaan ka baqaa iyo
Innii barii un lahaa
Barkaas aad naqataahoo
Adoo sii baqahaayoo
Busta sii kici haaya
Igaar baarka cadeystoon
Ebedkiis beled roogsan
Billaawe owla kudaahoo
Caloosha baaxada weynle
Baqtiga aad ku gureysid
Birta kaa galiyaahoo
Buqnaha kaaga jaraahoo
Indhaha kaa bajiyaa
Ununa aan baranaa!
Nintiisii bixin waayay
Jannadow balanqaadey
Inay been naqa heysoo!

Bariiskayga Eebbaa Hayee

Abshir Bacadle, Alla ha u naxariistee, waxaa uu guurowgaan gaaban tiriyey noloshiisa markii uu ugu dhaqaale xumaa, uguna xaas badnaa:

Bayd ijaara biil iyo korsocod bahasiyeed gaarey
Intii beled carruur tii rabtaan baadi goob ahaye
Burjikada waxaa iiga daran bariba nooc kooba
Bariiskayga Eebbaa hayee baqana ii dheere
Baddal khayr leh waxii naga bixiyo baaqi barakooba

Shirib:
Burjikaan biil usoo jarshoo ka baxey baab siyaasadeed
Boqorka bad muggeed baxshoow baraka beeca noogu yeel!

Geenyada Asaaggeen La Tagey

Gabaygaan gaaban ee soo socda sida ka muuqata waxa uu Bacadle tiriyey ka dib markii gabar uu rabay inuu guursado, aabbaheedna ka
dooney, laakiin aabbihii ku xiray in la sugo walaalkii oo gabadha adeerkeed ahaa, sidaana Bacadle ku qancay, balse intaana imaanin adeerkii la sugayey ayaa odaygii nin kale siiyey gabadhii, ayadana sidaa ayey raali ku noqotey, oo ay u noqotay nin kale xilihiisa. Abshir sidaa ayuu ku waayey gabadhii uu jeclaa, isla habeenkii uu dhacay gabadha nikaaxeedii ayuu tiriyey gabaygaan, ka dib markii uu soo hor maray nin ay saaxiib ahaayeen gabadhana ay qaraabo la ahaa.

Cumaroow afkaa xada war kii uurka kaa gala’e
Rag ninkii dib waxu eegayay eedi qabataaye
Axdi ma leh adeerkaa afkeen waa isku amaane
Arrinkaan isla ogeen xalaa ooda loo rogaye
Gaynyada asaageen la tagay odogunow heegay
Irdo xiratay oo waxaan aqbalay sabar itaal waayey
In hooyo dilidiinu waa odey ka soo gaare
Arrinkaan inkiri jirey hadduu soo if baxayaaye
Allow aaney ehel kala go’ iyo aafo nagu reebin!

Ina Cigaal Bohoshi Loo Aasay

Gabaygan waxaa uu Abshir ku weerarayaa mudane Maxamed Ibaraahim Cigaal, Alla ha ha u naxariistee iyo hoggaankii uu horseedka ka ahaa ee gooni isku taaga Soomaalilaan, waxaa uu abwaanku ku eedeenayaa arrimo badan oo la xiriirta taariikhdii siyaasadeed ee uu soo maray mudane Cigaal, laakiin waxaa iska cad waxaa abwaanka ku bixiyey weerarkaan aan geed ku gabasho lahayn ee uu ku qaaday Cigaal iney tahay ka dib markii uu wada shaqeyn isla sameeyeen maamulkii uu hogaaminayey Cigaal iyo maamulka dowladda Itoobiya oo uu u dhiibey sida la sheegey niman dhowr ah oo ka soo horjeedey Itoobiya iyo falalka ay ka waddey dhulka Soomaalida deggen tahay ee iminka raacsan siyaasad ahaan Itoobiya kuwaa oo ku badnaa qabiilka Ogaadeen, oo ka tirsan jabhaddii dhaqdhaqaaqa xurnimadoonka Ogaadeen. Waxay ahaataba waxaa tixdaan ka muuqata degdeg iyo aflagaado iyo cay ku socota Maxamed Ibraahim Cigaal oo loogu gafayo diintiisa, sharafkiisa iyo dadnimadiisaba, waqtiga la mariyey gabaygaan waa mar ay labada qofood ee Abshir iyo Cigaal noolaayeen Ilaahey ha u wada naxariisto, waxaana uu ku bilowdey gabayga sidatan:

