Cutubka 6aad

Dhinacyada barbaarintu beegsanayso
– Jirka
– Caqliga
– Ruuxda
– Nafta

Noocyada Barbaarinta
Manhajka barbaarinta ubadka waa inuu ahaadaa mid daboolaya baahida ilmaha oo idil, baahidaas oo lagu tibaaxo inay tahay waxyaabaha naftu ka kooban tahay oo ah jir, ruux. caqli, iyo naf.

Kobcinta jirka
Caanaha hooyada
Maxay yihiin faa’idooyinka caanaha hooyada?
Caanaha hooyadu waa nafaqada ugu roon ee la siiyo caanonuugga, wuxuu caddeeyey baadhitaankii lagu sameeyey caanaha hooyadu inay ku jiraan curiyayaal nafaqo oo uu u baahan yahay caananuugu, waxay dhakhaatiirtu isku raaceen in lagama maarmaan tahay in ilmuhu jaqo naaska hooyadii ilaa lixda bilood ee ugu hooraysa cumrigiisa.
Lixda bilood kadib waa in loo raaciyaa caanaha curiyayaal kale oo u kaba caanaha hooyada.
Waxaa kamida faa’idooyinka caanaha hooyadu leeyihiin kuwan hos ku xusan:
1. Waxay caawisaa nuujinta caadiga ihi, noqodka makaanka hooyada oo kusoo noqda dhumucdii ama sayskiisii caadiga ahaa ee uu lahaa intii ka horaysay dhalmada. Waxay kaloo nuujinta caadiga ihi ka hortagtaa dhiigfuranka yimaada aalaa dhalmada kadib.
2. Nuujintu waa wado looga hortagi karo uurka, siiba lixda bilood ee ugu horaysa, oo haddii hooyadu si qumaati ah u nuujiso waxaa badan inaysan uur qaadin.

Faa’idooyinka ay ilmaha u leeyihiin
Caanaha hooyadu mar kasta waa diyaar, waana fereesh, heer kulkooduna waa mid munaasab u ah ilmaha had walba oo naaska lagu duwo.
Waxaa ku jira caanaha hooyada curiyayaasha nafaqada ee loo rabo ilmaha inuu helo sida:
Borootiinka – waxaa ku jira caanaha hooyada nooc kamida borootiinada kaas oo dheefshiidkiisu u fudud yahay caananuugga.
Fats – Waxaa ku jira caanaha hooyada xaydh u fiican timaha, maqaarka iyo waliba koritaanka maskaxda.
Carbohydrates – Kaarboheydareyt, waxaa ku jira caanaha hooyada kaarboheydaretyo sita nooc kamida sonkarta oo loo yaqaan laktoos una fiican dhuuqista jirku dhuuqayo curiyayaasha kale, sida kaalishyaamka, fasfoorka, birta. Sidoo kale kaarboheydareytku waa waxyaabaha uu ka helo jirku kulka iyo tamarta.
Wuxuu kaloo ka helaa caananuuggu caanaha hooyada cunsur u taagan difaaca cudurada iyo fayrasyada oo loo yaqaan infeyroon, oo ka hortaga cudurada sida jadeecada bakteeriyada.
Waxay sugtay cilmibaaris la sameeyey in nuujinta qumani ay ka hortagayso in ilmaha aayahiisa dambe ay ku dhacaan cuduro badan oo khatar ah, sida sonkorta, cudurada wadnaha, laabjeexa, iyo cayilka aan caadiga ahayn.
Nuujinta qumani waa xiriir isku xiraya hooyada iyo ilmaha, sidaa awgeed ilimuhu wuxuu ku korayaa xaalad xasilooni iyo qalbiqobaw ku dheehan tahay.

Faa’idada nuujintu u leedahay qoyska
Nuujintu waa kaalmayn dhaqaale, oo kama rabto qoyska kharash lagu bixiyo.

Kobcinta Caqliga
Sida jirkuba ugu baahan yahay cunto iyo cabitaan ayuu caqliguna ugu baahan yahay nafaqo iyo dhaqaalayn, laakiin nafaqada iyo oomatada caqligu waa mid ka duwan tan jirku quuto, waana midi ilmuhu tabaynin, waana mid gaajadeeda aysan dareemaynin, una ooyeynin haddii ay waayaan, hadaba hadduu arinku saa yahay, wuuba yahaye waxaa looga fadhiyaa waalidka inuu isagu ilmihiisa ka baahi tiro gaajada caqliga, taasina waxay ku suuroobi kartaa in waalidku ku qulaamiyo ilmihiisa caanaha aqoonta iyo cilmiga kobcinaya caqligooda iyo garaadkooda.
Waa inuu waalidku ka baxsanaadaa had walba in aqoontu tahay iftiin, aqoon la’aanina tahay mugdi iyo habeen, taasi waxay ku taakulaynaysaa waalidka inuu helo dareen xilkasnimo oo ku dardar galiya inuu ilmihiisa kula tacaalo waxbarashada iyo aqoon korarsiga, waa in waalidku ku anqariyo ilmihiisa jacaylka iyo rabitaanka waxbarashada.
Guud ahaan liibaantu waa inaad ku dudaa ilmahaaga naaska diinta si ay u koraan koritaan diimeed.

Naftiisa
Waa inaad habaysaa baahida ay qabto naftiisu, si aysan u halaagmin, waayo naftu way hawo badan tahay, haddii aan la habayna way seeto goosataa waxayna aad uga heshaa waxa xun, iyo shuqul shaydaan oo dhan.

Ruuxda
Waa inaad ku anqarisaa ilmahaaga caqiidada saxan, middaas ayaa hagaysa ruuxdiisa, Rasuulka (s.c.w.) wuxuu bari jiray ilmaha caqiidada iyo xiriirka Ilaahay maalin maalmaha kamida Ibnu Cabbaas (r.c) oo fangalku ahaa Rasuulka s.c.w ayuu u yeeray Rasuulku oo uu ku yiri [Wiilyahowni, kaalay aan ku baree erayo, Alle xifdi, wuu ku xifdine, xifdi waxaad ka helaysaa hortaada, haddii kaalmo waydiisanaysid, Allaah waydiiso, waxaad ogaataa hadday umadu isku timaado inay wax kugu anfacaan kuma anfacayaan, wax Ilaahay kuu qoray mooyee, hadday isku yimaadeen inay wax ku yeelaan kuma yeeli karaan wax Ilaahay kuu qoray mooyee, qalimadii waa la dallacay, waraaqihiina way engageen.]
Marka waxaan aragnaa in Rasuulku siiyey Ibnu Cabbaas cashir caqiido ah oo baraya aragtida nolasha, hadaba waa inaad bartaa ilmahaaga caqiidada saxda ah siduu fahankiisa iyo fikirkiisuba u toosnaadaan.

One thought on “Cutubka 6aad

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *