Ikhwaanii waxaan kala tagnay ayadoo naloosoo sheegay in duullaan nagusoo maqan yahay oo nimankii gaalada u shaqaynayey ee Es.En.Ef ay isu diyaarinayaan inay duullaan kusoo qaadaan mar kale imaaradii gaaladu dhibka faraha badan u gaysatay ama ay burburisay dhammaan ilihii dhaqaalaha. Waxay kaloo gaaladu dab qabadsiiyeen maktabaddii kutubtu taallay, maxkamaddii iyo dukumentigeediiba.

Gaaladu waa gaartay danteedii oo waxay rabeen inaan Islaamku xoogaysan ama kobcin. Gaaladu waxay rabeen inay yareeyaan xoogga milatari ee soo muuqda Islaamkana u adeegaya, lagana yaabo inuu saamayn ku yeesho Geeska Afrika. Markay dantoodii gaareen ayey dhufayskoodii ku noqdeen ayagoo guul gaaray siday ayaga la ahayd.

Gaalada duullaankeeda waan garannay oo waa annagii soo sheegnay guulahay gaareen iyo ujeeddadooda. Soomaalidii Tigreega la socotay maxay guul gaareen? Maxay ahayd ujeeddada ay Tigreega usoo raaceen oo Muslimiinta wax uga gumaadeen, haddana gaaladii markay guryaheedii ku noqotay u raaceen? Ma gaalada iyo Soomaalidaa isku dan ah oo gaalka waxa dhiba ayaa Soomaalidana dhiba? Ma caqiidaa ka dhaxaysa illayn gaaladu waxay rumaysan yihiin hadday qof Muslim ah dilaan inay Ilaahay raalligaliyeen siday ayaga la tahay? Aaway ayaga guusha ay raadinayaan Es.En.Ef? Maxaase ayaga guul u ah? Goormay guul gaari doonaan? Su’aalahaas akhristayaasha ayaan u daayay. Anigu haddaan wax oran lahaa waxaan ka baqayaa in la igu qabsado. Aan fiirinno Tuuji Amxaaro oo mar labaad lasoo abaabulay oo waliba kitaab Qur’aan ah lagu dhaarinayo in aysan gaalada khiyaamayn!

Waxaa lasoo gaaray xilligii weerarka ay soo qaadi lahaayeen murtaddiintii gaaladu ku shaqaysanaysay ayagoo aan is ogayn shaqada ay gaalada u hayaan. Gaalo waxay diyaarisay ciidamo dhawr kun ah oo magacooda la yiraahdo Tuuji Amxaaro, ayaguse waxay ula bexeen ciidankii Birta. Ciidankaas wuxuu ka kooban yahay ama ugu badan yahay labo qabiil oo Mareexaan ah.

Qolo horay ayey dagaalka ugu jirtay oo waa qoladii difaacanaysay ugaaska beesha. Qolona waa qolo ka timid ama laga keenay Itoobiya dhexdeeda oo waa qolo markii horaba aan dhaqan Soomaaliyeed lahayn (reer Xasan). Kaligood ma ahan laakiin ayagaa ugu badan waxa meesha maraya ama lagu adeeganayo. Waxaa loo qaybiyay hub casri ah, madaafiic, qoryo yaryar, saanad, khamri iyo tubaako.

Waxaa goobjoogayaal ah meesha hubka loogu qaybinayo Alla ma-liibaanooyinka lagu liibaanay, culumadoodii ama culumo ka tirsan Ahlu Shirki wal Qubuur. Culumada waa lagu martiqaaday munaasabaddaan ama waxayba kamid ahaayeen ciidammada la magacbaxay Tuuji Amxaaro. Waxaa kaloo loogu yeeray inay askarta wacdiyaan oo Ilaahay xasuusiyaan oo ku dul akhriyaan nusuusta kusoo aroortay amaanada iyo dadka xoolihiisa illayn waxaa loo dhiibayaa hub laga baqayo inay gataane. Waxay u sheegeen ciidankii in aan gaalada dhibkeedu bannaanayn xoolahooda ama hantidoodana aan la lunsan karin lana xadi karin.

Sheeko Gaaban

Nin baa waxaa shubho ka gashay ama shaki arrin uu sameeyay. Wuxuu u yimid shiikh, wuxuu waydiiyey mas’aladii uu shakigu ka galay. Mas’aladu waxay ahayd: Wuxuu yiri, “Shiikhow waxaan sameeyay faaxisho, anoo hawshii ku dhexjira ayaan xasuustay inay xaaraam tahay ficilkaan aan samaynayo, waxaan go’aansaday in aan meeshaas ku joojiyo. Waxaa shubho iga gashay mas’alo aan hadda kahor maqlay oo meesha soo gashay. Mas’aladu waxay tahay: Waxaan maqlay inaysan bannaanayn waxa la yiraahdo cazligu ama in biyaha bannaanka lagu daadiyo. Shiikhunal-faadil mas’aladaas iga shaafi meel fog ayaan kaaga imide.” Ninkaas walaalkiin ah ee xaqdoonka ah ha lagasoo shaafiyo mas’alada shubhadu ka gashay. Akhristayaasha ayaa laga rabaa fatwadaas.

Akhristayaalow haddii fiqigu kugu qalloocdo wuxuu kugu xambaari karaa ficil aad u foolxun. Waxaad la yaabbanaydeen ninka inta gabadha islaameed ku habsaday qiilka u raadinaya. Waxaan gaari doonnaa inshaa Allaahu culumo waawayn oo sheeganaysa magaca Ahlu Sunna wal Jamaaca oo samaynaya wax lala yaabo oo kasii liita tan uu sameeyay ninka fatwa-raadiska ah ee zinada qiilka u raadinaya. Aan sugno way inoo imaan doonaan waxay samaynayaan iyo magacyadoodii intuba.

Aan ku noqonno kaniisaddii ciidanka lagu wacdinayey ama hubka loogu qaybinayey iyo culumadii ku mashquulsanayd arrintaas. Markii kalimaadkii dhammaadeen ayaa la furay maqaasiinkii hubku yaallay. Ciidankii baa saf lasoo galiyay. Waxaa maqaasiinka iriddiisa taagan oo hubka loo soo dhiibayaa culumadii u xirsixiraysay gaalada Islaamkana asmada ku ganaysay.

Askari kasta oo qori loo dhiibayo waxaa lagu dhaarinayaa kitaabka Qur’aanka ah oo gacanta loo saarayo. Waxaa lagu dhaarinayaa kalimaadkaan soo socda: Ma kaa wallaahi baa, makaa billaahi baa, makaa tallaahi baa:

1. Inaadan qorigaan gadanayn?
2. Inaad qorigaan Al-Itixaad ku laynaysid?
3. Inaadan gaalada khiyaamayn? (Si daacad ah ugu shaqaynaysid!)

Culimo-ku-sheeggii dhaarinayey maleeshiyaadka magacyadooda iyo qabiilkoodii waa kuwan:

1. Shiikh Daahir Cali Ciye, reer Ugaas Sharma’arke
2. Shiikh Axmed, reer Axmed
3. Shiikh Daa’uud Cali Dheere, waa goobjooge, asagu wuxuu qaabilsanaa qunuudka oo wuxuu u qunuudi jiray in gaaladuna guulaysato Muslimiintana Alle dulleeyo.

Waxaa soo dhaqaaqay oo Amxaaradii soo galbiyay ciidankii muddada la diyaarinayay. Waxay kusoo wajahan yihiin Buuloxaawo. Waxaa wadaaddadii soo gaaray khabarka ah in gaaladii meel dhaw soo marayso. Waxaa la galay shir degdeg ah. Waxaa la gorfeeyay sida xaal noqon karo iyo waxa laga yeelayo shayaadiintaan isasoo bahaysatay. Rag waxay dheheen war ciidammadaani waa huwan isasoo bahaystay oo muddo diyaargaroobayay, anaguna ma hayno ciidan aan ka horgayn karno, ee aan xeeladaysanno oo dhirta iska dhex galno oo aan ku dagaalanno ku dhufo oo ka dhaqaaq (udruq wahrub).

Ragna waxay yiraahdeen wallee intaan dhirta Buuloxaawo oo qodaxda miiran dhex gali lahaa waxaan ka doorbidayaa inaan dhex galo dhirta Jannatul Firdowsa dhexdeeda ku taalla inshaa Allaahu tacaalaa. Aan dirirno, immaa shahaado wa immaa nasri. Intii warkii la hayay ayay gaaladii soo gashay. Dagaalkii ayaa billawday. Gaaladii waxay la kulantay iskacaabbin xoog leh. Waxaa lagu dhiftay dharbaaxo aysan filayn.

Muddo haddii dagaalkii socday waxaa la hareereeyay ciidammadii Muslimiinta. Qiyaadadii waxay gaareen go’aan ah in laga insixaabo magalada ciidankana ay xeel dagaal u baxaan. Rag baa jiray aysan qorshuhu ugu jirin inay sii noolaadaan. Waxay halkudhig ka dhigteen wallee Jannaa dagatay. Ma anoo Buuloxaawo jooga ayay isoo raadsatay Janno cagaheeda ku socotaa? Waxaa hubaal ah ninkii ka runsheega oo ku dhinta macrakada inuu Janno galayo inshaa Allaahu. Saasay rumaysnaayeen raggii dagaallamayey oo meeshii ku shahiiday.

Muslimiintii markay insixaabeen waxaa dagaalkii isugu soo haray sagaal nin oo Muslimiintii ah iyo axbaashtii isasoo bahaysatay oo aad u fara badan. Waxaa dhex maray dagaal caniif ah. Muddo markii uu socday dagaal aad u kulul ayuu Allaah qaddaray inay dhammaantood ku shahiidaan dagaalkaas, gaalana way kala gaabiyeen. Jazaahumullaahu khayran. Ilaahow u aqbal waxay malaysteen oo ahayd inay dhex galaan dhirta Jannatul Firdowsa, aamiin, aamiin. Waxaa shuhadada kamid ahaa Ina Xaaji Cabdi iyo sidoo kale Mawliid (Lafta Gareen).

Tuuji Amxaaro magaaladi waa qabsadeen. Dadkii shacabka ahaa oo dadkoodii meesha lagu laayay waxay damceen inay maydadkoodii xabaashaan ama shuhadadoodii inshaa Allaahu. Waxaa diiday in la xabaalo dadkii la laayay murtaddiintii. Waxay dheheen lama xabaali karo dadkaan illaa ay yimaadaan nimankaan u shaqaynaynay ee ahaa Tigree. Waa nalagula xisaabtamayaa intaan dilnay, marka suga inta Tuke imaanayo.

Waxaa shahiidkeedii qaadatay oo aan warkii gaalada dhag jalaq usiin xaaskii uu ka shahiiday Ina Xaaji Cabdi. Waxay tiri “Kan dhawran maayo inuu meesha yaallo anna aan noolaado. Ama waad nawada dilaysaan ama waan asturi jirkiisa ilayn ruuxdiisii Jannaday ku jirtaaye (inshaa Allaahu).”

Gabadhaas mujaahidadda ah oo maalinkaas wacdarahaas dhigaysay waxay qabiil wadaagaan shaydaanka indhaha isdabamarsan ee ay gaaladu hadda u dhiibatay Filla Soomaaliya (murtad Ina Farmaajo), waa reer Dalal. Waxaan leennahay Ilaahay gabadhaas iyo shahiidkeedii inshaa Allaahu Jannatul Firdawsa haku wada kulmiyo, aamiin, aamiin. Gabar walbana sidaasaa laga rabaa inay Ilaahay u raalligaliso geesinnimana u muujiso.

Shuhadadii kale markay yaalleen toban casho wax ka badan ayaa waxaa yimid Tuke oo uu la socdo walaalkiis Cumar Xaaji Masalle. Waxaa loo soo shiriyay dadkii magaalada. Tuke wuxuu yiri aaway maxaabiistii iyo maydadkii Al-Itixaad? Tuke walaalkiis (Cumar Xaaji Masalle) ayaa qaatay hadalkii oo yiri walaalle waa kuwaan maydkoodii meelahaan daadsan wixii kalana waa naga carareen. Raalli naga ahow!

Riboodkaas wuxuu ka qaatay Tuke ciidankii Tuuji Amxaaro. Waxaa soo haray dadwaynihii Buuloxaawo iyo siday usoo dhaweeyeen Jeneraal Tuke. Warkaan si fiican u dhagaysta. Waliba dhagaha ha furtaan kuwa laga kari la’yahay reer hebel baa la aflagaaddeeyay ama xumaan baa lagu sheegay reer tolkay. Reer tolkiis waa kuwaan khudbadaan jeedin doona. Wadaadka laga kari la’yahay reer hebel, waa kuwaas reer hebel iyo tolkaa. Adoo huba raac annaga hanoo gabban wadaad!

Waxaa khudbadii soo-dhawaynta qaatay nin kamid ah odayaashii magaalada. Wuxuu xushay kalimaad farax galin karta gaalkaan macatab-ku-dirirka ah. Markuu meelaha soo marmaray oo wuxuu amaani karay amaanay ayuu hadalkaan kusoo gunaanaday khudbadii loo xilsaaray. Wuxuu yiri hadallo afkiisa markay kasoo bexeen uu Ilaahay ku gaaloobay. Hadalladii waxay u ahaayeen: “Annaga iyo Amxaaro waxaan nahay walaalo intaan adduunka joogno, haddaan aakhiro tagnayna waxaan noqonnay walaalo, markaan adduunka joognay waxaan ku walaalownay inaan Al-Itixaad birta ka wada asalnay (laynay, dhammaynay) annagoo wada jirna. Aakhirana waan walaalownay oo markii Al-Itixaad na dhammeeyeen ama dadkii nalaga dilay waxaa lagu wada xabaalay hal god. Saasaan adduun iyo aakhiraba walaallo ku nahay ee soo dhawow walaalle Jeneraal Tuke.”

Shiikh Cabdiraxmaan Abyad hala waydiiyo su’aalahaan:

1. Sagaalkii nin oo yiri carari mayno oo siday u dagaallamayeen meeshii ku wada shahiiday ayagoo siijeeda Janno maloo rajaynayaa oo mala dhihi karaa waa mujaahihiin bi’idnillaahi?
2. Jaalle Xuseen Surxun oo ah ninka Jeneraal Tuke kusoo dhaweeyay sagaalkii nin ee shahiiday (inshaa Allaahu) maydkoodiina ka akhriyey khudbadda aad maqlayseen ma gaaloobay? Mise waa nin Mareexaan ah oo reer Faarax Ugaas ah oo reer Garbahaarrey (Daaru Nadwa) kasii ah mana gaaloobi karo? Ma waxaad leedahay qofku hadduusan gaalnimada xalaalsan ma gaaloobayo? Jawaab ayaan kaa sugaynaa adiga iyo inta tiri lama gaaloobi karo jihaadna ma jiro oo waqtigiisii lama gaarin. Waxaad fatwada soo raacisaa goorta jihaadku billaabanayo oo uu xalaal noqonayo. Soo raaci ayadana goorta qofku gaaloobi karo iyo wuxuu ku gaaloobi karo intaba.

Rag ma sinna oo waxaa la kala baxaa marka mawqif adag la gaaro. Markii Xuseen Surxun oo waxaad maqlayseen ku hadlay ayaa waxaa adkaysan waayay nin meesha fadhiyay. Wuxuu la hadlay gaalkii dadku u dullaysnaayeen. Wuxuu yiri, “Ninyohow waxaan rabnaa in aan maydadkayaga xabaalanno ee maxaad ka qabtaa?” Wuxuu yiri istaag. Wuu istaagay. Wuxuu yiri, “Haddaan xabaalayno maxaan u laynaynay?” Wuxuu yiri odaygii, “Rag waa is dilaa nimankana dagaal baa idin dhexmaray waxa mesha yaallaana waa mayd, maydkuna wuxuu dhibayaa dadka nool caafimaadkooda, wuxuu dhibayaa dadkii la dhashay marka waa in la duugaa maydka.” Tuke wuxuu yiri, “Haddaanan xushmaynayn Alla ma-liibaanooyinkaan aan ku liibaanay, inta Doolow aado oo laba baabuur oo Uuraal ah soo kaxaysto eeyana kasoo buuxiyo ayaan cuna oran lahaa adna naxdin baa ku haysa.”

Gaalkii wuxuu yiri, “Aaway Ina Masalle?” Kor buu ubooday oo yiri, “Haa waa ikan walaalle.” Wuxuu yiri, “Adaan kuu xilsaaray ee u tali.” Waana ka tagay. Ma dulli ka wayn baad aragteen iyo Alle-ka-fogaansho ummadi samayso? Waxaas wax ka xun baa hadda dhacaya cidina kama hadasho.

Bal waxaa lagu raranyahay oo la ceebaynayaa ninkaas maydkiisii bannaanka yaallo dhawr iyo tobanka bari oo xabaalan waayay asagiina haddii la arko lagu darayo oo la leeyahay maxaan u laynaynay haddaan xabaalayno iyo warkaan jeesjeeska ah oo uu Tuke leeyahay eeyaan cunsiin lahaa adna xabaal baad ileedahay. Odaygu maalinkaas malaggiisaan galin laakiin wuu sigtay. Waxaa badbaadiyay Ilaahaygii uu dartiis u xanaaqay gaaladiina caradoodii ku celiyay.

Waxaan xog ku helnay in gaalkaas kibray ee dadka sidaas u dullaysanayay bakhtigiisii mujaahidiintu dhigeen dagaalkii Iidaale ama Baydhabo agteeda ka dhici jiray.

Waxaa asagana bakhtiyay sida nasoo gaartay oo maydkiisii la dhigay xuduudda Eratariya Kornayl Tafase oo asaguna dhibay Muslimiinta meel ay joogaanba, gaar ahaan kuwii Buuloxaawo. Wuxuu haystay ciidankii dagganaa Doolow.

Aan kusoo laabanno Buuloxaawo iyo dulmigii yiillay. Ciidamadii Tuuji Amxaaro waxaa loo diyaariyay furin kale inay aadaan. Waxaa lagu amray inay la wareegaan degmooyinka inta hartay sida Ceelwaaq iyo tuulooyinka u dhow. Way dhaqaaqeen Alla ma-liibaanooyinkii lagu liibaanay gaalana waa ka hartay. Markay marayaan meel kala barta Buuloxaawo iyo Ceelwaaq ayaa Ilaahay wuxuu amray cirka. Waxaa da’ay roob aad u biyadhigay. Maxaad ka taqaan Ilaahay ciidankiisa?

Way dhaqaaqi waayeen. Baabuurtii baa dhiiqo ka wada gashay. Waxaa ka go’ay saadkii. Tubaako maleh, Khamri maleh. Meeshu waa cidla oo dad ay boobaan ma daggana. Qaylay afka ku dhifteen. Ilaahay uma ay qayshan oo waxaa ka dhexeeya dagaal. Muslimiintii uma ay qayshan oo waxaa ka dhexeeya cadawtinnimo. Waxay u qayshadeen walaalahood fil caqiida wafil camal Tigree.

Gaaladu ma rabto nimankaan la yiraahdo Tuuji Amxaaro. Ma kala jecla in la dhammeeyo iyo inay wax dhammeeyaan waa isugu mid. Boqolka ka dhimata Al-Itixaad iyo boqolka ka dhimata Tuuji Amxaaro way isku daraan. Waxay isku noqdaan 200 oo cadow ah oo dhimatay. Es.En.Ef ayadaa gaalada jecel oo u qabta inay walaalahood yihiin gaalase waa ogtahay waxa ay ku sugan yihiin Soomaalida diinteedii la dagaallamaysa.

Gaalkii wuxuu yiri, “Anigu idiinma hayo ciidan aan idiin soo diro ee iska suga inta dhulku qallalayo. Hawshiina waa in loo qabtaa sida ugu dhaqsaha badan (soo dhammeeya Itixaad).”

Mujaahidiintu kama foga meeshay shayaadiintu ka dhaqaaqi la’yihiin. Taarwalayaashii wadaaddada oo ah niman Ilaahay barakeeyay ayaa maqlay qayladhaantooda, oo waxay dhagaysteen taararkoodii ay kula hadlayeen walalahood Tigree.

Haddaad xasuusataan waagaan Laasqoray joognay taarwalayaashu waxay qabteen waan idiinka warramay, jazaahumullaahu khayran. Mujaahid taarwale Cabdullaahi Cabdi Kuluc oo aad ugu xeeldheer isticmaalka taararka ayaa wuxuu soo gudbiyay in nimankii ay dayacan yihiin, gaalana aysan usoo socon ayagiina dhiiqo ku dhex jiraan.

Wadaaddadu saad moodaysaan waa ka koreen ama ka fiican yihiin oo waxay noqdeen dagaalyahamiin. Waxaa si degdeg ah loo diyaariyay ciidan nimankaas birta kasoo asla. Ciidankii waa dhaqaaqay. Qoladii oo iska daba wareegaysa ayaa meel walba lagasoo galay. Birtaa laga aslay. Waxaa laga gubay ilaa iyo saddex gaari. Dad waa laga laayay. Wadaaddadii waa isaga dhaqaaqeen markay dhagaha ku dhifteen balaayadii aan dantooda aqoon oo diintoodii tubaakada siistay.

Mar labaad ayaa Cabdullaahi Taarwale dhagaystay ayagoo cabanaya oo Tuke iyo Ina Masalle la hadlaya. Waxay leehiyiin, “Waan dhammaannay, waxaa nalaga gubay saddex gaari, dhimasho warkeed iska daa, dhaawucu waa konton. Hanaloo soo diro diyaarado iyo taangiyo.” Tuke wuxuu yiri, “Waxaad sheegaysaan war ma ahan. Dagaallama oo soo qabqabta Al-Itixaad. Diyaaradana idiin soo diri maayo, taangina warkiis iska daaya.”

Maxay isu maleeyeen markay leeyihiin diyaarado iyo taangi noosoo dir? Waxay yiraahdeen mar hadday saas tahay arrintu waxaan soo diraynaa dhaawicii ee la socda. Waxaa arrintii maqlay halyey Cabdullaahi. Waxaa loo diray koox mujaahidiin ah oo dhaawacaas is raacisa. Waxaa la helay ayagoo saaran gaari Enataree ah (N3). Dhagtaa dhiigga loo daray gaarigiina halkii baa lagu gubay. Allaa ku mahadsan awal iyo aakhirba. Waxaa meeshaas ku shahiiday (inshaa Allaahu) hal nin oo la dhihi jiray Xuseen Sankuus.

