Guyaashii Daraawiish tiirkeeda adkaaday, ololaheedana calan walleynaayey oo dadna u kala miirmay nin gaalada xaggeeda ka soo jeeda iyo nin waran iyo gaashaan qaatay oo gaalada hortaagan iyo nin aan labada geesood midna raacin oo gegi dhexe iska jooga oo ishaafalateynaaya, ayaa nin gabyaa ah oo magaciisa la oron jiray Aaden Axmed Dubbe oo degganaa buuraha Ceerigaabo iyo afafkooda gabay mariyey, gabaygaa oo uu kaga gilgilanaayey hadallo Sayidku isagoon dad kala soocin gaalo dad badan ku sheegay, gaar ahaan degmada Aaden Axmed Dubbe ka mjd yahay. Wuxuu yiri Aaden:
(T)
Dariiqada Axmediyaannu nahay, eheladeediiye
Afkana kama dhignoo jamacaan, idilkii haynaaye
Umuuru diinka waxaan raacsannahay, Nebi Ibraahiine
Gaalada ninkii nagu ismaa, waanu na aqoone
Ishaa Allaahu aakhiraba ways, ku arki doonnaaye
Sayidkii markuu maqlay gabaygaas wuxuu hubsaday ninkaa iyo lillaahinimadiisa iyo inuu yahay nin diin iyo iimaan leh, waxgaradna ah. Dabadeed wuxuu u diray baqal hadiyad ah iyo rag ergo ah iyo masafadan, wuxuu Sayidku hadal ugu gabagabeeyey waxtar iyo waxsiin haddaad doonayso xarunta kaalay, wuxuuna Sayidku yiri:
Ragga bixitamaayow, bela laga xijaabyow
Ayaantaad bad beeddaan, Aadan1 wayga baab mida
Bishaaradu ha gartee, bayin waxow tiraahdaan
Sagaal halaan ku bari baan, baqalka kuugu soo diray
Warsangeliga beyree, ballankii Ilaah furay
Bidcafalaha nagu yiri, xaajada baddaalka ah
Ee baara weynow cawar, beydka ugu galay
Iyagiyo berberigu, baha gaalo weeyoo
Baayacaadda Cadameed, Ibleys bawgu baaqoo
Boqorka uu guddoonshaa, Bastaloosi2 weeyoo
Badaawida xujoowdaa, adiguba u baantaye
Waadiga biddoodkiyo, boonlaha ku sheegaye
Baraara Alla-yeelyow, adigaa I beejaye
Beddel inaad ka dhigataan, baqalka kuugu soo diray!
Marna baad aan leeyahay, bilna kuuma imannine
Biya aan ku siiyana, bushimaa ma saarine
In kaley buleysaye, adigu beer ma dubannine
Bismillee bilowgaan, baqalka kuugu soo dirayee!
Baashiga abaareed hadday, beeshu geeddido
Boqoolaa harsimadii, haddii budulka lagu dhaco
Buska inaad ka fuushaan, baqalka kuugu soo diraye!
Haddii aad bannaankiyo, bocoodaha ka guurtaan
Ee baallaheediyo, barqa-maalle lagu furo
Buurta inuu ku koriyaan, baqalka kuugu soo diray!
Cidahoo barwaaqaa, berisamaha dooggii
Barqagaarka reeraha, baashaarka gobannimo
Dantaa inaad ku bogotaan, baqalka kuugu soo diray
Haddaad baadi doon tahay, beydaalis xoolaad
Aadan bananka dheeriyo, beri kale u saafurin
Barax inaad ku rarataan, baqalka kuugu soo diray
Haddii bogox col loo waco, waa beled amxaaree
In kastoo buufis lagu wado, bigifsiga ma daayee
Kufri inaad ku boobtaan, baqalka kuugu soo diray
Nin wadaad basariyana, barakaa ka raacda e
Anna waan u baahnahay, ducaad igu bantookhdoo
Inaan kheyr baalleeyaan, baqalka kuugu soo diray
Bacdigeedna aakhiro, bacaskiyoo kulaylkii
Bancaddaha qiyaamaha, sida bilig billaac yiri
Baalal inaan ka yeeshaan, baqalka kuugu soo diray
Bojayoo sagaalkii, biidna kama aan dhaafinee
Bigi iguma laabnoo, waa iga bashuuqdee
Big yaroo kaleetaan, badin maayo ku sii dari
Dad nin bela sameeyiyo, burge lagama waayee
Buuryaqabyo xaasidi, bakhayl hadday I moodaan
Oo baaniyaal dhaho, bal dayooy wuxuu wado
Hadalkaa bishaacaa, iyagaa ku ba’ayoo
Adduun baafis inaan ahay, burhaan looma helayee
Buubsi waxaan ku taabiyo, boolina ma haystoo
Kolay neef barkina tahay, baas lagaga qaadoo
Muslin waxaan ka buurtana, baqti buuba iga yahay
Been inaanan sheegayna, waa igu billaahoo
Boqol halaadoo aan bixiyaa, beesad ilama dhaantoo
Wixii laysku bededana, barashaa ka fiicane
Haddaad baaha doon tahay, berri adigu ii imow
Haddii kalase booskaa, yaan bahalku kaa dilin.