Nin hadduu asaasaqoo balwada lagu alhuumeeyo
Asalkana nifaaq kaga jiroo diini ka idlaato
Aakhiru cumrihi buu kufriga la itixaadaaye
Shaqaawadu Amxaariyo Yuhuud ma oggoleysiisey
Afka mowgu dhacay ina Cigaal1 bohoshi loo aasey
Afti aan loo dhammeyn qoys barkii ma ugu eedaamey
Mar haddaan Sanaagna oggoleyn Soolna ka afeeftey
Oo Awdal diidoo Suldaan Maxamed eedeeyey
Oo Habar Jecloo uu ku amranaa ka anfariireyso
Abaalna uuyan Ilaahey u dhigan odaygu waa faashil!
Shan halood ilowdaan ninyahow kuu ifinayaaye
Adoo ariga may naga gadataan Carab ku eedeeyey!
Oo qoyska may aqoonsadaan ku aflagaadeeyey
Internaydka waa lagu hayaa erayadaadiiye
Ninka ammaaney Aariyan Sharoon adiga sow maaha?
Iimaan khalkhalay towbadaa lagu adkeeyaaye
Dastuurkii Ilaahay ninkii loogu ohol waayey
Oo culumadii ku afjigoo xaqa ku eedeeyey
Idaacadaha waa lagu hayaa erayadaadiiye
Alliyo Nebi abaal nimaan u dhigan adiga sow maaha?
Waayeelka aakhiru cumrihi belada oogaaya
Oo calan astaan qaran ahaa ololiyoo naarey
Oo Soomaali kala oodayoo kala edgeynaaya
Unita1 iyo kooxdii Garaan adigu sow maahid?
Haddey gabari aqal kuu dhistoo arrina kuu soocdo
Oo owrka dhaanshiyo ratiga adiga kuu heegto
Ayaan aan fogeyn bey misana ku inqilaabtaaye
Adigow bareeraye rag waa ka istixyoodaaye
Israaciyo astaantii midnimoo lagu ijaabeystey
Ninka iloobayoo nagu inkiray adiga sow maaha?
Ayaamahaagii qaar baa madow Ina Cigaaloowe;
Inaad akhasu naas tahayna waan kuu ifinayaaye
Es.En.Em-tu waagey duqii la ijtihaadeysey
Oo qaaraanka loo ururin jiroo ahalku naafoobay
Iskaba daa ixsaan iyo wax qabad aad u fidisaaye
Isirkiisi odaygii inkiray adigu sow maahid?
Dad yar baa og aahada qarsoon ina Cigaaloobe!
Arxanna malaha taariikhdu waa oday ka sheekeeye
Aflahaarayaal kaa ku jecel iima qariskaaye
Ninka En.Ef.Dhii aasoo anbiyey adiga sow maaha?
Axdigii qaran aftidii labada gobol ku itixaadeysay
Aasaaska wixii lagu dhigoo lagu ijaabeystay
Ma ahayn Isaaq iyo Dir iyo Iriryo Daaroode
Ma korneel Ujuukaa1 tihiyo odagi Bii’aafra

