All posts by mktbd

Cantara Baqash

Gabaygaan afarreyda ah wuxuu jawaab u yahay, gabay uu soo direy nin la yiraahdo Ibraahiin Bisle oo Ogaadeen reer Cabdulle ah, kuna noolaa waagaa xiryaha qoxootiga ee Baladweyne, gabaygaasna waxa lagu aflagaaddeeyey wadaaddada iyo hablaha is asturey markay taariikhdu ahayd 1987kii. Abshirna waxaa uu ugu jawaabey sida tan, laakiin tixda Abshir nafteeda kama marna aflagaaddo iyo isir ummad kale waxyeeleeyo sida ka muuqata beydka ugu danbeeye ee tixdan:

Hubka cukus carruur laguma rido caana nuugyo ehe
Cirraana madaxa iga taala iyo laba canjiidoode
Caaqibana ma leh gabay hadduu cay u joog yahaye
Cisiyo sharafki waa diinta oo lagu caddeeyaaye
Canaan mid ugu filan aan u diroon cudur ku reebeenin
Waxaad cabatey waxad ciil qabtiyo waxaad cabaadaysay
Cunsur hooyo waxaad sheegatoo odaygi ceebaysey
Waxaad laan carduna raamsatoo camanka buureysay
Waxaad meel ciriiryoon gashoo ku citikaafaysay
Waxaad caarif gabay sheegatoo caalamka u haysta
Cajalkaa candhuufeysay baa ciil iga hayaaye
Cashara sana marbaad curatayoo cay iyo habaara
Cantara baqashku waa maxay jawaab iima soo celine
Cub iyo cir caraatan iyo faan shuqul caruureed ah
Googaale cadaleysigiyo cayda iyo faanka
Iyo sidaan caqiidada u saxay waaba kala cayne
Calinaar afuuf iyo intaad cadow ku faaneysay
Cabdullaahi yeelkiye Xasaan cidi ma kuu sheegtay
Sidii bahalka cowlaa markuu ugu codeenaayey
Halaaqada cajiibka le’na uu caman ku taagleeyey
Oo labana caadi u fidsaday labana caacuurshay
Carrabkiisa khayrka le’na uu cadow ku naafeeyey
Oo uu Nebiga ugu ciil tiraan ka cabbir qaataaye
Adigana kuwii caayey baad cirib wadaagtiine
Calayhi saabiqaa inaad qabtaan cidina moogeene
Cunnaad noogu dudi iyo waxaan caadil kuu qorine
Intay diintu celisiyo markaan culumaduun reebo
Cunsur baad u leedahay hunguri cabara taariikhe.

Cawareere Kuma Siinin

Wuxuu abwaanku gabaygan tiriyey mar ay islaan eeddadiis ahayd, oo la yiraahdo Maryan Faarax u soo dirtay gabay ay ka mahad celinayso macruuf uu u sameeyey Abshir taas oo ah, isaga oo u iibiyey guri ku yaallay tuuladda Ceelka Hilmo oo ah hanti maguuraan ah ee ku yaal degaanka Mudug.

Carraabada galbeed iyo ratiga caynka lagu giijay
Iyo wiilka cudurkiisu waa kugu cuslaadeene
In Ilaahay kuu caafiyaan ka codsanaynaaye
Adna ceelka kaa quudiyoo cayrta kaa bixiyo
Aqalkii cusmaan1 waa mulki aad caawa leedahaye
Cindigaaga kuma hayn mar baad calafsan doontaaye
Mid camiro carruurtana mid dhigo caadilkaa yiriye
Cawareere kuma siinin iyo culumadiiniiye
Mid Ilaahay igu caawiyaan kuugu ciil tiraye
Ku calool adeeg taan hayaad ila cunaysaaye
Anna maalin aan cayrahaa calafsan doonaaye!

Caado Jaahili

Cinwaanka gabeyga ayaa ku cad abwaanka waxa uu kaga hadlayo maansadaan oo ku aaddan waxyaalaha khilaafsan diinta Islaamka kuwaa oo u badan caado iyo dhaqan aan diinta sal iyo baarba ku laheen, laakiin hadal abwaanka waxaa uu u socdaa dhanka caqiidada iyo akhlaaqda suubban, sida xijaabka iyo dhowrsanaanta xummaanta laga dhowrsado.