Dagaalkii ka Dhacay Dhamase

Mooryaantii waxaas oo dhib ah la kulmay kuma noqon karaan gaalkii soo diray ayagoon gaarin meeshii uu yiri taga ee ahayd Ceelwaaq. Wixii ka haray nimankii rarnaa oo aan garanayn cidday u raran yihiin iyo goortay dhigayaan rarka, waxay aadeen dhankii Ceelwaaq. Cabdullaahi Mujaahid wuxuu agfadhiyaa taarka oo hurdo malado. Taarkii buu warwareejiyay farakuwensigiisii si uu u helo war dheeraad ah. Waxaa faj’a ku noqotay inuu ogaaday Tuuji Amxaaro oo usoo jira wax shan kiilomitir ka yar.

Qayluu afka ku dhiftay ama takbiir. Waa la diyaargaroobay. Wadaaddadu waxay dhufays kaga jiraan ama daggan yihiin laba meelood. Meel sagaashan ah iyo meel lixdan ah. Wadartu waa 150.

Waxay diyaariyeen ciidan miino u dhiga waddada ay kusoo socdaan. Waxaa la galiyay miinadii dhulka. Ciidan baa agfariistay oo waxay rabaan markii miinadu la kacdo inay waxa ka haray birta ka aslaan. Ragga intii kalana dhufaysyo ayey kala galeen.

Waxaa isla markiiba soo gaaray mooryaantii oo baabuurtii ku raran. Miinadii baa la kacday. Meel walba xabbaddii baa kaga billaabatay. Waxaa dhacay dagaal caniif ah. Wax yar intaan la is haysanba dabaday jeediyeen. Bakhtigoodaa laga tallaabsaday. Waxaa dirqi ku fakaday mooryaankii watay ciidanka oo la dhihi jiray Cabdi Cigaal (Wagardhac).

Tirakoobkii Shuhadada

Waxaa la gudagalay in la faaqido dhimashada iyo dhaawaca intuu le’egyahay. Waxaa meeshaas Ilaahay ku oofsaday ama ku shahiiday inshaa Allaahu 12 mujaahid. Waxaan ka xusi karaa oo kamid ahaa Hire Xaaji Cabdi iyo Ansaari Cabdiqafaar. Cabdiqafaar wuxuu kamid ahaa raggii kasoo gurmaday Kismaanyo (Leelkase).

Wixii maalinkaas ka dambeeyay mooryaantii waa quusteen. Waxay wadaaddadu billaabeen inay ayagu raadsadaan mooryaanta oo la weeraro meel kasta oo lagu ogaado inay joogaan. Wadaaddadu waxay ku jiraan dhulka hawdka ah oo magaalooyinkii say uga bexeen kumasoo laaban. Waxay go’aansadeen in dagaalkoodu ahaado ku dhufo oo ka dhaqaaq (udruq wahrub). Markii cadowgii daciifay oo Ilaahay dulleeyay ayaa wadaaddadu waxay billaabeen inay dhoolatus ku sameeyaan Daaru Nadwaa.

Waxaa la diyaariyay ciidan uu wato halyey Barre Jooje. Waxaa weheliyay rag aan asaga ka dhicin. Waxay aadeen dhankaas iyo Garbahaarray (Daaru Nadwaa). Waxay sii mareen tuulo ka sokaysa Garbahaarray oo lagu magacaabo Tuulo Barwaaqo. Tuulada waxaa yaalla hanti fara badan oo gaaladu ugu talagashay Alla ma-liibaanooyinka lagu liibaanay. Intay kala cayriyeen xoogaagii mooryaanta ahaa oo joogay ayay raashinkii u qaybiyeen dadkii shacabka ahaa. Dadkiina waa waaniyeen oo wacdiyeen.

Waxay u gudbeen dhankii Daaru Nadwaa. Way is qaybiyeen oo waxay iska dhigeen laba madax. Magaalada Garbahaarray waxay ku taallaa laba buurood dhexdood. Qolaba buur bay fuushay. Koox waliba waxay wadataa taar. Halkaasay kawada socdaan. Habeenkii markay qorraxdu dhacdo ayay magaalada usoo dhaadhacaan oo qaadwalayaasha soo jeeda garaacaan oo ku dhahaan seexda shayaadiinyahay. Markii waagu soo dhawyahay ayay isaga baxaan oo buurtoodii ku noqdaan.

Garbahaarray waxaa lagu xasuustaa inay ahayd meeshii Islaamka loogu tashan jiray. Waxaa lagu xasuustaa inay qabaan dhiigga ducaad qaali ahayd. Waxaa kamid ahaa culumada lagu laayay meeshaas Shiikh Xasan Xuseen oo aan soo marnay wuxuu Islaamka u qabtay, Waxaa kamid ahaa Shiikh Nabaddoon Kornayl Aadam Beebee. Taqabbalahumu-llaahu ajmaciin, aamiin, aamiin.

Wadaaddadu Garbahaarray dhulkay la simi karaan laakiin ma rabaan inay waxyeelleeyaan dad badan oo maato ah oo daggan meesha waxna aan ka ogayn waxyaabaha ay samaynayaan Tuuji Amxaaro oo uu ugu wayn yahay Cumar Xaaji Masalle. Magaaladii Daaru Nadwa qaylay afka furatay oo waxay u yeeratay walalahood Tuuji Amxaaro oo duurka ku jira oo reer miyiga dhib wayn ku haya, boob, dhac, kufsi iyo dil.

Garbahaarray waa meeshii go’aanku kasoo baxay in gaalo loo gacangaliyo gobolka Gedo, waa meeshii qalinka ku duugtay in la gumaado Muslimiinta muwaxxidiinta ahayd. Waa meeshii diidday in shareecada Islaamka lagu dhaqmo. Waa meesha martigalisay dhagarqabe oo dhan. Waa meesha iskala wayn inay Ilaahay isu dullayso haddana oggolaatay in gaalo la isku dulleeyo intii Ilaahay u naxariistay mooyee. Waxaa daggan Daaru Nadwa oo ay hoy u tahay Xuseen Surxun. Waa khadiibkii Tuuji Amxaaro. Waad maqlayseen wuxuu ku hadlay markuu Tuke kusoo dhaweeyay khudbaddii Buuloxaawo.

Mooryaantii fadhigoodu ahaa Ceelwaaq markii ay usoo dhaqaaqi waayeen Garbahaarray ayaa meeshoodii loogu tagay. Goor barqo ah yaa la weeraray ayagoon digniin qabin. Birtaa laga aslay. Waxay wateen oo dhan waa laga reebtay. Waxaa laga dhigay wax la dilay iyo wax fiigtaalay ama duurka galay.

Beenaalihii ciidanka madaxda u ahaa ama watay wuxuu ku fakaday dirqi. Asagoo aan nafu ku jirin oo suu u cararayay dhaga barjoobay ayuu Daaru Nadwa kasoo cid galay. Ilayn ayadaa ah hoyga maakiriinta ama cadawga Ilaahay. Ninkaas waxaa la dhihi jiray Khaliif Maax. Waxaa mooryaantii laga helay qaniimo aan caadi ahayn sida hub iyo raashinba.

Su’aal ku wajahan Ina Abyad: Xoolahaas laga helay ciidanka Jeneraal Tuke u shaqaynayey oo gaaladana kor yeelayay Muslimiintiina hoos ka dhigayay oo bannaystay dhiiggoodii oo ku qanacsan inay walaalo yihiin ayaga iyo gaaladu saf ballaaranna dagaalka kusoo wada galaya ayagoo isla socda, markay dhintaanna isku godka lagu xabaalayo ilayn Surxun baa sheegay arrintaas lagumana inkirin, Shiikhow xoolahaas ma xalaal baa oo waa qaniimo, mase waa xoolo Muslimiin laga dhacay? Hubka gaalaa soo siisay, raashinka gaalaa soo siisay, amarka gaalaa soo siiyay. Jawaab ayaan kaa sugayaa. Soona raaci goorta qaniimo xalaal ah la heli doono iyo cidda laga heli doono.

Shuhadadii Ceelwaaq

Waxaa meeshaas ku shahiiday halyeygii aan hadda kahor soo marnay taariikhdiisa. Ninkaasi wuxuu raadin jiray inuu Ilaahay la kulmo asagoo jihaad xaq ah ku jira. Qofkii baarri Ilaahay u ah Ilaahay wuxuu ka aqbalayaa wuxuu ka malaysto Alle agtiisa. Ninka meesha ku shahiiday waa Sheekh Aadam Garwayne, inshaa Allaahu. Waxaan kasoo sheekaynay inuu xoolihiisii iyo naftiisiiba Ilaahay u hibeeyay.

Kama warqabno xaqiiqada qofku meeshuu ku dambayn doono, taas Allaa og. Laakiin Muslimiintu qofna khayr bay uga maragkacaan, qofna shar bay uga maragkacaan. Shiikh Aadam Garwayne qof yaqaannay oo aan khayr uga maragkicin lama hayo.

Su’aal: Shiikh Cabdiraxmaan Abyad wuu yaqaanay Shiikh Aadam Garwayne, waydiiya muxuu ka aaminsanaa. Hadduu yiraahdo khayr baan ku aqaannay oo uu mala-wanaagsan u hayo meeshuu ku shahiiday waxaa ka dhacay jihaad xaq ah. Jawaab ayaan kaa sugayaa. Soona raaci fatwadaada goorta la gaari doono in la garto dagaalka lagu jiraa inuu jihaad yahay.

Aan gadaal u noqonno wax aan badnayn: Markaan maraynay horumarkii imaaradu gaartay waxaan sheegnay waxqabadkii xagga dhaqaalaha, siyaasadda, waxbarashada, caafimaadka iyo dhanka caskariga. Waxaan ka tagay arrin muhiim ahayd in la sheego. Waxaa kamid ahaa waxqabadkii imaarada in la oofin jiray xuduudda oo laga fuliyay magaalooyinka qaarkood. Magaalada Luuq waxaa lagu billaabay xadka in la oofiyo tacsiir. Waxaa 40 karbaash lagu dhiftay nin anshax-xumo lagu qabtay. Waxaa gacanta la gooyay nin kale oo tuugo lagusoo eedeeyay markay ku caddaatay dambigii loo haystay. Waxaa Buuloxaawo gacanta la gooyay nin kale oo tuugo lagusoo eedeeyay markay ku caddaatay eeddii loo haystay.

Waxaa ku sigtay in dhagax lagu dilo nin iskiis u yimid oo yiri waan zinaystay guurna waan soo maray ee xadka hala iga oofiyo. Muddaa la hayay oo la baarayay xaaladdiisa. Ninku wuxuu ka yimid dhanka Marka xaggeeda oo wuxuu ahaa nin reer Xamar ah. Si walba haddii loo baaray oo loo waayay wax qiil ah ayaa qaadigii go’aan ku riday in xadka laga oofiyo. Asagoo leexada saaran ayaa waxaa soo hadashay hooyadii, waxay tiri, “Wiilkayga waa waalan yahay ee yaan la iga dilin.” Wuxuu yiri, “Hooyaday waxay ogtahay inaan waalnayn oo waxay rabtaa in aan la i dilin. Muslimiinay xadka iga oofiya.” Arrintii dib baa looga istaagay. Waxaa doodi dhextaallaa ninkaan oo leh ma waali iyo hooyadiis oo leh waa waalan yahay. Ninku uma eka nin waalan, waxaa shakiga keenay hooyadi oo lasoo taagan wiilkaygu wuu waalan yahay.

Waxaa loo ciddiray Sheekh Shariif Cabdinuur. Wuxuu yiri, “Qummaati ubaara haddaad shakiga wax idinka saara waydaanna iska sii daaya.” Sidii baa la yeelay oo markii loo garnaqi waayay asaga iyo hooyadiis ayaa la iska sii daayay. Cid kalana wax kuma caddayn.

Aan ku noqonno Ceelwaaq iyo imaarad Islaami ah oo laga taagay. Waxaa la kala eryay oo xuduudda la dhaafsiiyay murtaddiintii gaalada u shaqaynaysay. Waxay ka quusteen dagaal dambe oo ay isku soo dayaan ama abaabul ciidan. Waxaa Ceelwaaq iyo agagaarkiisii laga dhigay nabadgalyo. Waxaa wadaaddadu dhisteen magaalo cusub oo loo bixiyay Daarusalaam. Waxay u dhawdahay Ceelwaaq. Waxaa meel kasta isaga yimid reer-guuraagii Soomaaliyeed markay heleen nabad iyo xasillooni.

Ceelwaaq baa waxay noqotay ayaduna meel shidan oo dadkii baa ganacsigii u furmay. Dadka waxaa boobi jiray haddana dili jiray mooryaantii laga itaalka roonaaday. Waxaa safarradu ka yimaadaan Xamar, Kismaanyo iyo Baydhabo. Waxaa badeecadda loo gudbiyaa Keenya, waxna waa laga keenaa. Wax yar kadib ayaa meeshii waxay noqotay suuq wax lagu kala baddasho oo caalami ah.

Wadaaddadu hubkoodana way haystaan oo waa ciidan, ganacsigoodana dhinac bay ka galeen oo waa baayacmushtar. Tanaaba tii hore ka wanaagsan. Yaynaan kala harin oo aan wada soconno! Waxaad xasuusataan magaca naloo yaqaan iyo culumada aan ka amar qaadanno inay yihiin Al-Itixaad. Waxaan idiin dibdhigay arrin mar hore dhacday. Maxay tahay arrintaasi?

Ciidankaan ama imaaradaan hadda shaqaynaysa Al-Itixaad waa kala direen oo waxay dheheen dhiga qoryaha tolkiinnana dhex gala. Waxay dhacday arrintaasi markii gobolka Gedo gaaladu soo weerartay oo la qabsaday dhammaan gobolka. Waatay wadaaddadu magaalooyinkii ka insixaabeen. Waxna duurkay galeen oo waxay ku dagaallamayeen gooriile. Waxna Xamar baa la aaday oo la islahaa waxaad ka heli doontaan gurmad xoog leh markaasaad soo rogaal celin doontaan oo soo ceshanaysaan sharaftiinnii.

Waxaan tagi doonnaa socdaalkaan nagusoo socda magaalada Xamar ama Bakaaraha. Waxaa dhici doona wax aan u wanaagsanayn inay maqasho dhagtiinnu. Waan ku qasbanahay inaan sheego maadaama aan ballanqaaday cagaftaan aan wataa gurigay kusoo aaddo inaan marsiin doono. Ha quusanina. Lagama quusto naxariista Ilaahay. Muslimiintu guusha marna way helaan marna waa laga helaa. Xikmad baa ku jirta in marna la jabo marna la guulaysto. Waa tababbar caskari ah, waa tababbar caqadi ah, waa tababbar tamxiisi ah ama kala saarid kan xun iyo kan fiican, munaafiqa iyo mu’minka, fulayga iyo geesiga, qawiga iyo daciifka. Allaahumma sallim, sallim.

Waxaa soo dhawaatay kala-hufkii iyo kala-haadintii. Waxaa soo dhawaatay xog la aruurinayay oo waqtigeedii gaadhay. Waxaa la gaari doonaa rag boorka isku qarinayay oo adduunyo ka doortay aakhiraday u jihaadayeen.

Tusaale ninka lagu magacaabo ama la baxay Abuu Fadli ee xaday risaaladii Shiikh Fawzaan ee carra Maraykan kasoo caytamaya, wuxuu kamid ahaa raggii waagaas laga fadhin la’aa oo qoryaha silsiladda leh jeeni qaarsanaa. Muslimiinta oo waagaas aad u tabardaran ayaa waxay u dirsadeen inuu aqoon kororsi u tago waddanka Yaman asaga iyo rag kale. Waxaa lagu bixiyay waxbarashadiisa dadaal badan. Wuxuu ahaa nin aftahan ah oo dadka xaqqa ku dul akhriya. Wuxuu ahaa nin loo arkayay inuu mustaqbalka jihaadka wax u tari doono. Cabdullaahi Food ama Fadli wuxuu ahaa raggii wax ka dhisay imaraaddii gobolka Gedo.

Wuxuu u gacangalay Ictisaam oo waxay ku dheheen markay arkeen inuu yahay ilfalaar noo kaalay annagaa ku maamuusaynee. Waxay ka dhigteen ku-xigeen meel ay jihaadka ka caayaan cunaqabataynna ka saaran mujaahidiinta. Shalay ragguu kasoo tagay oo waxbarashada usoo dirsaday oo hantidoodii kusoo dhoofiyay ayuu cay iyo cunaqabatayn hawada usoo mariyay.

Shiikh Muxamed Cabdulle Xasan wuxuu yiri, “Haddaad aragto nin war kuu keenay war buu kaa sii sidaa.” Waa jaasuus. Abul Fadli mujaahidiintuu xogtoodii u geeyey cadawgoodii. Cadawguna ha ogaado in ayagana warkooda uu meel kale gayn doono. Illayn waxaa noo sheegay Ina Cabdulle Xasane.

Kaaga darane, wuxuu hadda ku eedaysan yahay tuugnimo tii ugu xumayd. Wuxuu xaday culumada fataawadoodii inta afminshaarnimadiisii ku filnaan wayday. Markaasuu inta magacii wadaadka ka tiray wuxuu ku qortay Shiikh Abul Fadli. Xishood daranaa oo xatooyo ku foolxumaa.

Ikhwaanii yaanan hadalka kusii dheeraan. Waxaa soo socda tamxiis. Haloo diyaar garoobo. Nin walbaana ha is miisaamo oo hasii diyaarsado qoladuu ku biiri doono illayn waa la kala bixi doonaaye.

Allaahumma Munzilal kitaab, wa mujriya saxaab, wa haazimal axzaab, ihzimhum. Waa inoo qormada dambe inshaa Allaahu tacaalaa.

Bismillaahi wabacdu. Waa qormadeennii 36aad. Ikhwaanii waxaan kala tagnay ayadoo dagaal culus uu socdo. Dagaalku wuxuu ka socdaa dhulka oo waxaa imaaradii Islaamiga ahayd soo weeraray ciidamo tirsigooda aan la qiyaasi karin. Dagaalku wuxuu ka socdaa cirka oo gaaladu waxay adeegsanayaan diyaaradaha dagaalka. Waa caadadooda markii dhulka looga adkaado waxay soo kiciyaan balaayo korkaaga ka qaylinaysa oo aadan wax aad ku fiiqdo u helayn kaana dul tagayn.

Dagaalku wuxuu ka billawday ama ay gaaladu ku billawday Jabalu-Shuhadaa oo ahaa buur ay saarnaayeen rag meel dheer kasoo raadiyay inay la kulmaan waxay maalinkaas la kulmeen. Waa muhaajiriin sagaal nin ah. Muhaajiriintaasi nasabkoodu wuxuu galaa Nabigeennii Muxammad Ibni Cabdullaahi (sallallaahu calayhi wasallam). Waa ikhyaar aan gaalo u ciilqabin oo horay ugasoo faraxashay maydka kufaar fara badan. Waxay gaadayeen jaanis ay Allaah kula kulmaan naftoodana ay uga iibsadaan. Meeshii waxay noqotay duleedka degmada Luuq. Waxaa loo bixiyay Jabalu-Shuhadaa. Sagaalkoodiiba waa ku shahiideen, taqabbalahumullaahu ajmaciin, aamiin, aamiin.

Murtadkii ciidanka madaxda ka ahaa (Cabdirazaaq Garwayne) ayaa sheegay in meesha rag waxtar ah ay ku jiraan. Gaalada oo lagu yaqaan fulaynimo iyo nabar aan laga kicin ayaa waxay ku garaaceen buurtii madaafiicdii loogu talagalay in lagu garaaco dhismayaasha ad-adag. Waxay isla gubeen buurtii iyo nawaaxigeedii. Waxaa ku habsaday gantaallo u dadajiyey dhalinyaradaas inay la kulmaan xuurul-cayntii sugi la’ayd kulankooda Inshaa Allaahu tacaalaa.

Meesha labaad ee dagaalku ka dhacay waxay ahayd toggii Xaani-Wayne oo ay ku jireen 80 nin oo u diyaarsanaa inay aadaan gudaha Itoobiya. Waxaa xogta bixinayey oo meel kasta oo ciidan waxtar ah ay joogaan sheegayaa waa Cabdirazaaq Garwayne oo ciidamada Al-Itixaad ee Luuq joogay amiir u ahaa.

Waxaynu soo marnay asagoo xalay inta baabuur qaatay la kulmay gaaladii oo haddana magaalada kusoo laabtay isla waqtigiiba. Haddana meel uu jaan iyo cirib dhigay waa la waayay. Ma gaaladii ayuu raacay? Ma ogin, waxaa kaloo la sheegay markuu hubsaday halaagga uu u gaystay iyo inay baabba’day imaaradii Islaamku inuu aaday Kismaanyo.

Gaaladii toggii Xaani-Wayne waxay kala kulantay jab iyo halaag. Waxaa dhammaaday racii hore, waxaa hadba yimaada kuwo cusub bisinkay u qabtaan walaaluhu jazaahumullaahu khayral jazaa. Waa gaalo isasoo bahaysatay oo wax dhammaanaya ma ahan. Hadba meel bay soo jabsadaan. Raggaanu waa rag awalna aan badnayn wax gurmad ah oo soo gaarayna majirto. Sababtu waxay tahay markii dagaalkii dhulka looga guulaystay gaaladii ayay diyaarado soo kiciyeen.

Wax alla wixii gurmad ku imaan lahaa ayay dusha ka garaaceen. Wax dhaqaaqaa ayaa la waayay oo gaadiid ah. Diyaaradihii markay duullaanka soo qaadeen ayaa ciidankii cirka ee Al-Itixaad waxay u rakibteen madaafiicda lidka diyaaradaha. Markii saddex saalbo lagu riday ayaa qoryihii shaqayn waayeen oo wada kadibeen.

Hubkaanu wuxuu meesha yiillay muddo badan oo aan cidina dayactirin Al-Itixaadna isma oran waad u baahan doontaan oo waxaa idin soo weerari doona diyaarado diinta Islaamka lagula dagaallamayo. Ama waxaaba laga yaabaa in ulakac looga aamusay, maxaa yeelay ciidammada dhan ragga hoggaankooda hayay waxay la shaqaynayeen gaalada oo jaasuus u ahaayeen sida Cabdirazaaq oo kale iyo kuwo badan oo aan la garanayn.