Afarta bayna jiho maalintii irid laguu diidey
Oo aad ilmaha saarsataye oodda jabineysay
Ciisuhu Isaaq waxuu u galey waad ogsoontahaye
Tixdii Qaasin ku amaanayoo uga abaal sheegtay
Adduunyadana wada gaadheybaa ka inkireysaaye
Afkaa Geelle kula hadashey waa kuu aqoon xumiye!
Dib nimaan waxba u eegahayn adigu sow maahid?
Ogaaadeenku waagaad qaxdeen waydin urursheene
Afxumadiini kamey aarsanoo waa gob uumugule
Abaal laawe taariikh madow adigu sow maahid!
Iimaan la’aantaadu waa oday ka soo gaare
Interneydka waa lagu hayaa ereyadaadiiye
Wadaadadii Ogaadeen ninkii barigi iib geeyey
Amxaarkana ka gaday Maxamedow adiga sow maaha?
Halka gabaygu ila aadayiyo ereyo ii muuqda
Afkaan kala xishoodoo ma rabo uur ku taalada’e
Intaasaan ku soo ururiyaye erey ka beeneeya!

Lacag Been Abuura

Kaddib markii ay dalka ku soo badatay lacagaha layska soo sameesanayo oo been abuurka ah, markii ay dowladdii dhexe ee Soomaaliyeed burburtey ayaa gabyaagu mariyay afarraydaan gaaban, waayo waxaa arrinkaa ay sababtey inuu Shilinkii Soomaaliya hoos u dhaco, dhaqaalihiina uu raad weyn ku reebo, gaar ahaan dadka danyarta ah ee u badan dadweynaha Soomaaliyeed meel ay joogaanba:

Abwaaniintii qarankaa tixdaan soo agaasimaye
Abshir Bacadle kuma koobna iyo erayadiisiiye
Afhayeenki shacabkaan ohoon cidi ogsooneyne
Markaan uur kutaalada arkaan ku anfariiraaye
Ashtakaan Rabbiyow kaaga nahay labo ammuuroode
Lacag been abuurahoo shacbiga lagu isbaareysto
Oo lagu afduubaayo oo lagu akhseysiiyo
Oo aan ixsaan loogu falin oonna laga qaaday
Amxaaradiyo noogama duwana dad u adeegaaye
Aqal waliba inay duminayaan waad ogsoontahaye
Rabbiyaw abaalkooda mari haw ixsaan faline!

SHIRIB
Adduunya waa aruursateen aUase kaaga aalimaa!
Sida bagaash bakaara yaal bil kasta beesa cusub keen
Bililiqaa banneysatee shacabka baahan boob ku qaad
Carunya dhiigdadaa cunteen laguse caafimaadimaa!

Burburkii Baladkeena

Gabayga soo socda wuxuu gabyaagu ku cabbirayaa dhibaatada dalka iyo dadka Soomaalida ku habsatey, kaddib markii ay burburtay dowladdii dhexe ee Soomaaliyeed, adeegyadii bulshadana baaba’ay. abwaan Abshir Nuur Faarax isaga oo arrinkaa ku muujinaya dareenkiisa waddaniyeed, waxaa uu halkan ku soo bandhigayaa gabaygaan, isagoo hab su’aalo ah ku tusaaleenaya arrinkaa:

Burburkii jabhaduhu ay badeen baladki aan joogey
Iyo baalihiisaba qalbigu way balbalayaaye
Ma badbaadin karin ciilse waa bogatey laabteydu
Boqolkiiba toban aan ifiyo ba’iyo hooggiiye
Ha ku bakhiilin adigaa bartaye bogogga taariikhda
Immisaa busaarad u dhintoo beerku kor u xoodmey?
Immisaa taleefoon baryaa bari kastaa sheega?
Immisaa dabkaa iga bakhtiyey ugu bariiseeya?
Imisaa aroortii baxdoo biilku ku cuslaaday?
Immisaa bashuuqsada xaaraan aadmi laga boobey?
Immisaa balqinayoo ilmaha baahi ku abaadey?
Immisaa bariis doonahoo turubka baandheeya?
Immisaa marwoo bilic lahayd fuqur basaaseeyey?
Immisaa bacluushiyo1 abqada baad ka dhiganaya?
Immisaa bed qaboon baahi arag baqatin mooyaane?
Immisaa nimcadii ay barteen wali u booyaaya?
Immisaa Banyaamiin u galay baahi waa cadawe?
Imisaa sanduuq baalashiyo baco la rooraaya?
Immisaa labo ka badin waydey inay buush isku aroosto?
Immisaa indhuhu bohol galeen baraxna loo waayey?
Immisaa bunruug iyo wadaad baadilku adeegtay?
Immisaa bukaan socodohoo cidina baareynin?
Immisaa adeegii bulshada baabah laga yeeley?
Immisaa batrool iyo dab iyo bacadle jiiraan ah?
Immisaa biyaan cabid laheyn cuduro beeraaya?
Immisaa xalaashii bannadoo bililiqow jeeda?
Immisaa Ilaahey baryihii kaga badbaadaaya?
Immisaa waxbarashiyo nidaam baylah laga yeelay?
Immisaa khudaar boloshey cuna baahina u gaysay?
Immisaa ilkaha hilib baroon marakan boolyoobey?
Immisaa nin beri hore ladnaa biilki ku cuslaadey?
Immisaa bariis dhaxag le iyo bur iyo shaah waayey?
Immisaa ka baaqdoo hurdada beerka dhiganaaya?
Immisaa dhilmaanyo u bukiyo bahal calooleedka?
Immisaa intay bari qabteen doonyo laga buuxshay?
Immisaa tahriib ba’an gashoo badaha loo daadshey?
Immisaa saxaaraha Buney ruuxu kaga boodey?
Immisaa la beecgeeyey kuwo baahi ka ordaayey?
Immisaa Quraanki ay barteen Baybal kaga booday?
Immisaa bahdalan oo ku nool bowdka cadowgeena?
Immisaa dhalaan booyayee badaha loo tuurey?
Immisaa saxaaraha bilqanoo baahi ku aqsoobey?
Immisaa bilcaan dhiig baxdaye fooshi kaga boodey?
Immisaa dhallaan bilic lahaa badan madoobaadey?
Immisaa aqoon yahan ku ba’ay baladka aan joogno?
Immisaa baryada lagu fongorey baahina u geysay?
Immisaa bac qaad lagu sitiyo haaf ka badin waayey?
Immisaa bulshadu kaarahdoo badankii door soomey?
Immisaa ku biirsada qadada baradho duugowdey?
Immisaa la baafinayayaa badina loo duugay?
Immisaa bushi aan laga dawcyn bcydka kula dhuuntay?
Immisaa wax laga baahan yahay badaha noo jiifa?
Immisaan batrool iyo macdano aan la bixi weynay?
Immisaa ku biirsada shaxaad kuna badbaadaaya?
Immisaa badeeniyo biriga naga baryoodaaya?
Oo cadowga loo beylah shiyo Banuu Israa’iilka!

Bulugley

Geeraarkan waxaa uu ku aaddan yahay u dabaal dagga maalinta calansaarka, waxaana uu ka jeediyey Abshir xafladdii afartan guuraddii ee maalinta Soomaalida Koonfureed ay ka xurooday gumeysigii Talyaaniga, isla markaana ay isku darsameen labadii qeybood ee Soomaalida Waqooyi iyo Koonfur. Abshir waxaa uu geeraarkan ka soo jeediyey xaflad lagu qabtay Hoteel Ramadaan, oo ay soo qaban qaabiyeen ururada isku tagay ee nabadeenta iyo xuquuqul insaanka, ee loo yaqaano marka la soo gaabiyo INXA taariikhdu markay ahayd 1dii Luulyo, 2000.

