Waxaan joognay ayadoo lagu heshiiyay in loo hayaamo gobollada Waqooyi Bari marka laga reebo labadii kooxood oo aan horey u soo sheegnay.
Caanoole iyo Xizbul Islam garabkii Axmed Madoobe oo gaalada raacay markii Alle fashiliyay, oo ayagu ku adkaystay in ay joogi doonaan deegaammaday u dhasheen dacwadana ay ka wadi doonaan sidaasaana lagu heshiiyay oo lagu faataxaystay ama lagu ducaystay.
Inta aannan dhaqaaqin aan sawir yar ka bixiyo ciidankaas iyo dhismihiisii. Ciidanku ma yarayn wuxuuna watay gaadiid farabadan oo isugu jira mid xamuul ah, mid dagaal iyo mid lagu raaxaysto ama si gaar ah loo leeyahay intaba. Waxaa la socday haween, carruur iyo dad aan ka tirsanayn ciidammada oo ayagu rabay in ay ku meel gaaraan ciidankaas awoodda badan leh Allana ku xirnaa.
Amiirka caamka ah wuxuu ahaa Sheekh Maxamuud Ciise “Abuu Muxsin” (taqabbalahu-llaah). Ragga wax laga waydiin jiray ciidamadaas kan cusub oo lasoo qorayo kan la dalacsiinayo iyo kan la fahmi waayo xaalkiisa waxay kala ahaayeen: Sheekh Axmed Cabdisamad Geesood oo hadda ah suuq geeyaha mashruuca Meles Senaawi, Caynaashe Dheere oo Ilaahey ku manneystey maskax uu sida kombiyuutarka oo kale wax ugu keydin jirey iyo Sheekh Maxamed Sheekh Xasan Taraar.
Tababbarayaasha ciidanka waxaan ka xasuustaa Mahad Karatay, Xuseen Cusmaan Garyar (taqabbalahu-llaah) iyo Xaamilul-Qur’aan Cabdirisaaq Weerar (taqabbalahu-llaahu). Saxaafadda iyo intaan ka xasuusto raggeedii waxay kala ahaayeen: Ibraahiim Khaliil iyo Xasan Ibraahim “Abuu Xasaan” oo hadda ah ninka laf dhabarka u ah barnaamijka Meles Senaawi isla markaana ahaa ninkii tagey Kuweyt iyo Sacuudiga si barnaamijkaan lagu mijaxaabinayo mujtamaca Soomaaliyeed loogu helo taageero dhaqaale iyo mid siyaasadeed, haddana dibadaha u wareegaya si uu umadda Soomaaliyeed uga gado mashruucaan ah in gaalada la isu dhiibo.
Xagga Caafimaadka waxaa ugu waawaynaa Dhakhtar Cabdicasiis Cabdi Faarax, Dhakhtar Bashiir Xuseen iyo Dhakhtar Baydhabo. Manhajka ciidanku wuxuu ahaa manhajkii Salafu Saalix. Wuxuuna ahaa shayga kaliya oo lagu kala baxo marka hawli murugto hadday tahay mid caam ah ama mid khaas ah intaba. Waxaa la arki jiray ama aan goob joog u ahaa iyadoo kan laga gar helay iyo kan garta helayba ay is mucaanaqaynayaan oo wada qoslayaan isla markaana wada shaqaynayaan fardi iyo jameeco waxay noqdaanba.
Yaan la hilmaamin in ciidanku dhammaan baabuurta saaran yahay oo diyaar loo yahay in la dhaqaaqo waxa kaliya ee la sugayo uu yahay amarka amiirka caamka ah. Amiirkii meeyay? Amiirku wuxuu mashquul ku yahay macasalaamaynta walaalihii khilaafay qaafiladaas ku midowday Ilaahay dartii wuxuuna quudaraynayay in ay dhahaan waan ka noqonay go’aankayagii hore oo isbahaysigaan raacaynaa mase dhicin arrintaasu!
Amiirkii wuxuu bixiyay amarkii socdaalka waxaana lagu dhaqaaqay Ilaahay idankiis. Ciidamada dhaqaaqay waxay ka koobnaayeen dhammaan ummadda Soomaaliyeed qabiilooyinkeeda, waxa isu keenayna waxay ahayd inay Ilaahay kalimaddiisa kor yeelaan oo kaliya waliba xilliga lagu jiray wuxuu ahaa xilligii ugu xumaa oo qabiilooyinka la isku imtixaanay raggaanse Ilaahay wuu ka badbaadshay. Akhristow ha hilmaamin cinwaankeenii ahaa, ma run baa in culumada wax laga maqli waayay maxayse tahay waxa laga maqli waayay?
Ciidanka ku haray Dhoobley ee waliba khilaafey qaafiladii baxdey waxaa madax ka ahaa rag culumo waawayn ah oo qaarkood loo soo dhibay diintaan fidinteeda bal la xiray xabsi dheer oo gaaraya illaa 10 sano sida Shiikh Cabdiraxmaan Jibriil. Waxaa kaloo kamid ah Sheekh Xasan Ashkir oo ka mid ah raggii u fatwoodey mashruucan lagu minjaxaabinayo umadda Soomaaliyeed ee ka socda Soomaali Galbeed. Wadaaddada waxaa reebay wuxuu ahaa shubhadii aheyd: nin waliba reerkooda ha gaarsiiyo dacwada ama dacwatu yaa qawmi, innaga daaya ismuujintaan, kuma jirto maslaxada dacwadu sidatan, waxay sababeysaa in nalagu soo duulo, ciidamadaan cid walba isugu jira dadkaa ka didaya, Soomaali heshiis ma aha, iyo wixi la mid ah.
Shubhooyinkaas oo dhan oo haddii si loo eego macquul noqon kara waxaa lagu buriyay nusuus cadcad iyo caqli fiyow intaba. Markii wadaaddadaas watey shubhooyinkaas meel bannaan lasoo taagay oo laga gar helayna waxay dheheen annagu tolkayo ayaan dhexjoogaynaa ‘tolkaaga iyo kabtaadaba dhexdaa looga jiraa’ (Maahmaah Soomaaliyeed).
Lama aqoon xilligaas shubhooyinka maanta jira oo ah haddii nin sheekh ah aragtidiisa la dib dhigo oo nusuusta laga hormariyo in la yiraahdo culumadii baa warkoodii la diidey, culumadii baa la ixtiraami waayey iyo wixi la mid ah. Waxaan qormadaan ku soo koobayaa khilaafka hadda Ictisaam leeyahay wadaaddadii baa la khilaafay ma ahayn wax la yaqaanay. Waayo waxaa caada aheyd in wixii la isku khilaafo loo celiyo Kitaabka iyo Sunnada, ee aan loo celin ra’yi sheekh.