Nimanyahow waxaan la cajabaye ii cuntami waayey
Nin caqli lihi diintiisa waa ku cibra qaataaye
Afar culimadeenii qabtoo caamada u dhiibtay
Oo caado jaahili ah oo caro Ilaahey leh
Oo lagu cadaab mudanayoo ceebi ku idlaatey
Markuu caafimaad qabay ninkii cunayey maalkeenna
Oo cudur ku dhacay iyo xanuun caafin kari waayey
Markaan calal ku duuduubnayoon ciidda hoos geliney
Siduu aniga ii caawiyaa way cuntami weydey;
Cudurdaar ma jiro aakhiree haatanba caddeyso
Ha collaysan diintaadi baan kuu casbirayaaye
Ha caadeysan waxaan Eebbahay diinta ku caddeynin
Waxa meesha kugu cubahayaa waa casabadiiye
Calalkaa yar bey kugu xireen kuguna ceejeene
Culayskey ku saareenba wuu kuu cadaab noqone
Gidaar kaad cagaynaysid bey kugu cabeeyeene
Cilaaqaadki wey kuu jareen caawa dabadeede
Cidqaadki aad qabi jidheen kala carawdeene
Ciriiriga halkaa yaala wey kugu cidleeyeene
Caruurtaadi bey dhacahayaan culimadoodiiye
Cabdulqaadir kaad wacan jidheen naar ha kaa ciliyo
Caqiidada nimaan toosinoow haba cibaadaysan
Ciiryaamo roob maaha ee ha isku ceebeynin;
Inta aad cadaabkii ka tegi carunka muudmuudso
Cafina kuuma diiddani hadduu Caadil kuu qoraye
Nimanyohow waxaan la cajabaye ii cuntami waayey
Oon gogosha ciil kala kocoon caro lasoo toosay
Caariyadda iyo biidka yaan laga careysiinin
Oo waa caruuraan dhallaye ceebta ka ilaasha
Cafiifooyinkiyo daacigana cayriyoo jebiya
Cowrada middii dedatayoo calal kusii daysay
Oo aan cidnana maagahayn diintana ciseysey
Waxaad kula collowdee u tiri cayriyoo jebiya!
Adduunyadana ceeb aakhirana caro Ilaahay dheh
Kuman yaal carruurtii ka tegey cunay raggoodiina
Oo waalidkood caasiyoo caaya deriskooda
Afkey soo caseystaan sidey carun ka daaleene
Ciddiyaha haddey kugu saraan caafimaad ma leh
Afkuunbey caddeeyaan beley calashanaayaane
Curuubiyo Jubbey tuban yihiin mana ciqaabtaane;
Cafiifooyinkood neceb tihiin caro Ilaahey dheh!
Colaad uma qabtide Baararkaad kala casheysaaye
Casir weerar bey soo kacshaan kumana caydiine
Mid cirro leh sigaarkana cabtoo madaxa coosh-cooshtay
Oo cagaha boorku leh sidey cayro ugu haysey
Colaad uma qabtide Baararkaad kala casheysaaye
Cafiifooyinkood neceb tihiin caro Ilaahey dheh.

Geelle (Geeraar)

Geeraarkaan waxa uu abwaan Abshir Bacadle mariyey bilowgii shirkii Jabuuti 1999kii illaa 2000 ee dib u heshiisiinta Soomaaliya kaas uu ku ammaanayo madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle iyo dowladdiisa sida ay uga danqadeen walaalahood Soomaaliyeed ee ku habsatey musiibada collaadda daba dheeraatey.

Ismaaciil Cumar Geelle
Warka siduu u caddeeyoo
U caloola qufeeyeyoo
Cadku noogu dhaqaaqay
Shacabka wow cuntamaysoo
Cindigay ka rabeenoo
Caddaaladey la dhaceenoo
Colaaddey nacayaane
Inta dhiigga ku cayshtoo
Kaligood caqligaa
Iyo reer Cartan jaahil
Warkaa waa ka caroodeen
Habeenkaa ciil lama seexan
Caddaaladaana dhibaysoo
Colaadey ka helaan
Qof kastoo caqligiisa
Caadilkay u dhameeyoow
Ismaaciil Cumar Geelle
Carruurtaada u sheeg
Ku caddeeya qoraallo

Shirib:
Ismaaciil codka noogu yaal Carabiyo Cajami nooga roon!

Mar Aan Ciidan Kuu Helo

Gabaygan waxaa uu gabyaagu kaga hadlayaa dariiqada la yiraahdo Rabiiciya (ama Timoweynta) oo ka jirta gobollada Waqooyi Bari ee Soomaaliya gaar ahaan gobolka Nugaal, waxaana ka muuqata caddaalo darro, waayo abwaanka waxaa uu cabirayaa ra’yiga qolada uu ka hadlayo oo laga yaabo ineysan ku raacsaneen arrimaha uu ku sheegayo ama qaarkoodba.