Fiiro Gaar ah: Ninka ay Shabaabku sheegeen inay u dileen inuu ahaa jaasuus u shaqaynayey Sii.Ay.Ee (CIA) ee la yiraahdo Axmed Kayse Ictisaamkana shuuradeeda sare kamid ahaa iyo Cabdirazaaq Garwayne oo waagaas ayaga laftooda xubin sare ka ahaa, ciidammadii mujaahidiinta ahaa ee gaalada jihaadka kula jiray ayey uga dhigeen madax, markii dambana waxa uu sabab u noqday halaaggii imaaradii Islaamiga ahayd. Ma u malaynaysaan inay yaryihiin?

Jawaasiista ku dhex jirta tayaarkaan magaca wanaagsan wata ee ay ka buuxaan dad wanaagsan oo aan war ka hayn abeesooyinkaan ay barkan yihiin. Waxaan hubaa Axmed Kayse inuu yahay arday goor dhaw shaqada soo galay. Waxaa wadaaddo u eg ama culumo waawayn ah macallimiintii Axmed Kayse. Raggu waa iska warqabaan. Jaasuuska iyo kan la jaasuusayo. Waxaa ku dhex dhumay kuwo qaba cudurro dhawr ah: qaflatu saalixiin, qabiil iyo qunyarsocod.

Sheeko Gaaban

Nin oday ah oo wadaad ah ayaa soo martiyay reer Xamar dagganaa. Dadkii waa seexdeen oo waxay noqotay saqdhexe ama habeenbarkii. Wadaadkii martida ahaa barxaddii guriga lagasoo gali jiray ayuu wardi la fariistay. Guriga waxaa daggan dad famil ah oo is dhalay qaarna isla dhasheen. Dadka guriga daggan waxaa kamid ah mid ardaal ah oo markii dadku seexdaan gabdho u yeerta oo guriga ku shukaansada. Ardaalku wuxuu shaqadiisa qabsadaa markii dadku seexdaan. Ninkii dhalinyarada ahaa wuxuu arkay ninkaan aan u qaabaysnayn hurdada oo iska fadhiya. Go’aan buu gaaray oo wuxuu is yiri waa oday aan waxba garanayn ee iska qabso hawshaadii. Duqii oo wardigiisii haysta ayuu soo hormarsiiyay qoftii dumarka ahayd oo xiriirka qarsooni ka dhexeeyay ayada iyo ardaalka.

Waagii baa baryay. Goor barqadii ah ayaa qoyskii iyo wadaadkii martida ahaa waxay soo wada fariisteen barxaddii guriga. Ardaalkii xalay xadgudubka sameeyay ayaa odaygii isyiri armuu ku qarxiyaa oo wixii uu xalay arkay sheegaa odaygu. Ninkii dhalinyarada ahaa odaygii buu la kaftamay ama sheeko la yeeshay bal inuu wax fahmay iyo in kale. Dadkii ehelka ahaana hareerahay ka fadhiyaan oo waa la maqlayaa waxay ku wadahadlayaan.

Wuxuu yiri adeer ii warran xalay miyaan is aragnay? Odaygii wuxuu yiri adeer awliyadu habeenkii ayay is aragtaa, hadallo kalana waa is dhaafsadeen. Wiilkii iyo odaygii waxay ku dulsheekaysteen ayadoo aysan fahmin dadkii hortooda fadhiyay.

Waxay ku wada hadleen luuqad odaygu keenay oo wiilkii ku ogaaday in odaygu ka warqabo wuxuu xalay sameeyay oo ahaa wax aan habboonayn dadkuna aysan fahmin sarbeebtay ku wadahadleen.

Waxaan sheekadaan u keenay laba arrimood:

1. Inaad ogaataan Shabaab iyo Ictisaam way iska warqabaan oo waa awliyadii habeenkii is arki jirtay, shacabkuna waa familkii lagu dulsheekaystay oo waxba ma oga.
2. Inaan xoogaa u nasanno dagaalka oo ku rogaalcelinno furintii dhiiggu qulqulayay.
3. Waxaa kaloo korkeenna taagan diyaarado dhaqdhaqaaqa eeganaya oo qofkay arkaan tooganaya, kuwaasina intay naga tagayaan ayaan idin maaweelinayay.

Ikhwaanii gaaladu jawaasiista waxay u dirsataa wadammada Muslimiinta, gaar ahaan waxay ku dhexdarsataa mujaahidiinta iyo kuwa diinta sida dhabta ah ugu dhaqmaya.  Al-Itixaad waa raggii gaalo iyo Suufiyo meel saaray, waa tayaarkii miraha la guranayo sabab u ahaa. Waa culumadii ama ducaaddii Manhajka Salafu Saalix ee Soomaaliya. Waxaan leennahay jazaahumullaahu khayran.

Waxay Ictisaam musiibadu ku dhacday kadib markii ay gaaladu ku dhexdarsatay jawaasiis. Waxay burbureen markay manhajkii baddaleen. Waxay saaxada ka bexeen markay gaalo isu dhiibeen oo ka quusteen inay helaan dawlad Islaami ah oo shareecada Islaamka wax ku xukunta. Waxay go’aansadeen inay gaalada ku hoosnoolaadaan oo qawaaniinta gaalada dadka ugu garqaadaan. Waxay fogeeyeen jihaad iyo ninkii ka hadla. Waxay qar-iska-tuur ku magacaabeen ninkii yiraahda khilaafo Islaami ah aan raadinno.

Shabaab waan gaari doonaa inshaa Allaahu goortay soo bidhaameen iyo waxa kallifay in ay maya yiraahdaan ama diidnay culumow waxaad waddaan! Waxaan leennahay Ilaahay xaqqa haku sugo Shabaabka. Ha ogaadeen inaysan meel ka jirin kuwii burburiyay ama fitneeyay macallimiintoodii hore (Itixaad) iyo waxay kusoo dhimanayeen muddo dhan (mirihii jihaadka).

Akhristayaal diyaaradihii tage ee soo baxa. Aan idiin warramo wixii dhacay intaan gabbashada ku jirnay.

Diyaaradihii markii la waayey wax lagu rido oo ay dadkii baabbi’iyeen ayaa rag xirfad khaas ah lahaa waxay qaateen qalabkoodii ay ku dagaalgali jireen markay rag is qabtaan. Waxaa la ii sheegay maalinkaas asaga ah in diyaaradihii rag kula dagaallameen qaanso iyo gamuun. Markii diyaaraddu saalbo madaafiic ah ku riddo magaalada ayaa ayadana waxaa lagu ridaa saalbo liibab ah ama gamuun. Waxaa ka dhacday Ilaahow intaan ayaan awoodaa. Ikhwaanii dagaalka dhulka iyo cirka nalooga soo qaaday waxaa dheer madaafiic meel dheer lagasoo ridayo oo aan cidiba fallaar la gaarin. Tuke iyo gaaladuu hoggaaminayay ayaga oo adeegsanaya waxaas oo hub casri ah tallaabo waa qaadi waayeen. Waxaa lagu baabbi’iyay toggii Xaani-Wayne oo qoladii cusub oo timaaddaba dhagtaa dhiigga loo daraa.

Magaalada hareereheeda waxaa ka socda dagaal oo mar walba waxay isku dayaan inay soo jabsadaan ama soo jiiraan mujaahidiinta waase u suuroobi wayday. Allaah ayaa ku mahadsan thumma mujaahidiintii naftooda hurayey.

Dagaalku wuxuu billawday salaaddii Subax, waxay saacaddu maraysaa sagaal saac oo galabnimo ama casarkii. Gaaladii waxay adeegsadeen wax kasta oo ay awoodeen inay adeegsadaan waxna waa qaadi waayeen. Diyaaradaha na garaacayaa waa kuwii Maraykanka ee Xamar ka dagaallamayay.

Ciidammadii huwanta ahaa oo Xamar ku habsaday kadib markii reer Muqdisho jilbaha dhulka u dhigeen jab weynna lasoo gaarsiiyey ayey dagaalkii usoo wareejiyeen gobolka Gedo.

Ikhwaanii Luuq haddaad taqaannaan waa meel aad u kulul, waxaa kulaylkii Rabbaaniga ahaa sii shiday ama sii kululeeyay madaafiicdii iyo hubkii la is waydaarsanayay. Waxaa soo dhacday akhbaar sheegaysa in gaalo cusub oo Doolow ka timid ay nagu soo fool leedahay oo soo dhaaftay Geedwayne. Waa meel aan ka fogayn Luuq.

Waxaa si degdeg ah loo diray kooxdii qaraxyada, waxayna gudagaleen hawshoodii ahayd inay dhulka hoostiisa galiyaan alaabahoodii gaarka ahaa, baabbi’iyaanna gaadiidka cadawga gaaladaan isasoo bahaysatay, waxaase Allaah qaddaray hawshoodii intii ay ku jireen inay kuffaartii kusoo kadisay, halkaas ayeyna ku shahiideen intoodii badnayd.

Ragga goobtaas ku shahiiday waxaa kamid ahaa Xasan Shiikh Cabdulle. Gaaladii si sahlan ayay usoo gashay magaaladii Luuq oo ay soo gali waayeen toban saac oo xiriir ah ayagoo wata hub nooc kasta ah oo uu leeyahay. Waa nala dhabarjabiyay annagoon ka digtoonaan. Qaddarallaahu wa maa shaa’a facal.

Magaaladii markay qabsadeen ayay la hadleen Tuke iyo gaaladuu watay oo saakay meeshii lagu hor istaagay wali taagan wixii ka haray. Ciidankii ama naftood-hurayaashii Xaani-Wayne gaalada ku hortaagnaa, waxaa lagasoo galay dhankii magaalada. Horayna waxaa ka fadhiya Tuke. Waxaa la galiyay qaaba qawsayn. Waxaa ka haray 13 nin.

Ma xasuusataan intay ahaayeen raggaas? Waxaa gaalo mari wayday maalin dhan waxay ahaayeen 80 nin. Laakiin Ictisaam ma aysan ahayn ee waxaa ku jiray nuxur Shabaab ama waxay ahaayeen Shabaab, xagga da’da iyo caqiidaada intaba. Sababta loo mari waayay waxay ahayd, waxay u dagaallamayeen in diinta Alle kor noqoto. Tukana wuxuu u dagaallamayay in Zanaawi kor noqdo.  Fi’atun tuqaatilu fii sabiilillaahi wa fi’atun tuqaatilu fii sabiili daaquud. Laa yastawuuna cindallaahi walaa cinda indheergarad!

Badanaa mid la leeyahay waa indheergarad markaad la sheekaysatana aan astaahilin in lagu magacaabo inyargarad! Badanaa wadaad aad is leedahay maxaa caqiido iyo xikmad ku jirta markuu hadlana aad leedahay yaa naga aamusiya. Badanaa nin ku wanaagsan inuu khadiib iska ahaado oo uusan dhexgalin hawlaha ay raggu isku hayaan.

Waxaa aad u yar inta ka runsheegta diinta ay ugu yeerayaan bulshada inteeda kale. Nalaguma addoonsan inaan ogaanno waxa qalbiga ku jira. Qof walba waxaan kula dhaqmaynaa wixii carrabkiisa aan ka maqalno ama uu ka sameeyo jawaarixda sida lugaha, gacmaha iyo carrabka.

Karaamooyinkii ka Dhacday Xaani-Wayne ama Wabiga Dhexdiisa

Markay saacaddu gaartay toban saac oo galabnimo oo mujaahidiintii ay kasoo hartay 13 nin ayay u xeeladaysteen dhanka wabiga oo waxay ka dhexbaxeen gaaladii oo meel walba kasoo gashay. Mid gaaladii kamid ah ayaa ka hari waayey ayagiina waxay kusii socdaan oo ka horreeya wabigii. Gaalku wuxuu wataa qoriga boobaha ah ee Biikaam-ka loo yaqaanno. Wabigii ayey qaarka dambe la galeen oo waxay is dheheen ninkaan iyo ragga soo dabasocdaa hadday idin soo gaaraan halkaan kula dagaallama ilaa aad ka shahiiddaan ama iska celisaan. Immaa nasri wa immaa shahaado.

Gaalkii wuxuu soo kor istaagay mujaahidiintii oo qaarka dambe wabiga kula jira laakiin bannaanka uu usoo baxsan yahay qaarkoodii hore. Korkooduu istaagay, wax buu fiirfiiriyey, wuu caytamay. Markuu waxba waayay ayuu yaqiinsaday inay biyaha ku dhex jiraan siday asaga la tahay. Biyihii buu rasaas ku bilbilay oo baas kala daalay.

Ayagu hoostiisay fadhiyaan oo lugihiisa ayey arkaan asaguna ma arko. Waxaa ku dhacay wixii Quraysh ku dhacay habeenkii ay damceen inay dilaan Nebi Muxamed (sallallaahu calayhi wasallam). Fiiri Suuratu Yaasin. Saddan wamin khalfihim saddan fa aqshaynaahum. Alle waa nun sheege, qofkii u runsheegana wuu u hiilin.

Bililiqadii iyo Baabbi’intii ay Gaaladu u Gaysatay Luuq

Xabbaddii waa qabowday, gabbalkii waa gaabtay, gaalo waxay isugu timid gudaha magaalada Luuq si ay u ogaato ama u xaqiijiso in magaalada ay qabsadeen. Waxay gubeen meelihii loo calaamadeeyay illayn jaasuus baa horkacaya nimankee. Waxaa kamid ahaa meelahay gubeen maktabaddii magaalada oo ay ka buuxday kutub, waxay gubeen maxkamaddii gobolka ee dadka u kala garqaadi jirtay.

Waxay cagta mariyeen wax alla waxay is dheheen Islaamkuu waxtar u yahay. Markay magaaladii burburiyeen oo dabqabadsiiyeen ayey baarasho ugu dhaqaaqeen. Waxay qaateen hantidii dadwaynaha wixii anfacay ama waxtar lahaa. Waxay bililiqaysteen dhaqaalihii imaarada oo dhan.

Waxay usoo jeesteen inay dadkii kala soocaan ama farta loogu fiiqo qofkii la arkay asagoo maalin tukanaya. Jawaasiis baa wadday gaalada. Waxaa kamid ahaa jawaasiistaas gaalada hoggaaminaysay nin lagu magacaabo Jamaal oo Garre ahaa. Gorgor baa kamid ahaa oo Mareexaan reer Xasan ahaa. Waxaa kamid ahaa nin magaalada dagganaan jiray oo wadaaddada kamid ahaan jiray oo aan magaciisa la sheegin.

Gaaladii waxay gacmaha iyo lugaha ka xireen wixii sunno ka muuqatay ama jaasuusku ku yiri kanna ku dara. Jawaasiistu waa culumadii magaalada qaar kamid ah oo aan laga warqabin maalinkaas ka hor. Ma waxaa la aamini karaa mar dambe raggaas? Waxayna dhihi jireen maslaxada dacwada ayey sidaani dani ugu jirtaa! Markaasaan dhahnaa haye akhii ama shiikhunaa! Waxaan gaari doonnaa ayadoo lagu oran doono odayaashii Al-Itixaad maya tani maslaxo uma aragno. Been waa lagu cabbaa laakiin laguma rakaato.

Maxaabiistii ay Nolosha ku Qabteen Gaaladu

Waxay isla heleen ama aruursadeen soddomeeyo nin oo ah dadkii sunnadu ka muuqatay. Magaaladii bay ka bexeen. Raggii maxaabiista ahaa markay magaalada ka fogeeyeen ayay laayeen. Waxaa ka fakaday nin lagu magacaabo Ibraahiim Shire. Waxaa kaloo aan dhiman nin dhaawacmay oo maydkii dhex galay kadibna yimid asagoo nool.

Shuhadadii iyo Faaqidaaddii Wixii ka Dhacay Luuq

Ikhwaanii waxaa dagaalku socday qiyaastiii laba iyo toban saac. Meesha waxaa dagganaa shucuub fara badan oo qaarna askar ahaa qaarna maamulkii magaalada iyo shacabkii la maamulayay ahaa. Magaalada waxaa daggan dad aan dagaalka galin danna ka lahayn. Shucuubta meesha deggan waxaa kamid ahaa dad aan taageersanayn maamulka wadaaddada ama imaarada Islaamiga ahayd.

Waxaas  oo dad ah gaalo cagtay marisay oo dan kama ay galin kan Muslimka neceb iyo kan jecel Islaamka. Kii dagaallamay iyo kii dhuuntay oo aan galin dagaalka kulligood isku si ayay u laysay. Waxay toogteen qof kasta oo aan ayaga la socon oo ay arkaan. Marka dhimashadu waxay gaartay cadad aan yarayn. Waxaa go’ay oo shahaado loo rajaynayaa inshaa Allaahu raggii muwaajahada sameeyey ama ka hortagay gaalada oo u dhimanayay in kalimada Alle kor noqoto. Marka la isku daray shuhadadii waxay noqotay 114. Allaahu Akbar walillaahil xamd. Ilaahow u aqbal shahaadadooda, aamiin, aamiin.

Shuhadadaas waxaa ku jiray muhaajiriin tiradoodu gaaraysay 13. Inta kale waxay ahaayeen Soomaali. Waxaan shuhadada ka magacaabi labo ama saddex nin illayn ragga intaas dhan magacooda lama tixi karee. Waxaa kamid ahaa Cali Mujaahid oo kamid ahaa raggii wacdaraha kasoo dhigay Laasqoray (Dabra). Cali Mujaahid kaligii ma ahayn ee wuxuu watay ehelkiisii oo dhan. Wuxuu kamid ahaa raggii kasoo haajiray Dhoobley ee Bari tagay.

Waxaa dagaal kasta kula jiray oo la socon jiray laba wiil oo uu dhalay, wuxuu watay gaari Bagaase ah oo asagu lahaa oo uu Islaamka ugu khidmayn jiray. Waxay dhalinyaradu ii sheegeen inay labadii wiil iyo odaygu ku wada shahiideen Luuq. Wuxuu ahaa nin Mareexaan reer Dalal ah. Waxaan u lahaa aqoon fiican asaga iyo carruurtiisaba, waxaan ku aqaanay wanaag fara badan. Ilaahay waxaan uga rajaynayaa inuu Jannatul Firdowsa ku abaalmariyo asaga iyo ehelkiisa oo dhan, aamiin, aamiin.

Waxaa kamid ahaa shuhadada qaari’ul-Qur’aan Maxamuud Shiikh Faarax, Yuusuf Caydiid, Macalin Muxamed iyo taliyihii saldhigga magaalada Cabdirashiid Cumar Cilmi, taqabbalahumu-llaahu ajmaciin, aamiin, aamiin. Akhtristayaalow waxaa dhacay ama imaaradii ku dhacay burburkii ugu waynaa, waxaa timid geeri tii ugu badnayd, waxaa dhacay boob iyo dhac kii ugu badnaa oo gaaladu u gaysato Muslimiintii.

Maxaa ka Bakhtiyey Gaalada?

Ikhwaanii gaaladu markay magaalada qabsatay waxaa markiiba soo dagtay lix diyaaradood oo waawayn. Waxaa lagu raray bakhtigii iyo dhaawicii gaaray ciidankooda. Qof caddayn karaa ma jiro tirsiga ka bakhtiyay gaalada maalinkaas. Laakiin marka wax la qiyaasayo ama ragga khibradda millatari leh waxay qiyaasaan: Ninka difaaca ku jira markay ka dhimato boqol, kan weerarka ah waxaa lagu qiyaasaa labalaab ama laba boqol. Gaalada dhimashadoodu kama yarayn dhawr boqol marka la eego qaabkii loola diriray iyo inta Muslimiinta ka shahiidday. Wallaahu Aclam.

Fatwadii Salafiya Jadiidiyah

Aan dib noo celiyo wax yar. Salafiya Jadiidiyah waxay soo baxday Laasqoray kadib. Wadaaddada ugu waawayn Jadiidiya ee Al-Itixaad ka goostay waxaa kamid ahaa Shiikh Cukaasha. Shiikhu haddaad xasuusataan waa ninkii Nayroobi kasoo cararay markii Caydiid qabsaday Buuloxaawo. Wuxuu heshiis dhex dhigay Al-Itixaad iyo Caydiid.

Asaguna wuxuu kamid ahaa odayaasha Al-Itixaad oo asagaa arrintaas loo xilsaaray. Wuxuu kamid ahaa raggii u arkayay ciidammada Al-Itixaad inay mujaahidiin yihiin. Wuxuu ka mid ahaa raggii aad ugu qanacsanaa in la rido Maxamed Siyaad Barre, maxaa yeelay wuxuu ahaa nin aan kitaabka Alle wax ku xukumayn. Wuxuu qabay in lagu jihaadi karo oo ay bannaan tahay in meesha laga tuuro. Markii wadaaddadii iyo Caydiid isku dheceen oo Caydiid laga adkaaday, markii gobolkii laga dhisay dawlad Islaam ah, markii dadkii qaxayay oo Soomaaliyeed ay nasteen, markii la gaaray horumar muuqda, markii gaalo soo duushay oo burburisay imaaradii, markay arkeen in laga maarmay hay’adihii khayriga ahaa ee la dhihi jiray noo kaalmeeya mujaahidiin baan haynaaye, Shiikhu waagaas ayuu waxaas oo wanaag ah kasoo horjeestay oo boqol dhanka kale wareegay asaga iyo saaxiibbadiis oo ay fatwo soo saareen. Wuxuu yiri, “Caydiid lalama diriri karo. Ciddii dagaalkaas ka qaybqaadataana waa daalimiin. Jihaadna ma aha ee waa fitno.”

Wixii ka raacay waa la ogaa. Waxaa ku kacay dhammaan odayaashii Al-Itixaad. Waxaa raddiyay oo waliba caayay Shiikh Cumar Faaruuq. Waxay isu baxeen oo muddo la iska dabajiitamayay Shiikh Umal. Waxaa laga dhigay tuke cambaar leh. Maxaa yeelay maalinkaas wuxuu wax ka sheegay maslaxaddii Al-Itixaad. Wuxuu dhaleeceeyay dawladdoodii iyo masaalixdoodii. Waxay dadka u tusiyeen nin qabiil ka buuxo inuu yahay Shiikh Cukaashe. Waxay difaaceen oo jihaad ku sheegi jireen jihaadkii ducaaddu Soomaaliya gudaheeda ka wadday iyo kii Itoobiya laga waday labadaba.