Allaha baaqiyahoow
Boqorkii na abuurayoon
Baryihiisa jeclaayoo
Badbaadadeena lahaayoow
Barigii isticmaarkoo
Bandiiradoodii xumeyd
Inta bir dheer laga taagay
Aqalkii Barlamaankiyo
Gurigii Barasaabkiyo
Bartii Fiisho Gubeyrno
Dusheena ay babaneysoo
Badankeena gubey soo
Beerka ay naga haysoo
Misana aan ka baqeynay
Bahashaa naga siiba
Ciilkuna uu naga buuxay
Butuli aan oron waynoo
Ilaahii badalkeedi
Bulugley ina siiyoo
Xiddigtii boqraneydna
Bartanka ay kaga taalloo
Shanta baal fidinaysay e
Midnimadeena ku baaqday
Inta bir dheer laga taagay
Aqalkii Barlamaankiyo
Bartii Fiisha Gubeyrniyo
Gurigii Barasaabka
Baanbaydii u tumeysoo
Dushooda ay babaneysoo
Baallaha isla dhacaysoo
Bogga aan ka jeclaynoo
Markaan saa u bacleelno
Waa bururkii farxadeena
Waa boolyowgii calankeena
Waa bishaaradii ummaddeena
Waa barwaaqadii qarankeena
Waa baabi’ii cadawgeena
Baryo aynu sugaynoo
Jabuutey ka bidhaantoo
Boolyow baan u qabnaaye
Ilaahow biligtaa yar
Maanta ha iga bakhtiinoo
Baryahayga ajiibeey
Allaha baaqiyohoow
Boqorkii na abuurayoon
Baryihiisa jeclaayoow
Barigii dhagax tuuroo
Bulshadeenu gadoodoo
Shacabku ay birmadeenoo
Birta layska aslaayoo
Gaalada aynu bashaaqney
Bulshadii dirireysay
Dadkii boorka shidaayey
Dumarkaa u badnaayoo
Wayna boorinayeenoo
Way baraanburayeenoo
Way barooranayeenoo
Bombadey ridayeenoo
Haruud bay ifiyeenoo
Ragga way ka badnaayeen
Beena maaha warkaasi
Dahabkey beecinayeenoo
Bulshadey kiciyeenoo
Warkay baahinayeenoo
Bishaaradii barigaas
Qalbigeena ka buuxday
Boholyow baan u qabnaayoo
Jabuutay ka bidhaantaye
Ilaahow biligtaa yar
Maanta hayga baqtiinoo
Baryaheena ajiibeey
Allaha Baaqi ahoow
Boqorkii na abuurayoon
Baryihiisa jecleynoow
Badbaadadeena lahaayoow
Birimo Luulyiyo dowlad
Baahi baan u qabnaayoo
Baryo way naga raagtaye
Jabuutay ka bidhaantaye
Ilaahoow biligtaa yar
Boolyow baan u qabnaaye
Maanta hayga baqtiinoo
Baryaheena ajiibeey
Allaha baaqi ahoow
Boqorkii na abuurayoon
Baryihiisa jeclaayoow
Badbaadadeena lahaayoo
Bulugley ina siiyoow
Bushigii nagu raagay
Maanta aan ka biskoon
Boogtu ay dhayantaayoo
Laysku soo bururaayoo
Bogga lasyku qabtaayoo
Bushigeeni la waayoo
Baraaraheeni ka yeeleey
Iyo bishaaro wanaagsan!

Bidca Qiil u Doon

Tixdani waxaa uu abwaanku kula hadlayaa qolooyinka bidcada daliil diini u raadiya oo isku daya inay diinta waafajiyaan. Gabyaagu isagoo arinkaa aragtidiisa diiniga ah ku cabiraya ayuu la hadlayaa qolooyinka aanu soo sheegnay, waxaadna moodaa in uu furayo dood hal dhinac ah oo ku aadan bidcada iyo wixii la xiriiira.

Bidca qiil u doonkoodu waa beenu raad ma lehe
Bacda Nabi Qur’aankaa la dhigay fiqiga maad beenin
Taraawiixda Cumar baa badshey baw la soo dhihiye
Bushi wax ugu filan hadalkan baan soo bandhigayaaye
Run iyo been xaqiyo baadil kay kala bahaystaane
Hadday diintu beeg dhiman tahoo baaqi soo dagayo
Budda lama dhigeen Nabigi waad bahadalow deene
Musxafkaa bidcaa duulki yiri waxaa ku beeneeyey
Bushimihii Rasuulkuu ka saxay Baarigii qoraye
Boqolkiiba boqol saxaabadii waa u bogaadsheene
Ballan iyo cuhuud baa jirtaye lama bilaabeene
Xaraf lama beddelin lamana badin laman beegdaadin
Bihi iyo lakana lagama tegin lamana been uumin
Biddaayo iyo nihaayaba haleel barihii towfiiqda
Ragbaase been abuur iyo bidciyo baadhil sama mooda
Kollay fiqigu waa badan yahayoo boqol kitaab dhaafye
Raggii soo bartaa laga rabaa baaritaan saxahe
Wuxuu diinta kaga beegmo waan kala baxaynaaye
Inta kalana bari baan ka nahay waa bidciyo hooge
Bara1 iyo Akhaan iyo ninkii Baqara moodaaya
Inuu balalka naareed ku gali ba’ aha yow sheega!
Taraawiixda Cumar uu badshoo aad bidcada moodid
Balan buu Rasuulkii ka qabay baadi ma ahayne
Badrudiinki Nabi Muxamed baad dhan uga beyrteene
Bidcoo dhani inay baadil tuhuu noo bayaaniyaye
Waa maxay barkeed baa sunaa baraka beelooyin?

Waa Inaanu Isguursanaa

Abwaan Abshir Nuur Faarax Bacadle halkaan waxaa uu ka soo jeedinayaa gabay uu si aad ah ugu lafa gurayo cudurrada iyo jirooyinka dadka Soomaaliyeed aafeeyey oo ah in lays hayb sooco oo dad Soomaaliyeed la takooro ama dhibaato yasitaan ah loo geysto isirka iyo haybta ay ka soo jeedaan awgeed. Abwaanka gabaygiisa wuxuu ku bilaabey sidatan:

Ibliis wuxuu noo laqinay
Alliyo Nebina ogoleyn
Aqligana aan geli kareyn
Asal iyo farac laheyn
Adduunkana laga aqoon
Sidee baad ku aqbasheen?
Ma weydnaan Islaam aheyn
Aqliga ku xisaabtamoo
Ibliis ha u hiilinina
Allena yow idiin caroon!
Walaalahaad aaminteen
Inay eed weyn galeen
Ummaddaney ka xun yihiin
Qof iyo camalkiisa iyo
Ina akramakum cindallaah,
Atqaakum waxaan aheyn
Oo ay iiga duwan yihiin
Wallaahi inaan la arag
Billaahi inaaney jirin
Tallaahi inaanan ogeyn
Waa iftaro iyo been abuur
Dadkuna weyska aqbaleen
Umuurtaa jaahiligaa
Indiyaa laga soo xigtaye
Shaqoba kuma laha Islaam
Aqliga ku xisaabtamoo
Ilaahiinana ka baqa
Ibliis ha u hiilinina;
Walaalo Islaam ahoon
Innaba eed geysanoo;
Iftaro iyo been abuur
Aan asal iyo farac laheyn
In badan geed ugu xiraa
Ayaan iloleynayaa
Inaan istaqlaal u helo
Inshaa Allaah idan Rabigey
Ummadda Soomaaliyeed
Oday iyo culumaa’u diin
Aqoonyahan iyo qoraa
Indheer garad iyo abwaan
Abukaate iyo madax
Iyo ururrada bulshada
Waa inay sidaa aaminaan
Abuunaa Aadam iyo
Waxay umul Xaawo tiri
Qofkii gabaygaa arkoo
Asmaca amase aqriyoo
Aan igu taageeronoow
Inkaar baad mudan tahaye
Dibaan ka asqeynayaa
If iyo aaqiro ka hoog
Aydhis iyo Kaankar qaad
Indhaha nuurkooda waa ilmiyo
Arrad eber ka joog
Adduunka faqiir ahaaw
Aakhiro jahanamo ku waar
Ilaahay baan baryaye
Inshaa Allaah wuu aqbali;
Ilmihii Nebi Aadamoo
Wax aanaan kala aheyn
Isku aabbiyo hooyo nahay
Abtiriskeenuna mid yahay
Oo aan nala kala aqoon
Asalkiyo faraca nagu
Isleeyahayoon ognahay
Abuurkayagaa islohoo
Wallaan nala kala aqoon
Oday baan biyihi nahay
Abuunaa Aadam iyo
Umul Xaawaa ina dhalay
Idina weyla ogtihiin
Sidee baa loo inkiri
Aabbaheen baa qaadi jiroo
Beerkiisaa laga unkoo
In badan buu soo dhunkaday
Udgoonsadayoo uu jeclaa
Umul Xaawaa dhashoo
Uur baan wada jiifanoo
Ibnaas baan wada nuugnayoo
Udgoonaa hooyo tiri
Beerkeedina aan aheyn
Indheheedey naga jecleyd
Dhabteeduna noo aheyd
Arkaa iyo aqal dugsoon
Ilmaheedaan wada aheyn
Anaga iyo iyaga
Wallaaney kala aqoon
Sidaan hadalkaa u iri
Aamina oo iga aqbala
Haddii iimaan jiroo
Aqligu uu saaxi yahay
Aabaheen iyo hooyadeen
Inagama astaahilaan
Owlaadiinaan fongoray
Ihaaneystoon dulmiyay
Anaa ka awood badnaa
Gumeeyoo ilama dhalan
Haddeey eraygaa maqlaan
Aabaheen iyo hooyadeen
Inkaar bey ridahayaan
Alley inagu ashtakeyn
Anugu waa yaabanahay
Umuurtaa jaahiligaa miyaad
Ookeey dhahdeen Soomaaliyeey?
Ina akramakum cindallaah
Atqaakum-na inkirteen?
Aabaheen iyo hooyadeen
Uwlaadii ay dhaleen
Islaam ahoon gaal aheyn
Ilaahoodana waxiday
Rasuulkoodana adeecay
Towxiidkooduna ansaxay
Arkaanul Islaamka iyo
Iimaankooduna dhab yahay
Afar iyo toban fac waxaan
Walaalaheey ku eryayaa
Ma ogin weyska aqbalnaye
Ma aha aayado Qur’aan
Axaadiis lagama helin
Ibliis baa noo laqinay
Ilmihii Nebi Aadam iyo
Umul Xaawaan nahoo
Aabbiyo hooyaa ina dhalay
Walaalahaan ka ordayaa
Wax iin ahoo lagu fongoro oo
Aan qof iyo camalkii aheyn
Wallaahi inaan la arag
Anigu waa yaabanahay
Walaalahaan ka ordayaa
Ma waaney Islaam aheyn?
Ma abuurkoodaa beddelan