Dalkastaaba culimaa jirtiyo caado gooniyahe
Halkaan calanka soo mudano waa nala ciseeyaaye
Raggii inagu caasiyay Nugaal waa ka carareene
Carruurtii markey waalatoo duunyo cirib beeshay
Oon cudur kusoo deyney bey na citiraafeene
Markay nagu cabaaddeena waa celinay jaankiiye
Casarkii wan aan aragnayoo caan ah baa jiray e
Calafkiina ma’ahoo kolley calashan maysiine
Cashar kaan tufnaa kaaga roon neef lagaa cunoye
Caatada hortaa saw xareed kuuma cabi doonto
Ilaahayow Casiisow wax baan kaa codsanayaaye 
Allow hayga soo celin addoon kuu cabtaan ahaye
Cid kaloon u yeertaayi waa caro Ilaaheeye
Waxaan ciidan kula tuugi jiray caanad laga waaye
Cabdulqaadir laga quusay iyo culimadeeniiye
Maxaa Jabarti ii ciil tiraa ceyri taag ma lehe
Cirka baaqday xoolaha cashiyey saraca ceyn guurey
Iyo coofaf weyntiyo bidcada calanka noo qaatey
Markaan adiga kugu caasinnaad nagu ciqaabtaaye
Carruuraha markaan qalan tegnaan kugu cabaadnaaye
Allow curiye noo hoori wey calawday laabtiiye
Anigoo carruur waxaan ku habo coodka laga waayey
Oo aan caddeys loo dhex gelin caano kale daaye
Oon caatadiisii ku waray cidaha bowdkooda
Oo aan cirkii fiiriyoo caadna laga waayey
Cinjirkii markay xagatayaa calawday laabtayda
Wankaan iri cad kuma deeqayee carab haloo dhoofsho
Oo waxay cunaan iyo usii calal maraykaan ah
Cafaaridan soo doonataye caaway i hor joogta
Oo inay cunaan doonayey calawdey laabteydu
Haddiise aan caqliga layga tabin caadilku i siiyey
Waxba haw cahleynina wallaan layga cunahayne
Oo ha i cabsiinina ma’ihi caamo dhago weyne
Caqlise kugu kacshaa iyo dagaal kugu caddeeyaaba
Iyo dawlad caadil ah Alluhu igu ciseeyaaba
Mar aan ciidan kuu helo Nugaal waad caburiseene!

Ii Dhiib Darbaalada

Gabaygaan waxaa uu mariyey abwaanku sanadkii 1983kii, kadib markii ay soo gaartey dhaliil ah in gabaygiisu gabey reer magaal yahay kuna badan afka ama erayada ajnabiga, dhaqanka baadiyahana ku yar yahay, sidaas darteed Abshir waxaa uu tixdaan gaaban ku caddeenayaa inuu yahay dhaqan xanbaar aqoontiisa dhaqanka iyo xaaladaha baadiyahana wali ku xiran.

Ii dhiib darbaaladu miyiga dhaxalgal weeyaane
Dhibkii loo qabaan garanayaa dhowr maroon tegaye
Dhafarkiyo hogmaankiyo mareegtay u dhigantaaye
Abjad rara dhamaatey iyo cows dhabal ah weeyaane
Dhoomaha biyaha lagu shubtiyo xeeradiyo dhiisha
Dhigihiyo udbaha iyo raradu dhaxal gal weeyaane
Tebadaha dhigaalkiyo qunbaha sarafka dhaaxeela
Calalada dhammaaday kabdaha dhag isku siiyaane
Dhismaha aqalku waa udubka iyo xariga dhaabaaye
Dhigihiyo rarada iyo jarcada dheegga laga saaro
Iyo qalabka dhaqankoo yaryare la isku dhiidhiibo
Dhirta udugga iyo daahyadiyo gogol dhig maamuuska
Dhurre iyo wadaan iyo qabaal tabaha dhaan showga
Dhigta loola iyo bal iska daa raarka dhinacaahe
Udbaha aqalka lagu dhaabo iyo xariga dheer daaye
Dhagaatigu hadduu go’o baryaa lagu dhibtoodaaye
Dhibka aadmigay reer miyigu dhaxal u haystaane!

Sicir Bararka

Gabaygaan gaaban Abshir waxa uu ku baraarujinayaa dadweynaha oo ka danqan waayey dhibaatada ganacsatada qaarkood ay ku hayaan dhaqaalaha dalka, gaar ahaan keenista lacag been abuur ah, nabad guurinta deegaanka, dhoofinta xoolaha dhedigga ah iyo xaalufaynta dalka.

Shacabyohow dhegaha daarsadoon dhimanoo noleyni
Silingahana laga dhaansadoo dhiigi laga miirtey
I dhageysta wixii idunku dhaca dhab uma eegtiine
Ragga dhaqanka Maafiyada iyo dhagarta caadeystey
Dhulkeenana nabaad guurriyoo dhaxalki aafeeyey
Sicir bararka dhabalkaa raggaa dhiiri gelinaaya
Dhadigga iyo maartiyo raggaa dhuxusha iib geeyey
Maatadana dhabar jebiyayoo dhuunta kala gooyey
Haddey Faalsadu u dhaqan gashoo leyska dhicin waayo
Maxaan gabey ka dhihi idinki baan dhimanoo nooleyne!

Shirib:
Kuwa dhuxusha dhoofiyoow dhulkayna dhiig bixiisiyoow
Carab dhirtoodu woow dhigaal idinna waa u dhoofiseen
Dhadigga xaad u dhoofisiin dhug iyo dhiig mawaad laheen
Wax isma dhaanto dhiiranaa ma dhib kalaa dadkuu dhinaay
Sicir bararka suuqa yaal ninkii sababayoow sumow.

Dhagarna Haw Qaadan

Kaddib markii uu arkay abwaanku dhaqanka hoggaamiyaalka jabhadaha iyo dhallinta ay lumiyeen oo ay adduun iyo aakhiraba gafsiiyeen kana dhigteen sida xaabada dabka lagu shido oo kale ayuu iswaydiiyey maxay nimankaa siiyeen wiilashaa da’da yar oo ay u sameeyeen, waxaase u soo baxday inayna waxba siin, laakiin xaalku yahay sida gabaygaan ku cad oo uu ku cabbiray gabyaaga xaaladda dhabta ah.

Ka dhaqaaji labadii ku dhalay dhagarna haw qaadan
Dhib haw arag wixii aan ku dhaho dhagarna haw qaadan
Ri’da dhuunta goo dhariga jabi dhagarna haw qaadan
Badda soo dhuroo soo dhamee dhagarna haw qaadan
Dharkeenkaa cab lagu dhiman mayee dhagarna haw qaadan
Dhudhumada is jebi dhuuxa fago dhagarna how qaadan
Dhiig joojin haysugu dhawaan dhagarna how qaadan
Sidii inaadan dhimanayn u dhaqan dhagarna how qaadan
Dhabbahaa mar adigoon dhar wad an dhagarna how qaadan
Dhur iyo dhaqan dhashiikaha ka dhigo dhagarna how qaadan
Dhuunkaal qasoo dhab isku sii dhagarna how qaadan
Dhanbaalkaad dirtaba diin ka dhowr dhagarna haw qaadan
Dhaqso hayga filin dheef iyo khayr dhagarna haw qaadan
Cid i dhaanta how dhega nuglaan dhagarna how qaadan
Ku dhaad dhaado kii guri dhistaba dhagarna how qaadan
Dhaankayagii dhiig buu sidaa dhagarna how qaadan
Nin dhiirrani dagaal kuma dhintee dhagarna how qaadan
Halgankeeni waa miro dhalee dhagarna how qaadan
Dhib iyo dheefba aniga iga dhowr dhagarna how qaadan
U dhimanmaysid wixii kugu dhacaa dhagarna how qaadan
Halgan aan dhammaaneyn u dhimo dhagarna how qaadan
Dhufeyska iyo dhiilaba ku dhaqan dhagarna how qaadan
Dhibka qaabiloo dhabar adeeg dhagarna how qaadan

Shirib:
Ku dhax jir dhibya dhiig Islaam ka dhur sug halgan aan dhammaan
Dhib joogtaahoon dhammaad lahayn ka dhex bax how dhega nuglaan!