Ilaahay baan idinku dhaarshee, magaaladu waa magaaladii Buuloxaawo oo Cukaashe yiri jihaad ma ahan ee waa fitno. Wadaaddada hadda joogaa waa kuwii Cukaasha ku yiri, “Fitnaad ku dhex jirtaan ee jihaad ma waddaan.” Waxaa difaacayay jihaadka iyo raggii waday waagaas oo Cukaasha ku lahaa, “Adaa fattaan ah ee waa jihaad xaq ah, waxaadna tahay qabiilayste,” odayaashii Al-Itixaad oo hadda ayagii leeyihiin, “Jihaad ma ahan ee waa fitno.” Caydiid, Cabdullaahi Yuusuf, Cumar Xaaji iyo wixi la mida, waxaad lahaydeen waa lagu jihaadi karaa oo waa murtaddiin, waana tii kulligood dagaalka lala galay. Maxaa is baddalay?

“Shariif Karazaay, Faroole Afwaliinjo, Siilaanyo, Ina Ilay Itoobiya, waa mu’miniin Ictisaam ah, amiirul mu’miniin ah, oo waa dawlad caddaalad ah. Wixii kuwaas la dagaallamaana waa Khawaarij, jihaadna ma ahan oo waa fitno!” Shiikh Cukaashow nimankaasi waa kaa gardarran yihiin haddaysan wali kuu imaan oo ku oran, “Raalli naga ahow. Adiga iyo annaguba waan fitnaysannahaye.” Salafiya Jadiidiya ayaa hadda afka iyo gacanta isa saartay markay arkeen meesha Ictisaam marayo iyo siday hal mar ay gaaladii u dhexgaleen Muslimiintiina uga carareen. Wallee Axmed Kayse kaligii ma ahan ee rag baa shaqada kusoo dhaweeyey oo macallimiin u ahaa!

Tirakoobkii Shuhadadii Buuloxaawo

Gaaladii markay waxay dili kartay dishay waxay qafaalan kartayna qafaalatay ayay magaaladii ka baxday oo waxay ku noqotay meel daran iyo meeshay ka timid. Waxaa maalinkaas shahiiday dad aad u fara badan. Waxaan ka xumahay in aanan soo gudbin karin magacyadoodii iyo tirakoob dhab ah maadaama waqtigu fogaa. Waxaan ka tilmaami doonaa ashkhaas aan magacyadoodii helnay.

Waxaa kamid ahaa shuhadada inshaa Allaahu: Cabdiraxmaan Ogle. Shiikh Axmed Ismaaciil, Gaasow, Cabdullaahi Muxamed Tarey, Shiikh Cabdilqaadir Gardheere, Macallin Maxamed, Ina Axmed Sheexo iyo Ina Faarax Taano.  Ma ahan wax waraaq lagu qori karo ragga gaaladu laysay. Waxaa xusid mudan inay gabdhuhu jihaadka galeen. Waxay qabteen hawl ay qaban waayeen rag badan oo magaalada joogay.

Waxay sameeyeen intay marada dhexda ku tuubteen ayay dhaawicii gureen oo waliba hadday gaaladu  aragto ayaga iyo dhaawacaba waa la laynayaa. Waxaas oo cabsi jirtay dan kamay galin ee waxay aruuriyeen walaallo wax u miciina la’aa oo uu gaaray dhaawac halis ah. Raggii dhaawaca ahaa waxaa kamid ah Aadam Catoosh oo calooshu kasoo dhacday. Intay qaateen ayay meel ku qariyeen. Waxaa ragga kamid ahaa nin lagu magacaabo Gaasow oo inta ishu kasoo dhacday ay asagana guri ku qariyeen.

Waxaan qormadaan uga baxayaa qiso ku dhacday nin magaalada marti u ahaa. Ninku wuxuu watay gaari yar. Dagaalkii markuu dhacay ayuu magaaladii gees uga baxay si aan gaaladu ugu malayn inuu wadaaddada kamid yahay. Dagaalkii markii uu qaboobay ayey gaaladii waxay aragtay ninkaan duurka fadhiyay. Way qabteen. Markay waraysteenna wuxuu u sheegay in uusan ahayn wadaad. Wuxuu warsaday sigaar iyo khamri si uu ugu qanciyo wuxuu yahay. Way siiyeen. Markuu khamradii iyo sigaarkii ka dhargay ayay baas ku kala jeexeen. Sababtay u dileen waxaa lagu sheegay inay u haysteen ninkii ciidanka hoggaaminayay inuu yahay. Maxaa yeelay ninka ciidanka hoggaaminayaa mar walba ciidanka kuma dhexjiro. Saasay u qaateen.

Waxaa noo yimid gurmad meelo fara badan ka yimid sida Kismaanyo, Xamar iyo Hargaysa. Waxaa laga yimid gobollada dalka intii badnayd. Kismaanyo waxaa ka yimid ciidan uu hoggaaminayo Shiikh Awkax oo aan yarayn. Xamar waxaa ka yimid ciidan watay siddeed gaari oo ciidan aad u tababbaran ah. Waxaa maalinba maalinka ka dambaysa iska soo dabadhacayay gurmadka dibad iyo daakhilba ka imaanayay.

Waxaa gurmad ka yimid dibadda sida Denmaak, Swiidhen, Maraykan iyo meelo kale oo adduunwaynaha kamid ah. Denmaak waxaa ka yimid oo aan xasuustaa Shiikh Maxamuud Shiikh Xasan, Cabdullaahi Shiikh Maxamuud, Axmed Ibraahiim, Faarax Yuusuf, Shariif Siyaad iyo rag kale oo intaas ka badnaa. Swiidhen waxaa nooga yimid rag aan ka xasuusto Shiikh Fu’aad Maxamed Khalaf, Maxamuud Yuusuf (Maxamuud Dheere), Cabdixakiim Maxamuud Guuleed iyo rag kale oo fara badan. Jazaahumullaahu khayran ajmaciin.

Maraykanka waxaa ka yimid rag uu kamid ahaa halyeygii caanka ka noqday dunida daafaheeda oo la oran jiray Raage. Raage wuxuu ahaa nin haddaad la sheekaysato aad wax badan oo khayaamada iyo akhlaaqxumada gaalada wax ka ogaanayso. Wuxuu ahaa nin gabyaa ah, wuxuu guubaabin jiray mujaahidiinta, wuxuu cambaarayn jiray gaalada iyo kuwa la socda. Wuxuu amaani jiray Ilaahay iyo Rasuulkiisa (sallallaahu calayhi wasallam). Raage Alla ha barakeeyo hadduu nool yahay hadduu dhintayna shahaado Alla haku irsaaqo, aamiin.

Fiiro Gaar ah: Raggaas waagaas jihaadka kasoo doontay Yurub iyo Ameerika waxaa la ii sheegay in yar oo Ilaahay u naxariistay mooyee intoodii badnayn inay ku sugan yihiin xaalado laga ducaysto. Ragga qaarkiis waxaa la ii sheegay inaan lagusoo qaadi karin jihaad. Waxay arkaan ama maqlaan waxay ugu neceb yihiin xuruuftaas saddexda ah (JHD). Tusaale: Cabdixakiim Axmed Guuleed waa ashahaado-la-dirir oo wuxuu wasiir u yahay Faroole Afballi inkastoo hadda la cayriyey markii lagu meelgaaray. Maxamuud Yuusuf (Maxamuud Dheere) masoo dhawaan oo wuxuu ku fitnoobay dawladdii Cabdi Qaasim. Wuxuu xog-haye u noqday Ina Galaydh sidii la ii sheegay. Cabdullaahi Shiikh Maxamuud waa qoladii reer Casmara ee Yurub wareegaysay oo lahayd “Shabaab xoolihiinna ha siinina, waxa Soomaaliya ka socdaana jihaad ma ahan ee waa fitno.” Waa sida isoo gaadhay. Intuu ka beeninayo xaalkiisu waa saas. Hadduu beeniyo oo aan markhaati loo helinna macno masoo kordhin beenintiisu.

Shiikh Maxamuud Shiikh Xasan wax uu maqlo waxa uu ugu neceb yahay qofkii jihaad ka sheekaynaya. Wuxuu aad ula dhacsanyahay qoladii gaalada isu dhiibtay, mujaahidiintiina u galiyay dharkii Tigreega oo yiri “Iska daaya magaca mujaahid. Maantay laga billaabo magaciinu waa Niyuu Boolis (New Police). Iska difaaca Khawaarijta Soomaaliya ku habsatay iyo waxa lagu magacaabo ururrada diineed iyo Oo.En.El.Ef (ONLF) iyo wixi la mida. Daacad u noqda dawladda Itoobiya oo xaqqa ku taagan diintiinniina xor bay idiinka dhigtay. Jihaad: maya, Imaarad Islaami ah: maya, Xukun shariica Islaami: maya. Kullu shiftaanow. Dimuqraadiyadda Itoobiyada fidaraalka ah: fiican, okey. Ganacsiga yar yar: fiican, okey. Nabadsugiddana la shaqeeya (jaasuus noqda). Waxaa laga dhigi dadka lasoo dhaweeyo ama muqarrabiin. Is dabciya oo qaboojiya dhiiggiinna kacsan. Waa la idin luggooyay oo waxaad ku jirteen hadda ka hor jihaad ma ahayn. Jihaadku waa macna badan yahay. Cilmi yari ayaa idin haysa. Jihaad jihaad jihaad ayaad ku haysaan. Yaa idin yiri gaaladoo la laayo ayaa janno lagu galaa? War carruurtiina oo aad u xamaalataan waa jihaad. Dariska oo aad xaq dhawrtaan waa jihaad. Ururrada bulshada oo aad diinta gaarsiisaan waa jihaad. Tacaddudu-zawjaat waa jihaad. Culumada oo aad ka dambaysaan waa jihaad. War yaan diintiinna la idinka fitnayn dawladdiinnana la idinku dirin (Itoobiya).”

Saas waxaa noqday siyaasaddii Ictisaam. Ictisaam gar baa taal loo wada gudboon yahay, garwaaqsada waxaan dhacay!

Gaaladii oo ku Laabatay Doolow

Gaaladii markay ku laabatay Doolow waxaa horay u raacay murtaddiintii kusoo hoggaamiysay magaalada. Nin kasta oo gaalo u shaqeeya waxaa caadadiis ah inuusan meel istaagi karin ama dagaal gali karin asagoo aan gaalo wadan. Waa sida eyga oo kale. Eygu kama dheeraado qofka ku ugaarsanaya. Es.En.Ef waxay raaceen walaalahood Tigree oo ku ugaarsanayay sidii eygii oo kale Muslimiintana ku laynayay.

Waxaa la siiyey hub casri ah. Waxaa la yiri maanta wixii ka dambeeya la idin aamini maayo haddaad Al-Itixaad soo dhammayn waydaan. Waxay tababbaranayeen muddo badan. Waxay soo qaateen casharro badan oo Islaamka lid ku ah. Waxay soo barteen dhaqanxumo badan oo gaaladu taqaan. Waxay ka fogaadeen wax alla wixii Islaamku wanaag lahaa. Waxay ku dheceen riddo ama Islaam-ka-bax.

Mala Gaaloobi Karaa Culuma Allaay?

Qofka Islaamka ah wuxuu Islaamnimada uga bixi karaa si fudud. Ilaahay baan ka magangalnay arrintaas. Waxaa loogu cudurdaari karaa saddex arrimood.

1. Inuu ku koray ama daggan yahay meel baaddiye ah oo uusan waligii arag dhaqan Muslim.
2. Inuu ku dhashay oo ku koray gaalo bartankeed.
3. Mas’aladuu ku dhacay inay tahay mas’alo qarsoomi karta oo uusan qof kastaa fahmi karin. Saas waxaa qaba Salafu Saalix iyo jumhuurul culamaa.

Murji’o niman la yiraahdo waxay qabaan in aan la gaaloobi karin haddaad shahaadataynka ku dhawaaqdo. Dambi kasta oo aad gashana waxaa loo bandhigayaa culumada oo waxaa la leeyahay maxaad uga jeedday arrintaan aad samaysay? Hadduu yiraahdo khayr baan ula jeeday haddee qofku asagaa dantiisa kaa yaqaan ee ha qasbin waana Muslim mana gaaloobin. Qofkii ku dhaha gaal baad tahayna asagaa gaal noqonaya.

Waxay kaloo qabaan Murji’o haddii uu qofku ku dhaco gaalnimo cad oo dadka oo dhan ay wada arkayaan, waxay dheheen “Waxaan kala qaadaynaa gaalnimada uu ku dhacay qofku iyo gaalnimada. Qofka waxaan leennahay dibadda u bax, markuu tago bannaanka qofkii waxaan lasoo haraynaa gaalnimadii. Waxaan xukumaynaa gaalnimadii oo kaligeed ah. Qofkii sidii buu ku badbaadayaa. Ma ahan dadka juhalada ah ama takfiirka ah siday qabaan oo ah qofka iyo gaalnimada uu ku dhacay isku wada dar, qofkiina sidaas ku gaalaysiiya, mas’aladaas waxaa qaba Khawaarijta iyo Takfiirka.” Ma mooddaa xukunkaan inay qaadeen dad khamri cabsan? Ma Ilaahay baa la sirayaa mise aqoon baa sidaa noqotay?

Ictisaam warkaas Murji’adu qadto ayaa la wanaagsanaaday. Waxaa la foolxumaatay inay gaalaysiiyaan qof ay ogaayeen asagoo Muslim ah saacado kahor. Waxaa la foolxumaaday inay gaalaysiiyaan ama u diidaan inuu gaalnimo ku dhacay nin reer hebel ka dhashay ama caalim wayn ahaa. Waxay u cudurdaareen dad aan Ilaahay u cudurdaarin (murtaddiin). Waxay caayeen dad Ilaahay amaanay (mujaahidiinta).

Cilmidarri ma hayso culumadayadii laakiin waxaa dhagatirtay oo indhatirtay qabyaalad ama casabiyad. Waxay iska indhatirayaan in Nebi Muxamed (sallallaahu calayhi wasallam) uu xadiith saxiix ah ku leeyahay, “Qofku wuxuu waabariisanayaa asagoo Muslim ah, wuxuu galabaysanayaa asagoo gaal ah. Qofku wuxuu galabaysanayaa asagoo Muslim ah, wuxuu waabariisanayaa asagoo gaal ah.” Ciyaadan billaah.

Waxay is moogaysiinayaan sida fasiixa ah oo Ilaahay uga hadlay kuwa diinta ka baxaya ayagoo adduunyo-raadis ah, kuwa diinta ku gadanaya shilimo yar, kuwa diinta iyo ehelkeeda ku jeesjeesaya, kuwa diinta la dagaalaya ayagoo gaalo soo kaalmaysanaya. Waxay difaacayaan oo leeyihiin ma gaaloobin mid gaalnimadiisa aan qarsanayn. Waxay suura-xumaynayaan jihaadkii Nebi Muxamed (sallallaahu calayhi wasallam) uu ku sheegay kuruska baarkiisa. Waxay ku jeesjeesayaan ama dhaadhaajinayaan magaca shahiid ama shuhadaa. Allaahu Akbar. Waxay tasqiirinayaan ama yaraysanayaan jihaadka iyo mujaahidiinta.

Weerar baa nagusoo maqan ay mar labaad ama saddexaad soo maleegayaan murtaddiintii iyo gaaladii iskula bahowday la-dagaalanka Islaamka. Is diyaariya hubkana ha dhigina dhagtuna ha idiin taagnaato. Allaahumma munzilal kitaab, wa mujriya saxaab, wa haazimal axzaab, ihzimhum, aamiin, aamiin.

Ikhwaanii waxaan kala tagnay ayada oo heshiis dhacay. Heshiisku wuxuu dhexmaray dhinacyo dhawr ah oo kala ah Itoobiya, Keenya, Es.En.Ef iyo hay’ado jawaasiis ah oo magaca samafalka ku joogay waddanka. Waxaa dhaqaalaha bixinayey hay’adaha samafalka. Waxaa xogta bixinayey hay’adaha samafalka, waxaa kaartada dagaalka dajinayey hay’adaha samafalka. Waxaan ku talinayaa in laga digtoonaado kuwa isku sheegaya hay’adaha samafalka.

Waxaa dhammaaday wajigii koowaad oo ahaa in la helo xog buuxda, in la helo xoog milatari iyo in la helo xulufo is kaashata. Waxaa kaloo la helay dhaqaale. Waxaa xulufadaas kasoo qaybgalay ama korka ka maamulaya Maraykanka. Maraykanku wuxuu ballanqaaday inuu hawshaan kaalin muuqata ka qaadanayo, mid milatari iyo mid dhaqaale intaba.

Meesha waxaa ka jiray dawlad Islaam ah. Runtii sidaas ayaa la dhihi karay, maxaa yeelay waxaa ka qayliyey gaaladii iyo gaalaraacyadii, waxay arkeen dadkii gobolkaas dagganaa oo yeeshay bidhaan dawladnimo sida maamul, ciidamo, nabadgalyo, waxbarasho, caafimaad iyo kaladambaynba.

Waxay arkeen gaaladu iyo gaalaraacyadu gabdhihii oo xijaaban, raggii oo sunnadu ka muuqato, masaajiddii oo buuxsamay iyo dadkii oo nabadgalyo iyo dhaqaale helay. Waxaa is waydiin leh hadday dadku heleen nabadgalyo, dhaqaale, waxbarasho, caafimaad iyo cudud milatari oo ilaalisa tuugta xuduudaha kasoo gudbaysa, maxaa ka maqan dadka?

Dadka Islaamka ah waxba kama maqna. Waxay heleen dawlad Islaam ah oo aan waligeed soo marin Geeska Afrika ama Soomaaliya. Waxay heleen Kitaab Qur’aan ah oo aan waligii la dhihin muxuu ka hadlayaa, waxay heleen maxkamad marjiceedu yahay Al-Kitaab wa-Sunnah ama ku-dhaqanka shareecada Islaamka.

Muslimiinta ku dhaqan gobolkaas waxaa soo martay dawlad Islaami ah oo la dagaalantay xumaantii dadka lagu dhexbeerayay boqollaal sano, sida shirkiga, shareeco ka-fogaanshaha, gaalo-jacaylka, qabyaaladda, tuugada, dilka xaqdarrada ah, is boobka, zinada iyo fawaaxishta, jahliga xagga diinta, bakhaylnimada aan xoolaha laga bixinayn xaqqii Ilaahay ku lahaa ee uu amray in la siiyo dadka masaakiinta ah iyo wixi la mida.

Waxaa caado ah qof kasta oo dadka xaq ugu yeera inay ka hor imaanayaan dadka qaarkiis, sida boqorrada, madaxda, maalqabeenka, munaafiqiinta, kuwaasi waa afraadda. Waxaa kaloo xaqqa ka horyimaada qabiilooyinka waaweyn ama isu maleeya inay dadka wax dheeryihiin. Waxaa xaqqa raaca dadka laga tirada badanyahay oo xuquuqdooda ay cunaan kuwa tirada badan. Waa lagu xadgudbaa, waa la addoonsadaa, waa la yasaa.

Soomaaliya waxay leedahay deegaanno kala fog fog. Waxay leedahay qabiilooyin fara badan sida Hawiye, Daarood iyo Dir. Qola walbaa waxay u qaybsantaa ama ka kooban tahay shucuub fara badan. Qola walbaa waxay gumaysataa qabiilooyinka yaryar oo ayaga ka mid ah. Waxay u bixiyaan magacyo, waxay cunaan xoolohooda, kama guursadaan umana guuriyaan, madax-dhaqameedka looma oggola, haddii maamul la samaystana jago lama siiyo. Warkoodu wuxuu u egyahay hadalkii ay Ahlul Kitaabku ku dhihi jireen Carabta ee ahaa, “Kuwaan juhalada ah haddaan xoolohooda cunno xaq uma laha inay na warsadaan ama waddo ay nagu warsadaan ma haystaan!”

U fiirsada markaan Bari joognay wixii diinta la dagaallamay waxay ahaayeen ayagoon u kala harin wadaad iyo waranlaba qolada sheegata inay yihiin lafta geela badha ama kuruska baarkiisa. Markaan Waqooyi Galbeed eegno iyo Soomaali Galbeed labadaba waxaad arki kuwa islaweynanku ku dhacay ama lafta geela badha sheegta oo Islaamku ka saldhigan la’yahay oo dadkii ka dhiga miday dilaan, miday xiraan iyo mid ay diintiisii ka fidneeyaan.

Waxaan maantay taagannahay gobollada la isku yiraahdo Jubbooyinka iyo Gedo oo dawlad Islaam ah oo lix sano jirsatay afka ciidda loo daray, muwaxxidiintii ayay dhammeeyeen oo walina ciil qabaan. Waxaa dagaalkaas wada oo walina ciil qabaa waa qabiilooyinka sheegta lafta geela badha ama kuruska baarkiisa.

Gedo waxaa daga qabiilooyin fara badan oo Soomaali ka kooban. Dad baa markay maqlaan Gedo u maleeya magaalo Mareexaan kaliya uu dago sidaasna arrintu waa ka baddalan tahay. Waxaa gobalka Gedo daga qabaa’isha Raxanwayn, Dir, Garre, Murale, Ogaadeen, Ajuuraan, Jareerwayne, Mareexaan iyo kuwo badan oo  Ilaahay uun u xisaabsan oo aan la garanayn.

Waxaan rabaa inaad ila socotaan oo sheekada dhuuxdaan. Gedo markii dacwadu ka hirgashay ayaa dad badani soo jeediyeen in shareecada Islaamka lagu dhaqmo, waa tii shirka la qabtay oo loo yeeray bulshadii deegaanka xoogga ku lahayd oo la yiri ka warrama haddaan Kitaabka Alle isku xukunno oo ku kala baxno?

Bulshadii waxay tiri samicnaa wa adacnaa. Waxaa diiday oo yiri samicnaa wa casaynaa raggii isu arkayay inay yihiin lafta geela badha. Waxaa shareecadii soo dhaweeyay oo ansaar u noqday qabiilooyinkii aan ka santaagin xaqqa ama kibirku uusan ku jirin. Waxaa xaqqii barbar istaagay dadkii ama qabiilooyinkii yaryaraa oo miyirka qabay oo uusan ku dhicin cudurka islawaynanka. Islawaynanku wuxuu kaa hor istaagaa qaadashada xaqqa. Wuxuu kugu diraa dadka oo qofkii ku agmaraba waxaa kaaga soo uraya saliid macsaro.