*Waxaan ka qoray Aw Axmed Aaden Surgo’.
1. Aaden Axmed Dubbe: Wuxuu ku noolaan jiray degmada Ceerigaabo, wuxuuna ahaa gabyaa caan ah oo la tixgeliyo.
2. Bestalozza: Wuxuu ahaa danjire Talyaaniga u fadhin jiray Cadan jeerkii dagaalladu ka dhex socdeen Daraawiishta iyo gumeysiga, wuxuu wakiil ka ahaa Afrikada bari, gaar ahaan xeebaha Soomaaliya iyo Sinjibaar. Wuxuu kaloo ahaa ninkii uga qeyb galay Talyaaniga, Ingiriiska iyo Xabashida heshiiskii Ilig.
GABAYXOOG
Aaden Axmed Dubbe (Gabeyxoog) markuu baqalkii Sayidku u soo diray guddoomay, masafadiina loo mariyey, wuxuu u diray gabaygaan:
(J)
Awal maanso waataan dabroo, daayey waayaha e
Ka da’ weyni daandaansi iyo, diradireyntiiye
Waa layga wada doonayaa, doogsintaan baraye
Aan daleeyo caawana qalbigu, way dikriyaaye
Deggane Maxamadow waxaynu nahay, ul iyo diirkeede
Dadka kale ha joogo ee adaan, iga digtoonayne
Raggiinnii Dariiqada ka yimid, durug warkiisiiye
Dunjigiisba waan wada jeclaa, degaha reer Nuure
Wixii duub leh deris baannu nahay, iyo Daraawiishe
Sayid Maxamed doodduu i yiri iyo, daabbadda uu keenay
Waa ii soo duceeyaye Allow, derajadiis raaji
Midna waqaan Ilaah ugu darraan, labada daaroode
Muslin oo dhan baa diiq ku jiray, jeeruu daahiraye
Awliyada duushuu carshiga, kula dakeeyaaye
Ninba wuxuu debnaa ugu hayiyo, daarka iyo laabta
Danniguu gartaa waxa qalbiga, kaga dahsoonaaye
Kun halaad nin subax soo didshoo, duul u yimid siiyey
Oo aanay duntaa iyo la noqon, dibi la loogaayo
Deeq nin ugu faanaa ma jiro, Dir iyo Daaroode
Nin la diini kama soo if bixin, duniyadeenneere
Dirid ferenji baa ugu badnaa, dab iyo baaruude
Isagiiba dabaq buu ku riday, duhur dharaareede
Dabar iyo hoggaan buu ku xiray, duluflahoodiiye
Dangaaradii bay dhegihii, wada dillaceene
Dogoble iyo ka kici ceelashay, wada degmaysteene
Burco kama dabbaaldego wixii, dabada gaabnaaye
Nimankuu la soo duulayoo, dab iyo reer siiyay
Diintii ka saar oo hadday, wada dulloobeene
Doofaarradaasaa jihaad, lagu dayaayaaye
Dadoow dirira loo kala dillaac, labada daamoode
Afartaa da’da intaan ku dhigay, daw ma ku hagaajay
Ma daliil dhaqsaday sida wadaad, deelka ka higaadshay
Dig ma yeershay sida danab cir dhacay, ama gu’ duulduulay
Duufaan ma soo riday sidii, diiqalyada xoomir
Ma dalleeyay sidii doonyahoo, qalamigii duubay
Shiraacaan farmaanka ugu xiray, dakhalka maw buuxshay
Deebaanka ma u soo qabtoo, maw dabeel raacshay
Warsangeli Dariiqii ka beyr, daahirtii nebiye
Sayid Maxamed deeqduu baxshey, bilo ku doogeene
Waxa dararta laga maalayaa, deebluhuu dhaqaye
Waa niman diihaal lagu korshiyo, gaalo daallima e
Dadna waxay ka doorteen kufriga, inay dillaalaane
Ha lagu duulo nimankaasi waa, debendobyoobeene.