Nin Dhaliila Yeelkii

Gabaygaan waxaa lagu tiriyey dalka Sacuudiga kaddib markii ay ku xumeeyeen dadka qaarkiis, Abshir xaalada adag ee dhaqaale ee uu markaas soo foodsaartey oo aad hoos ugu dhacday. Waxaana arrintaa sabab looga dhigay sadaqada iyo kaalmada uu siinayey Abshir qaraabadiisa iyo kuwo kalaba oo mudnaa kaalmadaas:

Ilaahayow waxaan xoolo dhaqay amase dhoodhoobay
Dhudhunkayga kuma xoojin karin soomanaan dhicine
Adaa igu dhaqaalaynayee hayga dhaxal guurin
Oo ha u dhabeyn hadal bakhiil igu dhaleeceeyey
Dhacdhacayga iyo khayrku ways dhinac ordaayeene
Inaan dheelli tiray baan u qabay labada dhoomoode
Wali sooma dhigan maamulkay dhagari kaa raacday
Inta uu awowgay dhaliyo dhaxal wadaaggooda
Nin Ilaah u dhaqay iyo nimuu dhagax ka saaraaba
Dhaqdhaqaaq inay suubiyaan waan ku dhiidhiyaye
Nin dhaliile yeelkii hadduu dhibayo muxiisu
Haddiise aan agoon dhaxan tiraye fuqur dhaqaaleeyey
Ama aan mid boqol iigu dhegay kuman u dheereeyey
Oo uu tillaabada la dhacay hayga dhaxal guurin
Oo ha u dhabbayn hadal bakhiil igu dhaleeceeyey
Nin habeeno ii soo dhaxaye dhalasho ii sheegtay
Oo koobkii aan soo hor dhigay dhuunta marin waayay
Oo igula dhici waayay hadal dhibaya ruuxiisa
Oo oraahdii uu dhihi lahaa dhowr mar la hingooday
Oo aniga iga dhowrayee dhegaha laalaadshey
Haddii aan dhinbilihii ka jaray dhibayey ruuxiisa
Oo aan dhibkiisii xaliyey hayga dhaxal guurin
Oo ha u dhabeyn hadal bakhiil igu dhaleeceeyey
Dhux dhux been ahoo waxay maqleen laygu dhaawacaye
Dhanbaalay ku soo wada direen maynagaan dhihine
Nin dhiidhiibay dhaxal beelyey bey dhaar ku marayaane
Dhoolaha maroodiga xayiga loogu dhici waayey
Maantuu dhintaa kii helaa dhalaq ka siiyaaye
Taasaa u dhigan tiin anoon idinku dheeraane
Dhoolaha ku muda lacagta yaan la’ idin dhaafsiine
Markaan dhimano kii laga manciyey sow ma dhici doono
Oo sow dhaxal uumaan helin waxay dhiibtay midigtaydu
Ha dhammaato waligeedna yay dhaqan carruurtaydu
Rabbi baan ku dhaafaye si wacan ha u dhaqaaleeyo
Anna waysu dhiibaye Jannada hayga dhaxal siiyo!

Bidci Sugulle

Gabaygan waxa uu Abshir tiriyey markii lagu eedeeyey inuusan xusin Alla barina u sameenin aabbihiis, isago oo eeddaas jawaab ka bixinaya waxa uu yiri:

Anoo dharabta jiifaa la yiri dhimay adoogaaye
Dhudhunkayga goortuu alluhu igu dhaqaaleeyey
Waataan dhismaha jaarigaa dhidibbadow aasay
Oo waataan xajkiisii dhigoo duco u dheereeyey
Dhismo khayr leh goortaan arkaan dhagax u saaraaye
Oo goortaan wejiga dhigo ducaan dhag uga siiyaaye
Ilaahow u dhaaftaan Kacbada uga dhawaaqaayey
Waatay ilmada iga dhacdaa dhabannadey qoysey
Waxaan dhiibay iyo ducaba wuu dhuran adoogeeye
Inshaa Allaahu way soo dhunkaday ducana soo dhiibye
Bidci Sugulle ceesaan u dhigay ha’i dhaleeceeyo
Oo haygu dhaho maad qabriga dhagax ku siineysid
Oo dhiigga maad keentid meel Sacad ku dhaanteeyo
Dhowrtada habruhu guriga waa kala dhaqaaqaane
Mid waliba intay dhiibatay dhag isku siisaaye
Taasaad u dhigantiin anoon idin ku dheeraane
Ku dhibtoo miskiin toban u dhaxay maalin soo dherege
Dhidhiimada waxaad ula korteen yeyga dhaadhiciya
Ood dhiigga ula doonateen badaha dheeggooda
Intiinnii wax dhiidhiibataa dhuunigu cunnaye
Muxuu Malaggu kuu dhigi miskiin lagala dheeraaye!