Ikhwaanii waxaan ku dhiirran la’ahay inaan qoro burburka loo gaystay imaaradaas Islaamiga ahayd oo lixda sano dadka u khidmaynaysay. Waxaan isku toosin la’ahay dulmigii loo gaystay, waxaan wax ka arki la’ahay indhihii aan ku arkayey wanaaggii la qabtay, waxaan wax ku qori la’ahay gacantii aan ku qoray horumarkii imaarada. Waxaa iskukay qaban la’ siday ugu fakareen inay gaalo ugu yeeraan waxaan oo horumar ah oo gobolkoodii gaaray iyo waxay doonayaan oo gaalnimo iyo burbur ah! War miyuusan mid wax gartaa idinku jirin? Alla ha dulleeyee maxaa xaqa ka iilay?

Akhristayaalow waxaan ku qasbanahay inaan waxaan awoodo soo gudbiyo. Waxaan samayn doonaa inshaa Allaahu inaan soo gaagaabiyo dhacdooyinka oo aan sheego kuwoodii ugu waawaynaa. Waxaan tilmaami doonaa haddii Rabbi idmo billawgii burburka imaarada ama duullaankii koowaad waqtigii uu billawday illaa laga gaaro xilligii ay wadaaddadu gobolka ka baxeen. Waxaan tilmaami doonaa inshaa Allaahu duullaanka iyo meeshuu ka dhacay. Micna wayn uma yeeli doono kee baa horreeyay iyo kee baa dambeeyey mar haddii nalagusoo duulay oo nala burburiyey. Haddaad aragtaan anoo wax isku dhex qasaya ii cudurdaara wixii khaldanna soo saxa.

Duullaankii Isbahaysatadu Kusoo Qaadeen Imaaradii Islaamiga Ahayd

Taariikhdu waa 8dii bishii 8aad, 1996dii. Saacaddu waa kowdii habeennimo. Meeshu waa Doolow. Dagaalkaasi wuxuu socday sanaddadii 96dii iyo 97dii.

Akhristayaalow ayadoo la joogo saqdhexoo habeennimo ayaa gaaladii saf ballaaran kusoo qaadday dagaal culus. Doolow waxaa mara wabiga Jubba. Buundada ayaa gaaladuna dhinac ka daggantahay wadaaddaduna dhinac ka dagganyihiin. Gaaladii weerar ayey soo qaadeen. Waxay kor u tureen madfac loogu talagalay in habeenkii wax lagu arko ama bulalayr hadba saad u taqaan oo carrada oo dhan iftiin ka dhigaya, buundadiina waa soo fuuleen.

Wiil aan da’ weynayn oo mujaahid ah ayaa buundada agteeda ama masaajid dhiniciisa ah difaac uga jiray. Wuxuu haystaa qoryaha silsiladda leh ama boobaha ah. Tigreegii oo sidii arigii isu dabasocda ayuu bisinka u qabtay. Waxay noqdeen wuxuu laayey iyo wax wabigii isku daadiyey oo ku bakhtiyay asagiina meeshii buu ku shahiiday. Allaahu Akbar. Ilaahow mujaahidkaas shahaado ku irsaaq, aamiin, aamiin. Culummadannada Alla ha tuso qaabka wax u dhacayaan. Waxyaabaha qarsoonna Ilaahay baa og. Haddaan kaasi jihaad ahayn anigu garanmaayo mujaahid iyo kan lagu jihaadayo iyo goortuu xalaal noqon doono jihaadku, shahiidkana loo rajayn doono shahaado.

Gaaladu wax sidaas ku dhammaanaya ma ahayn oo farihii bay ka bateen. Waxaa magaaladii lagusoo garaacay madaafiicda waaweyn sida Bii.EM-ka. Magaalada ciidanka joogay oo wadaaddada ah ma badnayn oo waxay ahaayeen koox isteeshinka joogtay oo sidii booliskii oo kale u shaqaynaysay (Xisbada). Ma ahayn ciidan loogu talagalay inay dagaal galaan. Xoogaagii ciidanka ahaa markii dhan walba looga yimid ayaa qaarna wuxuu aaday Luuq qaarna wuxuu aaday Buuloxaawo.

Xog yari, isgaarsiin la’aan iyo nabadsugid la’aan. Doolow iyo Buuloxaawo ma kala foga. Wadaaddadu ama mujaahidiintu waagaas ma lahayn khibradda ay hadda leeyihiin. Ma lahayn ciidan wardoon ah siday hadda u leeyihiin. Aqoon uma ay lahayn kan diinta sheeganaya oo gaalada la shaqaynaya siday hadda u garteen. Mana aysan fahamsanayn murtad Ilaahay diintiisii iyo Muslimiintii la dagaallamay.

Lama ogayn dagaalka intaas le’eg ee gaaladu intaas abaabulaysay. Lagama shakin kuwo fara badan oo wadaaddo ahaa oo duullaanka wax ka abaabulayay waxna ka ogaa. Waan gaari doonnaa haddii Allaah idmo ninkii ciidanka madaxda u ahaa oo jaasuus ah. Lama ogayn lagamana shakin ninka gaalka la socdaa inuu gaalka ku xukun yahay. Qofka Soomaaliga ah waxaan u haysannay inuusan gaaloobi karin wuxuu rababa ha sameeyee.

Ku-dhaqanka shareecada ha diido, gaalo hasoo kaalmaysto oo dadka Islaamka ah haku laayo, jaasuus ha ahaado. Waxaa nalooga dhigay inuu yahay madoorsoome, ismabaddale, diin-kama-bexe iyo inuu yahay mu’min xanaaqay oo walaalkiis kursi ku haysta qalbigana iimaan uga buuxo. Sidaas waxaa qaba kuwaan la dhaho Ictisaamka.

Waxay yiraahdeen qofka Muslimka ah hadduusan dambiga xalaalaysan gaaloobi maayo! Hadda waxay sii marayaan inay dhahaan qofka Muslimka ah hadduu xalaalaysto dambiga gaaloobi maayo illaa uu ka tashriiciyo ama sharciyeeyo sheygaas! Sidee u sharciyeynayaa? Bal ayaga weydiiya! Sidaas Ina Abyad ayaa yiri qofkii doonayana caddaynteeda waan u hayaa meeshuu ku yiri.

Waa kee dambiga aan lagu gaaloobayn haddaan la xalaalaysan? Waa kee dambiga aan cudurdaar aqbalayn oo markiiba lagu gaaloobayo hadduu qofku sameeyo, haka sameeyo qalbiga, carrabka iyo xubnaha intaba? Maxay ukala qaadi waayeen Ictisaam haddii dambigu qaybsamo, oo qaarna aan la isugu cudurdaarayn qaarna la isugu cudurdaarayo? Ma ayagaan aqoon waxay arrintu tahay? Mise way ogaayeenoo waxay soo galayaan kuwii Ilaahay u goodiyey oo lagu yiri:

إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡتُمُونَ مَآ أَنزَلۡنَا مِنَ ٱلۡبَيِّنَـٰتِ وَٱلۡهُدَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا بَيَّنَّـٰهُ لِلنَّاسِ فِى ٱلۡكِتَـٰبِ‌ۙ أُوْلَـٰٓٮِٕكَ يَلۡعَنُہُمُ ٱللَّهُ وَيَلۡعَنُہُمُ ٱللَّـٰعِنُونَ

“Kuwa qarinaya waxaan soo dajinnay oo hanuun iyo caddayn ah kadib markaan dadka ugu caddaynay Kitaabka dhexdiisa. Kuwaas Ilaahay ayaa lacnada, waxaa kaloo naclad dusha uga tuura kuwa wax naclada (malaa’igta iyo mu’miniinta).”

Waxaad kaloo eegtaa aayadda isla Baqara ku taal oo ay isku macna dhawyihiin aayadda aan soo marnay, waa aayadda 174aad ee Baqara. Qur’aanku kama hadlo oo kaliya dadkii tagay. Wuxuu ka hadlaa kuwii tagay, kuwa jooga iyo kuwa imaandoona intaba. Baraagug.

Khabarkii Duullaanka oo Soo Gaaray Buuloxaawo Saqdhexe

Markii gaaladii qabsatay Doolow walaalihii yaraa ee joogayna ay insixaab sameeyeen oo qaarna aadeen xaggaas iyo Luuq qaarna aadeen Buuloxaawo ayaa waxaa gaari yar lasoo cararay nin dhalinyaradii kamid ahaa. Wuxuu kusoo dhex dhacay Buuloxaawo oo warmooge ah oo iska hurudda. Waa la kacay, waxaa la naadiyey in magaalada duullaan kusoo fool leeyahay. Waxaa dadkii lagu baraarujiyay in gaalada lagu jihaado.

Cadawga iyo Meelihii uu Kasoo Galay Buuloxaawo

Cadawgii ayaa soo dhawaaday, magaaladii ayey kusoo dhaqaaqeen kadibna waxay kasoo galeen magaalada laba meelood. Dhinac waa laga filanayey oo waxay ahayd dhankii Doolow. Dhinaca kale la isma lahayn cadaw baa ka imaanaya oo waxay ahayd dhinacii Keenya.

Laakiin Muslimiintaa ogayne gaaladu waa ku wada jireen dagaalka ka dhanka ah imaaradaan. Waa taan soo marnay shirkii lagu go’aamminayey duullaankaan inay wada joogeen Keenya, Itoobiya, Maraykan, Es.En.Ef iyo hay’adihii jaasuuska ahaa ee samafalka isku magacaabi jiray.

Waxaa intaas barbar socday madaafiic aan loo meeldayeyn oo lala dhacayay Buuloxaawo iyo wixii ku noolaa oo noole ahaa. Gaaladii kasoo gashay dhanka Doolow waxay la kulantay iskacaabbin xoog leh. Waxaa lagu dhiftay dharbaaxo ay tallaabo qaadi waayeen. Waxaa hagardaamo iyo khayaamo sameeyay Keenya oo aad ogaydeen wixii abaal loo galay. Uma muuqdaan waxa wanaag loo sameeyay ee waxaa u muuqday Islaamka soo bidhaamay.

Waxaa Mandheera soo dhexmaray ciidan Tigree ah. Waxay magaalada kasoo galeen dhanka qorrax-udhaca. Waxay dhufays ka dhigteen buur yar oo magaalada galbeedka ka xigta. Qaarna waxay dhufays ka qoteen kastamka u dhexeeyay labada magaalo oo aad isugu dhaw. Xoogaagii ciidanka ahaa iyo dadwaynihii magaalada waxaa la galiyay laba aabur.

Waxaa kaloo intaas lagu waday magaalada iyo aaggeedii madaafiic waawayn. Wadaaddadii markii qiil qiil la galiyay oo la joogo qiyaastii 5 saac oo maalinnimo, wax gurmad ahna aysan u imaan, gaaladana ay soo gaareen gurmadyo cusub ayay magaaladii ka insixaabeen ama xeeladaysi ayay uga baxeen.

Shuhadadii Buuloxaawo iyo Geesiyaashii Ilaahay ka Iibsaday Naftoodii

Waxaa jira rag aan la aqoon waxtarkooda marka nabadda la yahay. Waxaa jira dad aan muuqan inta la xasilloon yahay. Rag baa jira kaligiis ciidan badan matali kara. Waxaan soo qaadanaynaa halyey maalinkaas muujiyey dagaal gobeed.

Markii magaaladii wadaaddadu ka insixaabeen gaaladiina soo gashay ayaa fulay oo dhan dhulku qarinwaayey. Waxaa qayliyey haweenkii iyo carruurtii aan waxba galabsan. Rag badan baa qoryohoodii tuuray si aan gaaladu ugu malayn inayn mujaahidiinta kamid ahaayeen.

Nin mujaahidiinta meesha ka dagaallamaysay kamid ahaa ayaa gaaladii dhinac walba kasoo gashay. Waxaa arkay dad Soomaaliyeed ninkaan gaaladii meel walba kasoo gashay. Waxaa lagu yiri, “War meel walbaa lagaa jiraa oo meel aad u baxsan karto ma jirto ee qoriga tuur oo dadka shacabka ah iska dhex gal!” Wuxuu yiri, “War sidee iila hadlaysaan? Ma maantoo kalaa qori la tuuraa. Sow maanta ma ahan maalinkaan sugayay, sow gaaladu ma ahan kuwaan sababtooda Janno ku gali lahaa. Hadday i dilaan waa Janno bi’idnillaahi, haddaan dilana waa guul iyo nasri.”

Wuxuu haystaa qori uu ku dagaallami yaqaan oo gacantiisu taqaan. Wuxuu haystaa yaqiin xagga Rabbi inay bannaantahay in diintaada difaaceeda loo dhinto. Intuu bannaanka soo istaagay oo si fiican qorigii gacmaha uga buuxsaday ayuu Wayaanadii oo sidii lo’dii isu dabasocota bisinka u qabtay. Kuwii ugu horreeyay oo uu ku jiray sarkaalkii ciidanka watay iyo unug dhan ah ayuu dhulka la simay.

Wuxuu ku raaxaystay geerida gaalo fara badan oo indhihiisu arkayeen ayagoo dhulka daadsan. Wuxuu si geesinnimo leh u laayey Kiristaan badan oo macatabka u dirirayey. Muddo aan badnayn hadduu dagaalkii waday ayey dhan walba kasoo galeen meeshaasuuna ku shahiiday inshaa Allaahu tacaalaa.

Shahiidkaani wuxuu la dhashay halyeygii hortiis shahiiday bi’idnillaahi Shiikh Yuusuf Shiikh Maxamuud Axmed Tiire. Waa qoys barakaysan oo ehlu-diin ah, geesinnimana ku darsaday. Waxay dadka ka dhex muuqdaan marka ragga qaar la arki waayo oo la kala dhuunto. Ninka wacdarahaas dhigay waxaa la oran jiraya Maxamed Sheekh Maxamuud Axmed Tiire, taqabbalahu-llaahu, aamiin, aamiin.

Waxaa xusid mudan in la sheego walaal kale oo dagaallamay kaligii muddo 4 saacadood ah. Wuxuu la dagaallamay ciidan fara badan oo gaaladii kamid ah ama guuto ahaa. Walaalku wuxuu dhufays ka galay mucaskarkii magaalada agteeda ku yaallay. Markii ciidammadii Muslimiintu meeshii ka insixaabeen ayuu dhufayskiisii adkaystay oo wuxuu yiri anigu meeshaan ayaan Janno ku sugayaa ama guul. Waa kaligii, meel walbaa laga soo galay. Wuxuu haystaa goriga lagu magacaabo Biikaam. Rasaas fiicanna wuu haystay. Gaaladii waxay isku dayeen inay dilaan ninkaan ama nolol ku qabtaan. Wuxuu ula dagaallamay sidii ciidan guuto dhan ah ay u dagaallami lahaayeen. Wuxuu laayay gaalo fara badan. Qiyaastii dagaalkaasu wuxuu socday 4 saac.

Aakhirkii markii rasaastii ka dhammaatay ayuu meeshii ku shahiiday bi’idnillaahi. Gaaladii markay meeshii ka bexeen ayaa waxaa loogu yimid asagoo dhufayskii dhexdiisa yaalla oo agtiisa ay dhooban tahay ama aad karoor mooddo fuuqii xabbadaha uu gaalada kula dirirayey. Waxay buuxiyeen godkuu ku jiray. Ninkaas waxaa magaciisa la dhihi jiray Miyir. Waxaan ka xumahay in aanan hayn magaca shahiidkaas oo saddexan. Ilaahay ha u aqbalo shahaadadiisa, aamiin, aamiin.

Haddaan dagaalkaasi jihaad ahayn, haddaan mujaahidkaas meeshaas lagu dilay loo rajaynayn shahaado, anigu garan maayo cidda shahaado loo rajayn doono iyo cidda mujaahid lagu magacaabi doono. Gaalada saliibiyyiinta ah ee inta soo duushay cagta marisay dad iyo duunyaba wixii sanadaha dhan la aruurinayay, haddaysan bannaanayn in kuwaas laga difaaco acraadda Muslimiinta goormuu jihaadku waajib noqon? Ictisaam hala weydiiyo.

Luuq iyo Qaabkii Dagaalku Uga Dhacay

Ikhwaanii dagaalku wuxuu ahaa saf ballaaran oo ay gaaladu kusoo qaadday gobolka oo dhan. Waxaan hadda wax ka tilmaannay Doolow iyo Buuloxaawo qaabkii dagaalku uga dhacay. Waxaan galaynaa Luuq oo ahayd madaxtooyadii imaarada Islaamiga ahayd iyo qaabka loosoo weeraray, waxaan wax ka tilmaami doonnaa haddii uu Allaah idmo dhacdooyinkii xanuunka badnaa ee gaalada iyo gaalaraacyadu cagta ku mariyeen wixii adduun ahaa iyo diintii iyo shareecadii gobolka looga dhaqmayey.

Walaalayaalow ii cudurdaara haddaan wax kala hormariyo ama isku qaso maxaa yeelay taariikhdaan aan kasoo billaabay min Dhoobley illaa meesha aan hadda marayo, markii horana Alle ima waafajin inaan meel wax ku qoro oo diiwaangaliyo, kadibna ma helin cid iga caawisa oo haysa wax qoran, marka laga reebo dad yar oo aan magacooda soo gudbin doono inshaa Allaahu dhammaadka qoraalka.

Waxaan wax ka qorayaa waa wixii aan ku kaydiyey qalbigayga muddana aan ku taamijiray inaan mar uun jaanis u helo. Ilaahay mahadi haka gaartee waxaa Alle i waafajiyay inaan billaabo qoraalkaan hadda oo ay kasoo wareegtay labaatan sano iyo wax ku dhaw.

Qoraalladii hore way ka fududaayeen qoraalkaan maxaa yeelay waxay ahayd dhacdooyin mar dhacayey oo la xifdin karay. Waxaan hadda soo gaarnay meel u baahan taxaddar farabadan. Waxay ahayd dawlad shaqaynaysay lix sano. Waxay dagganayd meelo kala fogfog. Waxay qabatay mashaariic kala gaddisan, waxay gashay dagaallo fara badan oo kala fogfogaa. Maalin waa laga guulaysan jiray gaalada iyo gaalaraacyada maalinna ayagaa guulaysan jiray.

Imaaradii gobolka Gedo soo martay oo la burburiyay iyo raadraaceedii qof kaliya qalbigiisa wax ku jira lagama qori karo. Waxay u baahan tahay boqollaal qof oo isu yeerisa wixii dhacay. Waxay u baahan tahay diiwaan horay loo qoray oo dib loo milicsado. Waxay u baahan tahay waqti iyo kharash intaba in lagu bixiyo. Labaatan sanaan sugayey wax iga caawiya ama igu dhiirrigaliya qormadaan in la diiwaangaliyo. Markaan quustay ama waayay wax igu caawiya ayaan fakaray kaligay.

Waxaan qaatay go’aan ah inaan billaabo anoon qof dambe u juuqin ama la hadlin, maxaa yeelay naftu waa amaano nala siiyey goor la oofsan doonana lama oga. Markaan qoraalka billaabayey waxaan soo raaciyey cinwaan aan ku dalbanayo ciddii wax igu dhaanta ama i xasuusinaysa waxaan ka tagay inay igala soo xiriirto iimaylkan. Waxaa i ajiibay oo aad ii kaalmeeyey Alle-ma-cadaabe aan soo gudbin doono magaciisa inshaa Allaahu.

Waxaa in badan i saxay oo wax aan khaldayna saxay wax aan ka tagayna igu baraarujiyey rag u hamuun qabay dhacdadaan cid wax ka qorta. Ilaahay waxaan dhammaantood uga baryayaa inuu hadday noolyihiinna fitnada dhacaysa ka badbaadiyo hadday dhinteenna Jannatul Firdowsa ku abaalmariyo, aamiin, aamiin.

Waxaan ogahay dad badan oo goobjoog ahaa inay taariikhdaan ku xiranyihiin, laakiin aysan jaanis u helin inay wax ka qoraan. Waxaa laga yaabaa markay arkaan anigoo gabi dhaclaynaya inay xanaaq cirka maraan oo cirdigayga iyo sharaftayda ku dhacaan anoon waxba ka ogayn taariikhday hayaan iyo siday uga xunyihiin waxaan walaaqayo oo aanan ehelka u ahayn. Walaalayaal adinkoon i dagaalin haddaad aragtaan wax khaldan ogaada aqoontaydii baa intaas noqotay ee dan kale ma lihi.

Tan kale isoo saxa oo sheega waxaan ka tagay iyo waxaad ku baddali lahaydeen. Ammaa qofka inta khalad sheega haddana aan ku darayn wixii saxda ahaa, kaasi waa mid raba inaan waxba la qorin, cidna wax laga sheegin. Markaan qormadaan billaabayey waan cudurdaartay, waxaa kamid ahaa inaan wadi doono qormadaan ciday rabto haka farxiso ciday rabtana haka nixisee. Waxaan sheegay wixii dambi aan galo inaan Ilaahay uga tawbadkeeni doono, haddaan dad ku xadgudbana waxaa nabaddoon ii ah oo i qaban kara qof kasta oo mu’miniinta kamid ah, anna waan qabsoomi haddii khalad la igu caddeeyo.

Dagaalladaan imaarada lagusoo qaaday waxaan ka tilmaami doonaa kuwoodii ugu waawaynaa iyo meelaha ay ka dheceen. Waxaa laga yaabaa inaan kala hormariyo oo dagaal mar hore dhacay hadda ka sheekeeyo midkii soo horreeyayna aan gadaal mariyo, maxaa yeelay qisadaa hadba meel ku wanaagsan in looga sheekeeyo, dhacdooyinkaani Qur’aan ma ahan ee waa sheeko dhacday oo khaladna xambaari karta saxna noqon karta. Waxyi ma ahan. Allow run ma sheegay adaa i ogee.

Ikhwaanii aan ku noqonno Luuq oo gaalo meel kasta kasoo gashay. Dagaalkaan Doolow ka billawday wuxuu ahaa saf ballaaran oo gobolka oo dhan lagusoo qaaday. Wuxuu ahaa dagaal ay ka qaybqaadanayeen ciidammada dhulka, cirka iyo jawaasiis aad u fara badan oo qaarkood ay kamid yihiin hoggaamiyayaasha ciidanka Al-Itixaad. Waxaa dagaalka ka qaybqaadanaya taangiyo ama gawaarida gaashaaman. Waa ciidan isasoo bahaystay oo isugu jira gaalo meelo fog ka timid sida Maraykan iyo xulufadiisii, waxaa kamid ah kuwa dariska nala ah sida Keenya iyo Itoobiya. Waxaa intaas dheer murtaddiintii Soomaaliyeed oo kula bohowday gaalada inay Muslimiinta dabargooyaan. Waxaa hoggaaminaya murtaddiinta Jeneraal Cumar Xaaji Masalle.