Ma Ilaah kaley leeyihiin?
Ma asnaam bey caabudaan?
Ma waan nebi Aadam dhalin?
Ma umul Xaawaan anqarin
Ma faal baa idinku diray
Kuhaan baad ka aqbasheen oo
Waxaasaad aaminteen
Ma heysiin aayad iyo
Xaddiis iga oodayoo
Aniga iyo iyaga aan
Nikaaxeenu ansaxeyn
Ina akrama kum cindallaah
Atqaakum ma inkirteen?
Walaalo Islaam ahoon isku
Aabbiyo hooyo nahay
Abuurkeenuna mid yahay,
Indhuhu ay labo yihiin
Afkeenuna uu hal yahay,
Wejiga aad kala aqoon
Ilkuhu ay siman yihiin,
Anfigu uu labo dul yahay
Timuhuna anqaas madow,
Foolkuna weysada aqbaloo
Wax tin ah aan lagu ogeyn,
Gacmaha aan isaga egnahooy
Afar iyo suul wataan
Adimadayadaa is lohoo
Maqaarka yagaa isku eg oo
Aan cidi kala aqoon
Abuurka yagaa islohoo
Aabiyo hooyaa ina dhalay
Ibliis wuxuu noo laqinay
Miyaan ookeey dhahnaa
Ina akramakum cindallaah
Atqaakum-na inkirnaa?
Umuurtaa Jaahiligaa
Alliyo Nebi ma ogolee
Waxani waa talo Ibliis
Aqoonyahankeena iyo
Abwaankiyo culumadiyo
Indheer-garad keena iyo
Ilbaxa kuwa sheegta iyo
Asxaabul cuquulka yaga
Iyo urarrada bulshada
Oday dhaqameedyadiyo
Intii iimaanku solay
Umuurtaa jaahiligaa
Sidee baad ku aqbasheen?
Misena uga aamusteen
Weliba taariikh ifkiya
Umadda u meeriseen
Iyana weyska aqbaleen
Aabahaa iyo hooyadaa
Owlaadoodii ha fongorin
Akhaa hilibkii ha cunin
Alliyo Nebina ha ka furan
Abaweynkii na dhalay
Ilmohoodii gun ha ka dhigin
Aakhiro naartii ha ku gelin
Axad uu Nebi Aadan dhalay
Islaam ahoon gaal aheyn
Abuurkeenii horiyo
Asalkayagii mid yahay
Umul Xaawana dhashoo
Uur aan wada jiifanoo
Ib naas wada nuugyahoo
Udgoonaa hooyo tiri
Ihaanada lagu fongoray
Ma ogin weyska aqbalnaye
Asal iyo faracna ma leh
Aqliga ku xisaabtamoo
Ilaahiinana ka baqoo
Owlaadii aada dhashoo
Ilaaheey kugu arsuqay
Abraar ahoon caasi noqon
Wax iin ahoon lagu fongoro
Inaba aan lagu ogeyn
Qofkee baa oran lahaa
Intani waa asharaaf
Abtiriskeygey wataan
Iqyaarnimaa lagu ogyahay
Oo waa owlaad nasaba
Kuwona waa uusmadow
Isim gunah bey wataan
Nikaaxuna kuma ansoxo
Adigaa dhalay yaan la oran
Ma aha owlaad nasaba
Qofkee baa oran lahaa?
In hadal kani aafo yahay
Haddaad saa u ogtihiin
Ilmihii abaweynku dhalay
Maxaa loo oranayaa
Ma ihid owlaad nasaba?
Kanina waa ina Suldaan
Kanina waa inan gumeed!
Ibliis hadalkiis ahaa
Labo qofoo Islaam ohoon
Nikaaxu isugu ansixin
Nasabkooda ajligii
Oo aan mawaaniicdii aheyn
Nikaax albaabi jiray
Indiya uun baa taqaan iyo
Islaam Ilaah waa kala suntaday
Ina akramakum cindalaah
Atqaakum buu aqbalay
Dameer la uleynayaa
Aqligu wuxuu keenayaa
Inaad ka xanuunsatoo
Alle abaal uga sugtee
Ma ruux aadami ahoo
Islaam ahaad leedihiin
Ummadahaad ka xun tihiin
Ma ahid owlaad nasaba
Umuurtani waa shirkiye
Ilaahey u soo noqdoo
Waxdaaniyada aqbaloo
Alliyo Nebina ha ka furan
Akhaa hilibkina ha cunin
Umuurtan kafaaradeedu
Waa inaanu isguursanaa
Wax kaloo ay ku ansaxeyso
Wallaahi inaan la arag
Ogaalkeedana lahoow!

Shirib
Nasabkii Nuuxya Aadamoo
Hal naas wada nuugayaad tihiin
Inna Akramakum cindallaah
Atqaakum xaad u inkirteen?
Asleynkiyo ijmaaciyoo
Waxaan athar cilmiya aheyn
Ogaadha weyska iftaree!