Wuxuu wataa wixii iimaanlaawe Mareexaan ku jiray iyo dhuuni-qaatayaashii bulshada horjoogayaasha u ahaa. Wuxuu wataa Suufiyo oo manhajkoodu yahay manhajka Shiicada, asalkooduna uu kasoo jeedo ama ay isku dhaqan yihiin Suufiyada Yuhuudda. Sow ma aragtaan say gaalada u jecelyihiin?

Gaalada isugu jirta madawga iyo caddaanka waxaa hoggaaminaya gaal lagu magacaabo Jeneraal Tuke oo Itoobiyaan ama Tigree ah. Gaaladu waxay ku ballameen in dagaalku ka billawdo Doolow. Labada magaalo ee kalana la duldago waa Buuloxaawo iyo Luuq. Qorshohoodu wuxuu ahaa markay qabsadaan Doolow iyo aaggiisa inay labada magaalo oo kalana weerar ku ekeeyaan ayagoo wadajir ah.

Sidii bay yeeleen oo waa annagii soo marnay dagaalkoo ka billawday Doolow wadaaddadiina qaarna xaggaas iyo Buuloxaawo u insixaabay qaarna xaggaas iyo Luuq. Markuu dhacay dagaalkii Doolow ayaa magaaladii Luuq waxay maqashay hugunka aatalariga iyo madaafiicda goobta oo gaaladu la dhacayso kooxdii yarayd ee Doolow waardiyaha ka ahayd ama xisbadii yarayd oo isteeshinka Doolow joogtay. Gaalo fulaysanaa raggaas yarka ah oo isteeshinka joogay waxay u qabaan in malaayiin ciidan ah ay joogaan. Waa saas oo Ilaahay baa argaggax ku riday.

Magaalada Luuq waxaa joogay ciidamo badan laakiin aan dagaal u diyaarsanayn. Waqtigaas Muslimiintu ama imaaradu ma lahayn isgaarsiin iyo wardoon xogta soo uruuriya. Siyaasad ay uga warqabaan waxyaabaha dibadda ka dhacaya ma ay gaarin. Waxay ku baraarugeen jugta madaafiicdii lagu garaacayey magaalada bartankeeda. Waxaa intaas usii dheer ninkii ciidammada dagaalgalin lahaa ama amiirka u ahaa asagii ayaa gaalada u shaqaynaya oo xogtoodii bixinaya ama xogtii ciidanka Muslimiinta.

Ninkii ciidammada Luuq xukumayay markuu maqlay ama dadku u sheegeen in dagaal kululi uu ka socdo Doolow ayuu inta baabuur qaatay wuxuu aaday dhankaas iyo meeshii la islahaa cadaw baa ka imaanaya. Magaalada waxaa duldaggan oo aan war laga hayn ciidankii uu watay Jeneraal Tuke.

Waxay ila tahay in jaasuusku ka warqabay duullaanka laakiin uu sugayay in dagaalku billawdo si aan looga shakin. Sarkaalkii Al-Itixaadka ahaa (Cabdirazaaq Garwayne) wuxuu u tagay Tuke oo aan ka fogayn magaalada. Waxay ku wada hadleen ma naqaan laakiin la wadahadal oo waxay ahaayeen rag shaqada isla hayey ama iska warqabay oo jaasuusku asagaaba hoggaaminaya duullaanka dhan.

Sarkaalkii Al-Itixaadku ay ciidammada Luuq u dhiibteen ee Islaamka u dhogor-ekaa wuxuu ahaa jaasuus la shaqaynayey gaalada iyo cadawga. Wuxuu soo agaasimay gaaladii, wuxuu soo bixiyey xogtii ugu dambaysay, wuxuu kusoo laabtay magaaladii asagoo soo gutay waajibaadkii gaaladu ka sugaysay jaasuuska. Luuqna maalintaas ayaa ugu dambeysay oo meel jaan iyo cirib uu dhigay lama yaqaan. Mar waxaa la yiri gaaladii buu horay u raacay, mar waxaa la yiri wuxuu aaday Kismaanyo oo ehelladiisu dagganayd ama rag ay shaqo ka dhaxaysay sida Moorgan oo kale ayuu u tagay.

Jabalu-Shuhadaa

Ciidan baa wuxuu saaranyahay buur aan magaalada ka fogayn oo magaceeda loo bixiyay Jabalu-Shuhadaa. Ragga buurta saaran waa muhaajiriin dhammaantood ama waa rag kasoo jeeda Jaziiratul Carab. Waa rag tobaneeyo ah oo meeshaas Islaamka ka waardiyeeya. Raggu iskama ilaalinayn cadawgaan ku dhex jiray oo haddana madaxda looga dhigay oo ay u qabaan walaalkood. Jaasuuskii markiiba wuxuu geeyay khabarkii raggaan muhaajiriinta ah oo buurta ku jira. Wuxuu sheegay inay yihiin rag waxtar ah oo jihaad u yimid Soomaaliya khatarna ku ah dagaalka oo aan la gali karin Luuq ayaga oo nool.

Toggii Xaani-Wayne

Waxaa kaloo magaalada meel ka baxsan oo ka xigtay dhanka cadawga joogay ciidan siddeetameeyo ah oo la rabay in loo diro xaggaas iyo gudaha Itoobiya. Waxay difaac kaga jireen tog lagu magacaabo Xaani-Wayne. Waxay ahaayeen ciidan tababbaran oo la diyaariyay. Labadaas ciidanba jaasuuskii xogtoodii ayuu bixiyey.

Khayrbeelihii jaasuuska ahaa xaggana ahaa hoggaamiyaha ciidammada Al-Itixaad wuxuu kusoo laabtay magaaladii. Wuxuu ogaa wuxuu dhagar sameeyay iyo khayaamo oo wuu cararay markii dagaalkii billawday. Ninkaas waxaa la dhihi jiray Cabdirazaaq Garwayne, calayhi minallaahi maa yastaxiq. Waa reer Biciidyahan.

Waxba yaanan ka warwareegin dhagarta ikhwaankii loo maleegay. Waxaa ayagoo warmooge ah madaafiic lagu garaacay muhaajiriintii oo tukaday salaaddii Subax, illayn gaalo waa ogtahay oo foodda ma galin karto toban nin oo Carbeed meel ay isugu timide. Waxaa ayagana la gaaday oo dagaal lagu billaabay kooxdii difaaca kaga jirtay toggii Xaani-Wayne

Dagaalkii oo Billawday

Waa nala gaaday laakiin waxaan nahay bulsho dagaal. Jaasuus baa madax noo ahaa oo xogtayadii oo dhan bixiyey. Axmed Keysuhu meel walba waa joogaa, Ictisaamna inta Keyse ee u qarsoon lama oga illaa iyo hadda, laakiin Ilaahay baan talo saarannay. Qofna yuusan dib isu dhigin, dagaalku wuxuu ku waajib yahay qof kasta oo nafu ku jirto. Qaata qalabkiina, qof walbaa wuxuu qaban karo ha qabto. Ballanteennu waa jiidda hore. Yaan qofna loogu imaan gurigiisa asagoo ku dhex jira, illayn lagu deyn maayo oo gaalo ma kala taqaan Muslim dhiig qabow iyo mid dhiig kulul.

Gaaladu ayagaa idinka fulaysan, ayagaa idinka naf jecel. Ilaahayna wax uma agyaallaan. Hasoo illaawina faashadihiina iyo wixii dhiigjoojin ah. Immaa shahaado wa immaa nasri.

Waa inoo qormada dambe inshaa Allaahu. Allaahuma munzilal Kitaab, wa mujriya saxaab, wa haazimal axzaab, ihzimhum, aamiin, aamiin.

Bismillaahi wabacdu. Waa qormadeennii 34aad. Waxaan kala tagnay ayadoo imaaradii Islaamiga ahayd ay horumar dhan kasta ah gaadhay, dhanka dhaqaalaha, siyaasadda iyo ciidanka intaba. Sidii caadada u ahayd ururkii Al-Itixaad waxay la wareegeen sheegashadii maamulkii imaarada gobolka Gedo. Waxay meel walba ama caalamka ku baahiyeen inay ayagu guushaas keeneen.

Odayaashii Itixaadku waxay magacii imaarada kusoo uruursadeen dhaqaale fara badan. Waxaa laga daawaday adduunka daafihiisa waxqabadkii imaaradii Islaamiga ahayd. Waxay kusoo darsadeen xoogow dhaqaale ah oo waqtigiisii aan la keenin ama kasoo dibdhacay, laakiin wax lagu qabtay oo mashaariicdii socotay ama qabyada ahayd lagu daray.

Waxaa sheekada imaaradu gaartay suuqyada reer Yurub iyo Ameerika in looga sheekaysto. Waxaa ku naalooday ama horumar ku gaaray shacabkii dagganaa saddexda waddan ee kala ah Soomaaliya, Keenya iyo Itoobiya. Waxay goysay ama jartay maxabbadii loo qabay gaalada macatab-u-dirirka ah. Waxay xiriirisay oo soo dhawaysay Muslimiintii kala fogaatay ee tawxiid-ku-dirirka ahaa.

Waxay ammaangalisay ciddii soo martida, gaal ha ahaado ama Muslime. Xaqqii uu ku lahaa ayay siiyeen, dantuu lahaa bay u fuliyeen, meeshuu rabay ayay gaarsiiyeen asagoo ammaan ah oo aan waxba loo dhimin. Waxaa loogasoo hijrooday Soomaaliya inteedii kale ama meelo kamid ah Soomaaliya. Waxaa Muslim iyo gaalaba qireen inay u qalanto in la siiyo magac dawladnimo ama maamul jira oo caddaalad ah. Waxaasoo wanaag ah waxay dhib ku hayeen dad fara badan oo uu kow ka yahay ugaaskii Mareexaan, Ugaas Cumar Ugaas Xirsi.

Waxaa meel kasta isaga yimid jawaasiis. Waxay ka mid noqdeen jawaasiistii hawlwadeennadii imaarada sida ciidammada ama maamulka dhexdiisa. Jaasuuska lama yaqaan oo wuxuu isu ekaysiiyaa qof mu’min ah markaasaa madax laga dhigaa, waana munaafiq ama uur-ka-gaal. Jawaasiistii waxay ka baaraandageen qaabka ay wax u socdaan iyo awoodda imaaradu intay le’egtahay ama cidday ku tiirsanyihiin dhaqaale iyo siyaasadba.

Shirkii Es.En.Ef iyo Walaalohood Itoobiya

Waxaa shir lagu qabtay magaalada Buuloxaawo. Shirku wuxuu billawday bishii Maajo 1996dii. Wuxuu socday illaa Julaay 1996. Waxaa meesha ka muuqanaysa ahmiyadda shirku leeyahay iyo sida waqtigiisa loo dheereeyay. Waa qiyaastii saddex bilood shir socday. Waxaa shirka lagu lafagurayaa arrin la rabo inaysan fashilmin. Waxaa la rabaa in lagu dabargooyo cadow la is dhexdaggan yahay oo aan aamin laga ahayn inay weerar kusoo qaadaan inta shirku socdo, Al-Itixaadse waa moogayaal.

Waxaa aad looga taxaddarayaa in shirku fashilmo ayadoo aan la gaarin gunaanadka shirka. Xasuusta Es.En.Ef markay dooranaysay in la siiyo labada degmo Doolow iyo Buuloxaawo. Waxaa ka mid ahaa takhdiidkooda, kaan maantay kor taagannahay oo ah in lagu maleegayo ama la qodayo godkii lagu tuuri lahaa imaaradaan Islaamiga ah ee gobolka ka talisa. Sababtay u doorteen magaalooyinkaasna tan ay maanta hayaan ayaa ugu weyn (khayaamadaan).

Waxaa magaalada guddoomiye ay uga dhigteen khaa’inkii ugu waynaa oo soo maray Buuloxaawo, wuxuu ahaa nin ka ganacsada koontara-baanka iyo waxyaabaha xaaraamta ah sida tubaakada iyo wixi la mida. Wuxuu ahaa jaasuus gaalada u jooga meesha. Wuxuu ahaa nin mar la qabtay laakiin dad khaa’imiin ah ayaa siidaayay. Waa la heli inshaa Allaahu. Wuxuu ahaa ninka sirta Islaamka bixin jiray ikhwaankana dhammeeyay. Waa ninka gaalo u gacangaliyay gabdhihii cafiifaadka ahaa. Dadkuu gaalada ku dhammeeyay ama gabdhaha la kufsanayo wuxuu u yahay aabbe, adeer, abti, ina adeer iyo wixi la mida. Damiir xumaa ma dameer baa? Diin yaraa Alla ha dulleeyee. Waa dammane Tigree ku duulayso. Ninkaas magaciisa waxaa la yiraahdaa Xaaji Yusuf.

Shirguddoomiyaha Sharwadayaashu waa Kuma?

Waxaa shirguddoomiye ka ah shirkaan ninkii diiday inuu saxiixo ku-dhaqanka shareecada Islaamka intaasna sugayay ciidankii uu kula dagaallami lahaa kuwaan sheegaya shareecaan wax ku xukumaynaa. Wuxuu intaas aruurinayay ciidankii ka takhallusi lahaa Islaamkaan is aruursaday oo raba inuu tuugga gacanta gooyo, zaaniga muxsinka ah dhagax ku dilo, zaaniyadda aan guursan 100 jeedal lagu dhifto, qofkii qof dila la dilo. kii ka horyimaada ku-dhaqanka shareecadana lagu jihaado. Waa bannaan tahay.

Waa ninka ay la waynaatay inuu sii haysto jagadiisa ugaasnimo intuu u hoggaansami lahaa ku-dhaqanka shareecada Islaamka, cidba kama qaaddeen jagadiisa ama ugaasnimadiisa. Shaydaan baa duufsaday. Ninku waa ninka beesha Mareexaan ugaaska ay  ka dhigteen. Magaciisana waxaa la yiraahdaa Ugaas Cumar Ugaas Xirsi.

Ugaaska waxaan hadalkiisa u badiyey intaydaan asaga dartiis u xanaaqin aan idiin sheego. Waxaan rajaynayaa inaad Ilaahay dartiis u xanaaqi doontaan markaad aragtaan dagaalkuu Ilaahay iyo mu’miniintii la galay! Ninka waxaa ku maqan oo gacantiisa ama saxiixiisa lagu gumaaday Muslimiin gaaraysa malaayiin oo laga dhigay mid dhintay, mid dhaawacmay iyo mid la xiray.

Waxaa ku maqan imaarad dhan oo Islaami ah oo uu ku baddashay shilimo yar. Waxaan gaari doonnaa wadaadka oo qalinka ku duugay in gaalo qabsato imaaradaan lagu nastay. Waxaan soo marnay asagoo diiday ku-dhaqanka shareecada Islaamka. Waxaan gaari doonnaa asagoo saxiixay ku-dhaqanka dastuurka gaalnimada, Kiristaanka iyo dimuqraadiyadda. Waa isku mid kulligood.

Falanqayn: Yaa Noqon Kara Ugaas?

Dhaqanka bulshadu ku doorato ninka ugaaska u noqonaya waxaa ka mid ah diin, deeqsi, geesi, codkar ama garyaqaan, xilmi ama dulqaad, caddaalad ama eexla’aan iyo qanaaco uusan dadka xoolohooda hunguriyayn ama uusan cidna wax waydiisan.

In loo baahan yahay in ugaaska beeshu deeqsi noqdo aan fiirinno qisadaan. Nebi Muxamed (sallallaahu calayhi wasallam) ayaa waxaa u yimid qabiillo soo Islaamtay. Wuu soo dhaweeyay oo waraystay. Wuxuu su’aalay yaa ugaas idiin ah, waxay yiraahdeen hebel. Wuxuu yiri ka warrama xaalkiisa? Waxay yiraahdeen waa nin fiican laakiin xoogaa waa gacan adagyahay. Nebigu wuxuu yiri oo ma balaayo gacan adayg ka wayn ayaa jirta? Yacnii nin ugaas ah oo bakhayl ah looma baahna. Wuuna baddalay oo nin kaluu ka dhigay ugaas.

Qisa kale oo ku saabsan codkarnimada iyo cadliga. Qabiilo ka mid ah qabiilada Soomaaliyeed ayaa ugaas nin u dooratay. Isla waqtigii oo wali gogoshii la fadhiyo ayaa laba qof gar isu qabsatay. Waa loo keenay oo waxaa la yiri dadkaan kala saar oo u garnaq. Wuu dhagaystay gartii, markay dooddii dhammeeyeen oo go’aan laga sugayay in midkood garta helo ayuu yiri, “Adiguna gar baad leedahay, adiguna gar baad leedahay.” Waxaa laga qaaday ugaasnimadii isla galabkiiba marka la ogaaday inuusan cidna wax tarayn gar iyo caddaaladna waxba ka garanayn. Waxaa loo baxshay Ugaas Galab oo galabkaas oo kaliya ayuu ugaas ahaa.

Dhanka dulqaadka iyo geesinnimada aan aragno qisa kale oo Soomaalida ka dhex dhacday: Qabiilo kamid ah Soomaalida ayaa nin ugaas usoo sharraxatay. Rag qabiilkii kamid ah ayaa diiday in ninkaan ugaas laga dhigo waxayna u arkayeen inuusan u qalmin ugaasnimada, waxaase taladii marooqsaday raggii ninka watay. Waxaa la gudagalay in ugaaskii la caleemosaaro, Nimankii diiddanaa in ninkaan loo dhiibo xil uusan kasoo bixi karin waxay sameeyeen arrin ay kusoo bandhigaan waxtarkiisii xilkana uu ku waayo dood la’aan. Markii shirkii loo fariistay ayay wiil yar lasoo hadleen oo waxay ku dheheen markii shirku furmo intaad dhangad “ul yar” soo qaadatid ninka ugaaska laga dhigayo labo ku jiid ama ku dhifo.

Wiilkii ul ayuu hoosta soo gashaday shirkiina waa iska ag fariistay. Markii arrintii isku dubadhacday ayuu ninkii loo rabay ugaasnimada inta soo ag istaagay laba ulood ku jiiday. Ugaaskii markuu xanuunsaday ayuu ku booday wiilkii yaraa ama saqiirkii la yiri adeerkaa ushaan ku dhifo. Wiilkii markuu arkay balaayadaan kusoo boodday ayuu afka qaylo furtay oo cararay.

Ugaaskii kama harin ee wuu cayrsaday. Geedkii shirku ka socday ayuu kula wareegaystay. Ayagoo sidii jiir iyo bisad iska daba ordaya ayaa qoladii mucaaradka ahayd oo dhagartaan soo maleegatay waxay dheheen inta farta ku fiiqeen asagoo neeftuuraya Habar Jeclaay Muuse waa kaas. Muuse sidii buu ku waayay ugaasnimadii. Dulqaad yaraa maxaa dabadhigay saqiirka yarka ah oo usha loo soo dhiibay ee aan waxba ka ogayn khiddadaan? Fulayga ayaa caruurta baacsada, geesigu isuma quuro.

Aan ku noqonno Buuloxaawo. Shirka waxaa laga dhex dooranayaa ninkii aakhiradiisa ku gadan lahaa adduunyadiisa, ninkii hoggaamin lahaa ciidammada huwanta ah ee walaalaha ah: Maraykan, Keenya, Itoobiya, Es.En.Ef iyo hay’adaha Kiristaanka ah. Ninkii Mareexaan waa gumoobay oo Islaam baa ku habsaday ee ka kicin lahaa ayaa lagu sharfayaa shirkaan oo talooyin lagu siinayaa, ninkii gaalada u gacangalin lahaa gobolka iyo shacabka daggan oo Muslimka ah. Ninku waa Jeneraal Cumar Xaaji Masalle.

Waa Kuma Jeneraal Cumar Xaaji Masalle?

Ninkaanu wuxuu soo maray jagooyin dhawr ah oo uu ka qabtay dawladdii Maxamed Siyaad Barre. Wuxuu noqday Wasiirka Gaashaandhigga Soomaaliya, wuxuu noqday Wasiirka Caafimaadka, intaan ka xasuusto. Ina Siyaad Barre ayaa markuu dabeecad-xumadiisii u adkaysan waayay xabsi ku tuuray garaadihiina ka xayuubiyay oo shacab ka dhigay.

Dadku ma yaqaannaan oo waxaa la moodi jiray halyey is nacay oo ummad hoggaamin kara. Markuu jenaraalnimada soo labbisto ayaa doqoni ku kadsoontaa. Waxaa arrintaas ku luggo’ay Es.En.Ef iyo gaalo damacday inay Karasaay ka dhigato. Ayagiina markay dabeecad-xumadiisii u adkaysan waayeen waxtarna noqon waayay ayay jaraha kala bexeen oo iska eryeen. Waxaan gaari doonnaa asagoo gaalnimo faraha kula jira oo Islaamka gumaadaya, askar Tigree ahna ay ku shaqaysanayso oo aad mooddo inuu sixranyahay. Ma sixranee Ilaahay buu la dagaalay markaasuu dulloobay.

Hal qiso aan idiin hormariyo oo kamid ah jariimadii uu galay intay Tigree ku shaqaysanaysay Islaamkana uu gumaadayey. Markii gobolka huwantii uu Maraykanku hoggaaminayay ay qabsatay wadaaddadiina ay ka insixaabeen Luuq iyo Buuloxaawo ayaan gurmad ahaan waxaan ugasoo baxnay Muqdisho.

Waxaan soo gaarnay wadaaddadii. Waxaan la qaybsannay dhibkay ku jireen iyo murugadii ka dhalatay imaaradii la burburiyay. Waxaan is waraysannay nin walaalihii kamid ah oo hadda ka hor ahaan jiray Es.En.Ef muddana lasoo joogay oo wadaaddada dagaal kula jiri jiray, Muddo hadduu dagaalkii ku jiray ayaa Ilaahay qalbigiisii wuxuu ku riday hanuun, markaas ayuu kasoo dhaqaajiyay asaga iyo asxaabtisii.

Sabab ayay lahayd hanuunka walaalka. Walaalku wuxuu yiri, “Aniga iyo gaal Tigree ah ayaa meel waardiye ka wadahaynay, Gaalkii Tigreega ahaa wuxuu aaday meelaha lagu xaajoodo asagoo gacanta ku wata waraaqo. Wuu igusoo noqday. Waxaan ka shakiyay wuxuu musqusha ku isticmaalay. Waaxaan u dabamaray meeshii uu fariistay, ilayn dhulku waa bannaan oo malahan musqulo dhisanee, waxaan meeshii ka helay Kitaabka Qur’aanka ah oo gaalkii saxarada isaga tiray. Waxaan fiiriyay Qur’aanka ku qornaa waraaqaha. Waxay ahayd Suuratu Nisaa. Waan soo cararay anoo wata Kitaabkii oo wasakhaysan. Waxaa Tigreega dhexjiifa Cumar Xaaji Masalle. Waxaan u keenay Kitaabkii oo wasakhaysan oo waxaan ku iri Cumarow fiiri gaaladii waxay samaysay.

Wuu arkay inay Suuratu Nisaa tahay waxa saxarada la isaga tiray, aad buu iigu qayliyay oo wuxuu yiri, “War ciidanka ha iga didin, waxaan doonayaa ka weyn waraaqahaan aad ka hadlaysid.” Waxaan ku iri, “Ma Suuratu Nisaa ujeeddo ka wayn ayaad leedahay?” Walaalkii wuxuu igu yiri, “Intaan ku noqday ciidanka dhexdiisii ayaan ku iri, ‘War naga keena meesha musiibaa taallee,’ oo waxaan  u sheegay waxa dhacay.” Waxaa ajiibay koox qaraabadiisii ah, waxay kasoo dhaqaajiyeen si dhuumasho ah dhulkii Kitaabka lagu wasakheeyay. Jazaahumu-llaahu khayran ajmaciin. Waxay soo gaareen imaaradii Islaamka.

Ninku dabeecad sidee ah ayuu leeyay xaggeese ku dambeeyay? Aad baan u aqaan Ina Masalle oo waan soo wada shaqaynay. Waa nin aad u dabeecad xun, waa bakhayl, waa nin islaweynaan badan oo nagaaro fuul ah, waa suufi qabuuro-caabud ah. Wuxuu ku dambeeyay sida la ii sheegay asagoo faramadow oo aan dad iyo duunyaba waxba ka haysan, marka laga reebo wiil uu dhalay oo uu la noolyahay.

Cumar Xaaji Masalle intuusan Islaamka baabbi’in ama gaalada raacin wuxuu ahaa nin Es.En.Ef ugu sarreeyay oo loo aaminay inuu Islaamka ka dulqaado Mareexaan oo gaalada gacanta u galiyo. Wuxuu ahaa nin dad iyo duunyaba buuxay. Wuxuu lahaa afar reer ama xaas. Wuxuu lahaa xoolo aan xisaabnayn. Wuxuu ahaa nin caafimaad qaba.

Maanta  caafimaad ma hayo oo labada kalyoodba waa fadhiyaan. Hal xaas ah oo u khidmaysana ma haysto oo afartii gabdhoodba waa ka carareen, kuma xirna middoodna. Hantina warkeedaba daa oo waa cayr faramadow. Wuxuu ku noolyahay ama seexdaa qol kamid ah guri gabar uu soddog u yahay lagu qabo. Ninku wali kama toobadkeenin jariimadii uu galay iyo shareeco Islaam nacaybkii. Ragow kibirka iyo diin-la-dagaalka waa lagu kufaa kaas hala ogaado.

Fiiro Gaar ah: Cumar Xaaji waxaan uga sheekaynayaa in lagu cibraqaato. Waxaan oran lahaa waxa Cumar Xaaji ku dhacay kama foga rag badan oo wali ku dhexjira wuxuu eeday Cumar oo ah inuu Ilaahay iyo awliyadiisii la dagaallamay. Ninkaan xabbadda mujaahidiintu dilin xaqqaa ka daba imaan xisaabna waa dambaysaa. Hala tawbadkeeno inta talo gudboon tahay. Reer Xamarku waxay ku maahmaahaan dhul iyo xaaqin xaaqinaa dhammaada. Ninkii damca inuu Islaamka dhammeeyo ama nuurkiisa damiyo asagaa dhammaan ama nuurku ka dami.

Aan usoo laabanno shirkii ka socday Buulaxaawo iyo Es.En.Ef. Shirku waa shir weyn oo loo dhan yahay, waxaa jooga nabaddoonnadii ciddu lahayd oo dhan. Waxaa looga hadlayaa masiirkii qabiillada iyo sidii looga xoroobi lahaa Al-Itixaad iyo shareecadaan ay dadka ku dirqinayaan ama ku khasbayaan. Waxaa afhayeen shirka ka ah Maxamed Carab Falaxfalax oo kamid ahaa wariyayaashii Soomaaliya.

Waxaa dhaqaalaha bixinayey nin lagu magacaabo Side Good Ellin oo dhalashadiisu tahay Jarmalka oo ahaa xilligaas uqaybsanaha Midowga Yurub arrimaha Soomaaliya. Dhaqaalaha xilligaas lagu bixiyay wuxuu dhammaa qiyaastii wax laba milyan oo doollar gaaraya. Waxaa lacagta loosoo marinayay hay’adda lagu magacaabo Torokeeyar (Trocare) oo ahayd hay’ad Kiristaan ah oo laga lahaa waddanka Ayrlaan. Waxaa fadhigeedu ahaa  Keenya, magaalada Mandheera.

Waxaa xog-hayn ka ahaa shirka Axmed Cabdi Wilif. Waxaa la galay falanqayn dheer. Waxaa la falanqeeyey arrimahaan:

1. Waxaa gobolka Gedo ka dhalatay dawlad Islaami ah oo qarka u saaran inay la wareegto Soomaaliya oo dhan.
2. Hadday Soomaaliya qabsato dawladdaan Islaamka ah waxay u gudbidoontaa waddammada dariska ah iyo Geeska Afrika oo dhan.
3. Waxaa khatar gali doona ama ku jira haddaba caalamka oo dhan, yacnii waxay u gudbi doonaan Ameerika iyo Yurub.

“Sidaas darteed waxaan si naxariis leh uga codsanaynaa dawladda Itoobiya ee aan walaalaha nahay dariskana nahay iyo Beesha Caalamka inay naga dulqaadaan khatartaan nagu habsatay adinkana idinku soo fool leh. Haddii aydaan khatartaan wax uga qaban sida ugu dhakhsaha badan waxaa la gaari doonaa goor aan wax laga qaban karin.”

Waxaa shirka maamulayey oo madaxwayne ka ah Ugaas Cumar. Qabiilkiisu go’aankuu qaato ugaaska ayey ku gawracanyihiin. Waxa uu neceb yahay ayey necebyihiin. Wuxuu cadow u arko ayey cadow u arkaan. Waa tolkiis. Intii Ilaahay u naxariistay mooyee. Waxaa warqadda ku saxiixan raggaan hoos ku qoran:

1. Guddoomiyaha shirka: Ugaas Cumar Ugaas Xirsi
2. Guddoomiyaha Es.En.Ef: Jeneraal Cumar Xaaji Masalle
3. Guddoomiyaha degmada Buuloxaawo: Xaaji Yuusuf
4. Guddoomiyaha degmada Dooloow: Xasan Deer
5. Guddoomiyaha degmada Garbahaarrey (Daaru Nadwa): Indhabuur Jaamac Deer
6. Guddoomiyaha degmada Beersheere: Xasan Ugaas
7. Nabadoon Axmed Cibaad
8. Nabadoon Carte Gurume
9. Nabadoon Xaadle
10. Nabadoon Horwayshe

Waxaad maanta laga billaabo ogaataan inay mas’uul ka ahaayeen raggaasi dhibaatadii dhacday 1996 illaa 2010 iyo gumaadkii loo gaystay ama lagu hayo hadda koonfurta Soomaaliya, nimankaas aan magacyadooda kor kusoo taxay. Waxay bannaysteen ama xalaalaysteen malaayiin Muslimiin muwaxxidiin ah dhiiggoodii.

Waxay gacantooda ku laayeen ama ku burburiyeen dawlad Islaam ah oo dadka u khidmaynaysay 5 illaa 6 sano. Waxay barakiciyeen malaayiin. Waxaa naafoobay malaayiin dad ah. Waxaan madaxda Muslimiinta ah ka codsanayaa in nimankaas maxkamad lasoo taago oo aan loo cafin jariimadii ay galeen.

Waxaan u sheegaynaa Muslimiinta dhiigga qabow iyo kuwa dhiigga kululba in raggaas la marsiiyo shareecadu waxay ku xukunto oo loo miisaamo dambigay galeen inta uu le’egyahay. Nin waliba xaqqiisaa xaashi loogu qorayaa, wuxuu xoogsadaa baa faraqa loogu xirayaa!

Nabaddoonnadii Kasoo Horjeestay Dhagartii Iimaanlaawayashu ay Galeen

Addoommada Ilaahay hadday meel isugu yimaadaan lagama waayo mid garta oo ogaada meesha uu xaqu jiro. Waxaa kaloo aan la waayeyn geesi soo baxa maalinka arrintu xuntahay. Waxaad aragtaan ummadda dadkii wanaagga ku hoggaamin lahaa oo wanaaggii la dagaallamaya xumaan iyo gaalnimana ugu yeeraya, Islaamkii iyo shareecadii ku-dhaqankeediina la dagaallamaya. Bulshadu ma xuma ee waxaa xun kuwa ay mas’uuliyadda u dhiibteen.

Waa annagii soo marnay marka bulshadu qof dooranayso inay waajib tahay diini ah in qofkaasu leeyahay sifooyin wanaagsan. Bulshadii iimaanlaawe doorataa ma waxay ka sugi inuu dajiyo daar qabow?

Waxaa kooxdan ku shiraysa Buulaxaawo ku dhexjiray rag nabadoonno ah oo markii ayaga loo dooranayay nabaddoonnimada lasoo xulay oo lagu raacay sifooyin wanaagsan iyo indheergarad inuu yahay. Markii gaalo la isu dhiibay oo lagu celceliyay waxaan nahay dad walaalo ah, isku caqiido ah, isku cadow ah ayaa waxaa adkaysan waayay laba nabaddoon oo meesha fadhiday oo tolkood matalayay.

Markii shirkii gabogabo marayo oo lasoo gaaray in wax la kala saxiixdo ayaa laba nabaddoon oo meesha fadhiday waxay ugaaskii ku yiraahdeen, “Arrimahaan ugaas ha saxiixin waraaqdaan lagu xalaalaysanayo inay Xabashi soo gasho ama qabsato gobolka Gedo. Haddaad diiddo oo aad waraaqda saxiixdo sidaasna gaalo ku qabsato gobolka, ogow maantay ayaa kuugu dambaysa ugaasnimo dambe oo lagu yiraahdo iyo sharaf aad dadka dhexdiisa ku yeelato!” Run badanaa! Sidii bay noqotay.

Nin meeli u caddahay meeli ka madow. Wuxuu yiri waan saxiixayaa waana ku gacansayray. Wuxuu qaatay qalinkii dhiiggu ka da’ayey oo lamid ah qalinkii uu qaatay ninkii Ilaahay Qur’aanka uga qisooday ee ahaa Bilcaam Baacuur ee Suuratu Acraaf ka hadashay.

Ninkaasi wuxuu ahaa nin wadaad ah sida ugaaska oo kale, wuxuu ahaa nin karaamo leh sida ugaaska oo kale. Ninkii Bilcaam Baacuur ahaa tolkiis ayaa waxaa ku habsaday Nebi Muuse (calayhi-salaam) oo yiri Islaam baan idinku xukumayaa sidii Muxamed Xaaji Yuusuf  yiri oo kale. Ninkii waxay tolkiis ku yiraahdeen habaar Muuse iyo ciidankuu wato si aysan noo qabsan oo noogu xukumin shareecada Islaamka, sidii Ugaas Cumar tolkiis ku dheheen oo kale saxiix waraaqdaan aan iska dulqaadno Islaamkaan nagu habsadaye.

Bilcaam wuu habaaray Nabi Muuse (calayhi-salaam) iyo ciidankiisii, habaarkiise lagama aqbalin laakiin khayaamo kaluu sameeyay oo uu ciidankii ku jabiyay sidii Ugaas Cumarba u saxiixay waraaqdii Muslimiintiina loo jabiyay. Bilcaam waa dulloobay oo karaamadii baa ka tagtay sida Ina Ugaas Xirsina u dulloobay oo karaamadiina uga tagtay. Ugaaska ma aaanan maqlin meel uu uga tawbad keenay jariimadaas uu Islaamka u gaystay.

Labada nin oo ugaaska la talisay oo uu taladoodii ku gacansayray waxay kala ahaayeen Nabaddoon Cabdiraxmaan Gurxan ee qabiilka Wagardhac iyo Nabaddoon Xasan Iftiin ee qabiilka Uurmidug.

Labada nin u duceeya in Ilaahay xaqqa ku sugo hadday noolyihiin oo fitnada dhacaysa uu ka nabadgaliyo. Hadday dhinteen ayagoo wali xaqqii ku taagan Ilaahay waxaan uga baryaynaa inuu Jannatul Firdowsa ku irsaaqo, aamiin, aamiin. Nin waliba wuxuu foofsadaa usoo hoyda. Nebigu (sallallaahu calayhi wasallam) wuxuu yiri, “Banii-Aadamku waa gafbadane, waxaa ugu khayr-roon kii kasoo noqda gafkiisa.”

Ikhwaanii waxaa dhammaaday takhdiidkii looga takhallusi lahaa imaaradaan muddada soo shaqaynaysay. waxaa dhammaaday oo la diyaariyay ciidammadii ka qaybqaadan lahaa gumaadkaan la damacsan yahay. Waxaan arki doonnaa ayadoo dhiiggu qulqulayo, lagu xadgudbayo cafiifaadkii ama muxajjabaadkii dhawrsoonaa. Waxaan gaari doonnaa gaalada oo la kulantay iska caabbin xooggan oo aysan ku talagalin.

Maalmuhu waa wareegayaan. Yaan la murugoon. Waa sunno Rabbaani ah in Muslimiinta la imtixaamo oo la kala meehaaho ama la kala saaro kooda xun iyo kooda khabiithka ah ama munaafaqa ah. Waxaa la kala saari geesiga iyo fulayga. Waxaa Ilaahay dooran shuhado ama qaar baa shahaado heli aan meel kale laga helayn. Waxaan gaari doonnaa wiilal yar yar oo gaaladii sidii balkii u jafaya markii dambana ku shahiiday goobtii.

Ina Abyad ma wuxuu leeyahay kaasi waa khasaaray oo waa hoogay. Xaashaa! Waxaan leennahay hanii’an lahum fii Jannatil Firdowsal aclaa inshaa Allaahu tacaalaa. Ogaadeenku waxay ku maahmaahaan geel nimaan la hayn baa ku yiraahda Futa Cirro.

Ina Abyad waligii jihaad ma galin haddana uma muuqdo mid u socda, muxuu ka yaqaan jihaad? Ka warran haddaad nin magiciisa ku qabsato ama hantidiisa. Soo uma ekid nin waalan. Haa. Saasaad ka dhigantahay wadaadow.

Ina Abyadow isdhiibi mayno, gaalana annagaa is naqaannee adigu cayrtaada iska qaado, waxaan kugula talin lahaa inta aad shaqada ka dhiganaysid culimo waaweyn oo diintooda loo xiray inaad iska aammustid, raggii mujaahidiinta dhabarka ka jabiyey oo Islaamka meeshaan dhigay inta aad difaacaysid aakhiradaada ilaasho.

Uma aadan xanaaqin Ilaahay daraaddiise waxaad u xanaaqday in runta laga sheegay waxa ay tahay jamaacada aad ka tirsantahay oo qarka usaaran inay fashilanto kadib markii jaasuus weyn laga dhex qabtay, wallee qaa’imadu inaysan intaas ku ekaanayn.

Jihaad nimaan aqoon baa ku yiraahda, “Guul lagama gaarin Jazaa’ir, guul lagama gaarin Afqaanistaan, guul lagama gaarin Falasdiin, guul lagama gaarin Soomaaliya. Xikmad kuma jirto haddaan dawlad Karazaay ah laguu dhisayn. Xikmad kuma jirto haddaan sheekh hebel ku jirin jihaadka. Xikmad kuma jirto haddaan caalamku ku aqoonsanayn. Xikmad ma aha in dadka gacmaha la gooyo waqtigaan qorrax kulaylka ah oo ay dhiigbaxayaan.”

Oo maxaa xikmad ah? Ma in gaalo la isu dhiibo, Shariif Karazaayna kuu taliyo, oo  Bahuuko kula dhaco Bii.Em, Bashiir Salaadna ku baaqo Bahuukaa saxan, bah Ictisaamna ku raacdo, ma taasaa xikmad ah? Laysal khabaru kal mucaayana. Xaqqa waxaa udhaw ninkaan la hadlayow inaad dhex tagto mujaahidiinta oo aad soo aragto waxay hayaan. Markaas ama cay ama amaan.

Haddaad diiddo ama gaalo kuu diiddo inaad soo aragto meesha waxa ka jira iska aamus oo iska daa dadkaan la dulmiyay. Waxaa khatar ah inaad tiraahdo waxaan maqlay, waxaan u malaynayaa, waxaa isoo gaaray iyo wixi la mida. Axkaam baad ku dhisaysaa male iyo tuhun wixii caddaana waad ka leexanaysaa! Wixii hebel miyirdaboolay baa kugu habsay. Waa la doogiye yaan la dacaroon.

Akhristayaal heeggan ku jira. Isdhiibi mayno inta nin naga nool yahay. Immaa shahaado wa immaa nasri. Ciribta dambe Islaamkaa iska leh, colaad iyo hoogna wuxuu u dambeeyaa gaalada iyo kuwa raacay.

Bismillaahi wabacdu. Waa qormadeenii 33aad. Ikhwaanii waxaan kala tagnay ayadoo Luuq looga dhawaaqay imaarad Islaami ah oo ku dhaqmaysa shareecada Islaamka.

Billawgii ku-Dhaqanka Shareecada Islaamka iyo Miradhalkeedii

Waxaa la billaabay dhaqdhaqaaq xoog leh. Waxaa markiiba horumar laga gaaray waxyaabihii bulshada daruuriga u ahaa sida nabadgalyada, caafimaadka, waxbarashada. Waxaa kamid ahaa waxyaabaha lagu guulaystay in dadka loo garqaado oo la kala xukmiyo qof walbana la siiyo wuxuu xaq u yeesho (qaadiyaal ama maxkamado).

Waxaa la dhisay 6 masaajid, waxaa la dhisay laba isbitaal, waxaa la dhisay dugsiyo Qur’aan fara badan, waxaa la dhisay machad wayn oo loo bixiyay Icdaadu Ducaad oo macnihiisu yahay meeshii ducaadda wax lagu barayay ama lagu diyaarinayay. Waxaa lagasoo aadi jiray machadkaas gobollada Soomaaliya inta badan iyo Keenya iyo Itoobiya intaba. Waxaas oo mashaariic ah kulligood waxay ahaayeen lacag la’aan. Maashaa Allaahu Ilaahay haka ajarsiiyo dadkii hawlahaas waqtiga ku bixiyay.

Qaadistii Zakawaadka

Waxaa la billaabay in la qaado zakawaadkii oo marka la jamciyo loo qaybinjiray dadkii xaqqa u lahaa ee Ilaahay yiri hala siiyo. Arrintaasu waxay noqotay dhaqaale lagu daboolay baahi wayn oo ay dadku qabeen. Waxaa baraarugay dadkii zakada laga qaadayay oo ogaaday in ay jirtay xaq lagu leeyahay oo aysan bixin jirin. Xoolohoodii baa u barakoobay oo waxay dareemeen xasillooni iyo naxariis xagga Alle ka timid.

Nabadgalyadii iyo Sida Looga Faa’iidaystay

Waxaa lala dagaallamay wax kasta oo dadka dhibaato ku hayay sida mooryaantii dadka dili jirtay, kuwii dadka dhici jiray, kuwii dawladaha aan dariska nahay (Keenya iyo Itoobiya) ka qaraaban jiray oo dadka shacabka ah oo daggan soo boobi jiray kadibna Soomaaliya kulasoo dhuuman jiray. Waxaa lala dagaallamay kuwii qabiilka wax u dili jiray ama aargoosi waxay ku magacaabeen.

Hantidii Lasoo Dhacay oo Dadkii Lahaa loo Celiyay

Waxyaabaha la taaban karo oo ay imaaradu qabatay waxaa ka mid ah arrimahaan soo socda. Ari lasoo dhacay oo dhan 16000 oo neef waxaa loo celiyay dadkii lahaa. Waxaa la celiyay dhawr kun oo geel ah, waxaa la celiyay dhawr kun oo lo’ ah. Waxaa la celiyay 16 baabuur. Waxaa kamid ahaa baabuurta lasoo dhacay oo loo celiyay dadkii lahaa baabuurkii sida khaaska ah loogu soo dhawayn jiray Mooy, madaxweynihii Keenya.

Waxaa la celiyay wax aan halkaan lagu soo koobi karin. Waxaa la gaaray wanaag aan laga sheekayn karin. Waxyaabaha markhaatiga u ah waxqabadkii imaarada waxaa kamid ah, inuu wadaaddada u yimid barasaabkii gobolka En.Ef.Dhii (NFD) ee Keenya gumaysato.

Wuxuu yiri aad ayaan idiin amaanayaa, waxaad noola shaqayseen si wanaagsan oo aysan noola shaqayn dawladdii dhacday ee Maxamed Siyaad Barre. Markhaatiga dad kuu furo waxaa ugu wayn kan cadowgaagu kuu furo. Kii Allaahna waa meel. Asagaa markhaati ku filan.

Baabuurtaas la dhacay qaar baa hay’ado gaalo ah lahaayeen oo meelo fogfog lagasoo qabtay sida Kismaanyo, Baardheere iyo meelo kale. Waxaas oo xoolo la dhacay waxaa badankooda lagasoo dhacay Itoobiya iyo Keenya. Waxaa loosoo celiyay gaalkii ugu waynaa ee Mooy ahaa baabuurkiisii uu ku raaxaysan jiray. Waxaa laga hor istaagay oo laga celiyay mooryaantii maalin walba dhici jirtay hantida Keenya iyo Itoobiya.

Waxaa la waayay qof qof kale ku xadgudba dilna warkiisaba iska daa. Inta la xasuusto waxaa lagu dilay hal nin dhulkii ay imaradaasu ka talinaysay lixda sano. Waxyaabaha la qabtay waxaa kamid ah in la isu furay isu socodkii Bay, Bakool, Gedo iyo Jubbooyinka. Waxaa la tagay illaa Xamar oo qofkii ka baxa Baladxaawo ama Luuq wuxuu tagi jiray Xamar asagoon dhib la kulmin. Waxaa la tagay Hiiraan dhib la’aan.

Waxqabadkii imaarada waxaa kamid ahaa inay samaysay ciidan la geeyay saldhigyadii boolisku lahaan jiray sida saldhiggii Buuloxaawo, saldhiggii Doolow iyo meelo kale. Ciidankaasu waxay qaban jireen hawlihii boolisku dadka u qaban jireen ee xagga nabadgalyada ahaa. Waxay kaloo booliskii Soomaaliya dheeraayeen inay dadka diinta baraan ayagoo askar ah haddana waxay ahaayeen macallimiin dadka wax bara.

Daandaansigii Es.En.Ef

Markii futuuxaadkaasi dhacay oo magaalada Luuq dhexdeeda doollarka lagu kala sarrifanayo oo aadan ka baqayn cid aan Alle ahayn oo ay dadkii noqdeen wax beerahooda fasha iyo wax ganacsada, ayaa waxay arrintaasi dhibtay gaaladii asalka ahayd iyo kuwii ka daba gaaloobay oo ku raacay nacaybka ay Islaamka u qabeen iyo la-dagaalankiisa.

Waxaa nagu billawday daandaansi, mid shisheeye ka imaanaya (Maraykan) iyo mid murtaddiintii Es.En.Ef iyo Itoobiya ka imaanaya. Waxaan ka tilmaami laba dhacdo oo mid ay sameeyeen Maraykanku midna ay sameeyeen Es.En.Ef.

Magaalooyinkii aan xasilinay oo aan naf iyo maalba ku bixinnay sidaan nabadgalyo ugusoo celin lahayn Mareexaan inta afka is gashaday ayuu yiri nimanka waa inaan xukunka la qaybsannaa kollay iskama kicin karnee oo tabartaa meesha na dhigtay. Waxaa nalagu soo fasaxay wax alla wixii sufaho ahaa ama iimaanlaawe oo dadka hor boodayay.

Buuq bay kiciyeen, dadbay abaabuleen, waxay isku dayeen inay dadka ka dhaadhiciyaan nimanku waa Hawiye ee aan iska kicinno. Waxay geed dheer iyo geed gaabanba u fuuleen siday dadka nooga horkeeni lahaayeen. Waxaa jooga madaxwaynihii imaarada oo xakiim ah ama nin yaqaan sida dadka loo maamulo oo loo qanciyo haddii dhib dhaco. Hadday maslaxada diidaanna wuxuu ahaa nin go’aan leh oo waxay astaahilaan ku qamciya illaa ay ka miyirsadaan.

Waxaa kaloo joogay Wasiirkii Arrimaha Gudaha oo marka madaxwaynuhu xanaaqo illayn wuxuu ahaa nin kulul oo geesi ah, ayaa waxaa dajin jiray Shiikh Maxamuud Macalin Nuur oo baarri ahaa, raximahu-llaahu. Shirar badan kadib waxaa la yiri maxaad rabtaan? Waxay dheheen waxaan rabnaa inaan awoodqaybsi yeelanno oo aad xukunka wax naga siisaan haddii kale fig maleh oo waa noo dagaal.

Waxay sheegteen ayaa la siiyay si looga nabadgalo sharkooda. Waxaa kaloo laga hortagayay oo la ogaa in gaalo gadaal kasoo riixaysay oo gaaladu waxay rabtay intaan diidno xukunqaybsiga dabadeedna aan isku dhacno oo ayaguna ay halkaas ka faa’iidaystaan. Markaasna gaaladu dagaalka soo gasho si loo damiyo nuurkaan Islaamka.

Buuloxaawo iyo Doolow oo Lagu Wareejiyay Es.En.Ef

Waxaa la siiyay labadii magaalo ee xuduudbeenaadku ku yaallay. Midna waxay xuduudbeenaad la leedahay Itoobiya oo waa Doolow, midna waxay xuduudbeenaad la leedahay Keenya oo waa Buuloxaawo. Waxyaabaha ay ku doorteen labadaas magaalo waxaad mooddaa inay ugu wayn tahay laba arrimood:

1. Waa meel dhaqaale kasoo galayo oo labada waddan wax isku waydaarsadaan.
2. Tan labaad waxay uga dhawaanayaan gaalada oo waxay rabaan inay calaaqaad la samaystaan sirtayadana u gudbiyaan oo halkaas waxay uga dhawaanayaan isgaashaanbuursi. Itixaadse kuma baraarugin arrintaas.

Baladxaawo waxay u dhiibteen nin lagu magacaabo Xaaji Yuusuf. Ninkaas waxaan arki doonaa khayaamooyinkii uu Islaamka ka galay iyo meeshuu ku dambeeyay.

Doolow waxay u dhiibteen nin lagu magacaabo Xasan Deer. Xasan Deer waa ninka Tigree iyo Cumar Xaaji is baray oo markii dambana ay Tigreegii xirtay uu basaaska u ahaa. Labadaas magaalo waxaa maamulkeeda haystay ama guddoomiyaha dagmada ahaa nimankaas aan kor kusoo sheegnay. Laakiin saldhigyada booliska waxaa joogay ciidan wadaaddo ah oo dadka u khidmaynayay.

Daandaansigii Maraykanka

Maraykanku wuxuu xilligaas qorshaynayay siduu waddanka Soomaaliya u qabsan lahaa. Wuxuu kusoo hormaray Muqdisho walina dagaal kama dhicin Muqdisho. Ayadoo maalin lagu jiro hawlihii nololmaalmeedka ahaa, ayaa waxaa la arkay laba gaari oo Jiib ah oo taagan saldhiggii Buuloxaawo oo ciidanku dagganaa. Labada gaari waa tikniko.

Labada gaari ciidan baa wata. Waxaa lagu yiri maxaad ahaydeen? Waxay sheegteen inay Maraykan yihiin. Waxaa la yiri ka baxa magaalada. Waa iska dhaqaaqeen oo waxay aadeen xaggaas iyo (Daaru Nadwa) Garbahaarrey oo ay ka yimaadeen markii horaba. Nin baa dabagalay bal waxay samaynayaan iyo meeshay aadaan inuu hubiyo.

Shahiidkii Kaligii Duulay

Nin lagu magacaabo Nicmo iyo Barwaaqo ayaa gaaladii dabagalay. Xoogaa markuu dabasocday ayay intay istaageen hal gantaal ku dhifteen meeshii buuna ku shahiiday ayagiina waa iska dhaqaaqeen oo socodkoodii bay sii wateen.

Ma jirin ciidan xoog leh oo wadaaddada ka tirsan oo Baladxaawo joogay. Midda labaad ma ahayn wax lagu talagalay oo loo diyaargaroobay. Waxay ahaayeen tuugo soo dhuumatay markii lagu baraarugayna iska cararay.

Halyeygaas ayaa damcay inuu xaalkooda ogaado asagiina waxay ku dhifteen madfac iska dhan oo fulay soo tuuray. Ilaahay waxaan uga rajaynaynaa inuu shahaado ku irsaaqo. Shahiidkaas waxaa la dhihi jiray Nicmo iyo Barwaaqo. Asagaa dhihi jiray eraygaan marka ay kulmaan qof kale oo walaalkiis ah, markaasaa loo bixiyay Nicmo iyo Barwaaqo. Ilaahay Jannatul Firdowsa ha ugu nicmeeyo, aamiin, aamiin.

Martigalintii Garbahaarray (Daaru Nadwa) Cadawga ay Martigalisay

Labadii gaari ee Maraykanka ahayd say usii socdeen waxay galeen Daaru Nadwa ama bohoshii abeesadu jiiftay. Waa Garbahaarrey. Magaalada waxaa marti u ah ciidan Maraykan iyo Faransiis isugu jira oo Muqdisho ka yimid. Waxaa u yeeray ciidankaas walaalahood reer Garbahaarrey. Markay martigaliyeen oo ay nasteen ayay cabasho u gudbiyeen. Waana midda keentay inay sahan ku yimaadaan Buuloxaawo oo soo hubiyaan waxa la sheegayo iyo Islaamka ku habsaday awooddooda intay le’egtahay.

Reer Garbahaarrey waxay ka cabanayaan cadawgooda koowaad oo ah Al-Itixaad. Waxay cabashada u gudbiyeen walaalahood Maraykan iyo Faransiis. Waxay u baahan yihiin gargaar degdeg ah ama ciidamo ka dulqaada wadaaddadaan ku habsaday dhulkoodii, saldanadoodiina doonaya inay la wareegaan ee ugaasnimada laga qaato reerkii lahaa.

Isgaashaanbuursigii Saliibiyiinta iyo Murtaddiinta

Ciidammada Maraykanka, Faransiiska, Itoobiyaanka, Keenyaanka, kuwa Es.En.Ef-ta, kulligood waa isku hal cadaw oo waxay heshiis ku yihiin in la baabbi’iyo imaaradaan Islaamka ah oo meesha laga dhisay. Waxay kala qaataan xogta, waxay kala qaataan hubka iyo saanadda, waxay kala qaataan ama isku darsadaan ciidammada. Waa is taakuleeyaan.

Fiiro Gaar ah: Ilaahay xaqqa kama xishoodo. Waxaan rabaa akhristayaalow inaan soo gudbiyo akhbaar taan ogahay oo khusaysa taariikhdaan aan qorayo iyo dacwadii Soomaaliya ka hanaqaadday sidii loo baabbi’iyay iyo ciddii ka dambaysay baabbi’inteeda ama waxyaabihii cilladda looga dhigayay oo shacabka aan waxba ogayn lagu kicinayay.

Kama xishoon doono inaan sheego khalad aan ogahay, wadaad ha galo, ama waranle ha galo. Qabiillo ha gasho ama fardi ha galo. Nin dadka agtiisa ku wayn ha galo ama mid dulli aad u taqaannaan ha galo. Wallee afkaan furan. Taariikhdaani reero badan bay soo martay. Qolo walbaa markay marayso ha adkaysato oo ha sugto natiijada.

Meesha aan hadda marayno ayaa ugu xasaasisan, maxaa yeelay dawlad Islaam ah oo 6 sano shacabka u khidmaynaysay ayey saacado ku burburiyeen ayagoo gaalo kaalmaysanaya. Mareexaan waxaad beeratay ayaa bislaaday oo la goynayaa. Miiska ayaad saarantihiin ee ha fogaanina. Tii Allana waa idiin dhimantahay. Ninna yuusan sugin mira uusan beeran inuu goosto. Haddaad timir beerataan timir baa idiin soo go’i, haddaad tiintiin beerateenna asagaa idiin soo go’i. Dhagaha fura oo garbaxa.

Jawaabcelin Kuwa Tashwiishka Wada

Waxaa warkaan iga keenay waxaan dareemayaa nuxnux fara badan oo qormooyinkaan dambe la dhex waday ama intaan Gedo soo gaarnay. Waa doqon ninka xumaantii hore ee qabiilooyinka kale lagasoo sheegay ku raaxaysanayay, marka reerkoodii lasoo gaarayna murmaya oo leh arrintaan hala hubiyo iyo wixi la mida. Waxaan warka uga baxayaa haddaan cid u gafo hala i qabto si asluub leh anna waan qabsoomi, haddii la ii caddeeyo waxa dhacay. Wixii dambi aan galo Ilaahay baan cafis waydiisan. Horaan usoo cudurdaartay ikhwaanii.

Aan usoo laabto Garbahaarrey. Magaaladaas waa magaalada laga burburiyay ama loogu tashan jiray Islaamka in lagu dhibo. Gobolka Gedo wuxuu ka kooban yahay lix degmo oo waawayn iyo tuulooyin fara badan. Waxaa kamid ah Luuq, Doolow, Buuloxaawo, Ceelwaaq, Baardheere, Garbahaarrey, Buurdhuubo, Ceelcadde iyo kuwa kale.

Yay Degaan u Tahay Daaru Nadwa?

Inta magaalo ama tuulo la sheegay waxaa gaaray dacwada marka laga reebo Garbahaarrey. Garbahaarrey waxaa daggan qabiilka la yiraahdo reer Faarax Ugaas ama reer Diini. Waxay saldhig u ahayd Maxamed Siyaad Barre, waxay saldhig u ahayd Suufiyo, waxay saldhig u ahayd ugaaska beesha. Kulligood waxay noqdeen isku cadaw oo waxaa cadaw u ahaa imaaradii la taagay ee la yiri shareecada Islaamka hala isku xukumo.

Tuhunkii ama Shubhadii Beenta Ahayd ee Lagu Tuhmay Wadaaddada

Reer Diini wuxuu keenay shubho oranaysa waxaa loo socdaa ugaasnimadiinna inay qaataan reer Axmed iyo Cali Dheere. Cali Dheere waxaa ah Shiikh Maxamed Xaaji Yuusuf. Reer Axmed waxaa ah Shiikh Maxamuud Macalin Nuur. Waa labada nin oo imaarada madaxda ka ah ama labada wadaad oo ugu sarreeyay dacwada gobolka. Waxaa dacwada ansaar u noqday reer Axmed iyo Cali Dheere. Reer Diini waxay sufahadooda ku dagaalgalinayeen difaacda ugaasnimadiinna yaan hoostiinna lagala bixin.

Arrintaasi kuwo badan oo wadaaddo ah ayay shaki galisay juhaladiina warkeed iska daa. Sababta labaad ee Garbahaarrey u noqotay Daaru Nadwa waxay ahayd ayadoo Maxamed Siyaad Barre saldhig u ahayd. Asaga iyo ku-dhaqanka shareecadana xiriir kama dhexeeyo oo waaguu dawladda ahaaba waa kii diiday ama inkiray aayadahii Suuratu Nisaa oo dhaxalka ka hadlayay. Waaguu awoodda lahaa waa kii wadaaddada barqadii leexada saaray ama laayay.

Sababta saddexaad waxay ahayd Suufiyada gobolka ugu waawayn ayay saldhig u ahayd. Suufi iyo diin saxiix ahna heshiis ma ahan. Intay ikhwaan u hoggaansami lahaayeen waxay ka doorbideen ama ka jecel yihiin inay gaalada isu dhiibaan oo dhinacooda ka dagaallamaan ayagana shaqaale u noqdaan ama jaasuus.

Waxaa guddoomiye ka ahaa ninka lagu magacaabo Indhabuur Jaamac Deer. Qoyska daggan magaaladaas in Ilaahay u naxariistay mooyee waxay isku raacsanaayeen la dagaalanka ku dhaqanka shareecada Islaamka iyo inay difaacaan inaan ugaasnimada laga qaadin Ugaas Cumar Ugaas Xirsi. Cidiba uma jeedin waxa ayaga la wayn. Allaa wayn ninkii aamina awood leh ummad waliba aayaheeda iney garato ayadaa leh. Ajal maratay ma oolin karo.

Buulcawskii Khayaamada iyo Dhagarta

Waa meeshii lagu dilay Shiikhii magaalada xalaasha iyo xaaraanta u kala caddaynayay, dadka Qur’aanka barayay, u muxaadaraynayay, walaalkood ahaa oo aan waxba galabsan. Wax kale looma dilin inuu Ilaahay caabuday mooyee. Waxaan kaloo arki doonnaa ayadoo ay ku dilayaan ducaad kale oo aan waxba galabsan. Waxaan gaari doonnaa ayagoo dhagar badan maleegaya oo naf iyo maalba ku bixinaya la-dagaalanka Islaamka.

Maxaa Keenay in Imaaradu Wadato Magacii Al-Itixaad?

Ikhwaanii yaan la hilmaamin Al-Itixaad inay kala direen dhammaan ciidammadii ka joogay gudaha Soomaaliya oo lagu yiri nin walbaa haku noqdo qabiilkiisii hubkana qabiilkiisa haku wareejiyo ama dhulka haku xabaasho. Imaaradaan meesha laga dhisay waxaa lafdhabar u ah raggii la kala diray oo meel kasta isaga yimid markay maqleen imaarada gobolka Gedo ka istaagtay. Waa rag isku hadaf iyo isku caqiido ah meel kasta haka yimaadeen, dibadda iyo gudaha. Waa inta jihaad-doonka ah, oday ama shabaab.

Ragga imaanaya ama horayba u joogay gobolka waxay ka kooban yihiin qabiilooyinka Soomaalidu ka koobantahay. Waxtarkoodu waa raggii hubka laga dhigay. Waxyaabaha aan rabo inaan la illaawin waxaa ka mid ah: Al-Itixaad ciidammadoodii waa kala direen, waxay amar ku bixiyeen inaan hub la haysan karin, waxay dhaqaalihii ka goosteen mucaskaraadkii oo dhan, fardi iyo jamaacaba, hubkiina waa ka dhigeen.

Imaarada Al-Itixaad ma dhisin raallina kama ahayn in la dhiso. Haddana magaca ayagaa wata oo waxaa loo yaqaannaa Imaaradii Islaamiga ahayd ee Al-Itixaad! Waxaa kale oo loo yaqaannaa Imaaradii Mareexaanka! Kaligoodna ma ahayn qabiiladu ama Mareexaan ee waxaa dhoobnaa Muslimiin adduunka oo dhan isaga timid oo jihaad-doon ah.

Falanqayn iyo Jawaabo

Waxaa keenay in magaca Al-Itixaad la wato dhawr arrimood:

1. Waxaa jiray haykal dawladnimo oo dacwadu lahayd oo lagu kala dambeeyay oo waxaa la ahaa madax iyo ma’muuriin. Waxaa la ixtiraami jiray oo amarka laga qaadan jiray sheekh kasta oo ka tirsan madaxda Al-Itixaad. Waxaa la yeeli jiray waxay sameeya na dhahaan.
2. Odayaashii Al-Itixaad oo aad uga taxaddarayay inay gacantooda ka baxaan dhallinyaradu oo waxay ka ilaalin jireen inay gacanta u galaan culumada aan Soomaalida ahayn ee mujaahidiinta ku dhex jiray oo caalamka isaga kala yimid. Waxay ku dadaali jireen meel kasta oo mucaskar laga furo inay markiiba yimaadaan oo dhahaan maamulka noo dhiiba adinkuna jihaadka wada magacayagana qaata. Lama diidi jirin arrinkaas!
3. Ducaadda oo aan ku baraarugin wixii luggooyo iyo baabba’ loo gaystay.
4. Ducaadda oo aan lahayn cid kale oo ay culumo ka dhigtaan oo aan ka ahayn odayaasha Al-Itixaad.
5. Dhaqaalo la’aan haysatay ducaadda oo waxay ku khasbanaayeen inay ku sabraan dhibka. Odayaashu dhaqaalaha waxay kusoo aruursan jireen xirfad ah dhalinyaraa jihaad ku jirta oo baabba’day ee Muslimiiney noo kaalmeeya, markaasaa farqaha loosoo buuxshaa. Aaway lacagtii Islaamku jihaadka ku baxshay? Waydiiya raggii soo qaadi jiray.

In la Wato Magac Qabiil Maxaa Kallifay?

Waxaan soo marnay dawladdii Laasqoray laga taagay oo Islaamka ahayd in lagu burburiyay waxaad tihiin qabiil, haddii aydaan kala taginna waxaan idiin aqoonsanaynaa Daarood dawlad-raadis ah iyo wax la mida. Waxaan soo marnay jihaadkii Itoobiya lagula jiray ciidammadii mujaahidiinta ahaa in la yiri sheegta qabiilka Ogaadeen la yiraahdo. Haddiidna saas yeelin jihaadku wuu fashilmayaa. Aakhirkiina qabiil baa lagu fashiliyay UWSLF.

Waxaan taagannahay imaaradii ugu waynayd oo ugu cimri dheerayd Soomaaliya dhexdeeda oo Islaami ahayd in loo yaqaan Imaaradii Mareexaan. Waxaan gaari doonnaa ayadoo lagu kala dirayo waxaad tihiin Mareexaan is aruursaday haddii aydaan kala taginna waxaan idiin aqoonsan doonnaa Mareexaan dawlad-doon ah. Waxaa mucaskaraadka ama imaaradaha ku magacaaba qabiilka waa Itixaad, waxa ku kala dira qabiil baad tihiinna waa Itixaad!

Waxaan sii mari doonnaa luggooyo fara badan oo wali ay odayaashii Al-Itixaad jihaadka ku hayaan. Waxaan gaari doonnaa ayagoo is caddeeyay ama Ilaahay kashifay khayaamadoodii. Waxaan gaari doonnaa inshaa Allaahu tacaalaa waxa dhaliyay magaca la yiraahdo Shabaabul Mujaahidiin iyo cidday ku tiirsan yihiin, waxay doonayaan, waxay hadda ku dhex jiraan ama jihaadkay wadaan iyo cidday kula jiraan. Yay u khidmeeyaan oo ay dhibkii ka dulqaadeen? Waxaas oo su’aalo ah waan gaari doonnaa inshaa Allaahu.

Aan kusoo laabanno imaaradii iyo khidmaddeedii. Ikhwaanii imaarada waxaa looga soo hijrooday dibad iyo daakhilba. Waxaa isugu yimid Muslimiin ka kala timid adduunka daafihiisa. Waxaa yimid muhaajiriin xirfadlayaal ah. Waxaa yimid ducaaddii Soomaaliyeed oo dibadaha u cararay. Waxaan arki doonnaa rag wadaaddo ah oo ka yimid waddammada Yurub iyo meelo kale. Waxay gaartay imaaradii  gobolka Gedo in iftiinkii ka baxayay uu khalkhal galiyay Waashintoon.

Waxaa adkaysan waayay Nasaaradii dariska la ahaa gobolka Gedo. Waxaa meel ay ku neefsadaan waayay murtaddiintii Mareexaan. Waxay kaadidu ku dhagtay Keenya iyo Itoobiya oo u qabay in Soomaaliya baabba’day. Waxay yaqiinsadeen haddaan lagasoo gaarin inay qabsan doonto imaaradu Geeska Afrika oo dhan.

Muslimiiney iska daaya hurdada iyo hilmaanka. Waashintoon ayaa ka seexan la’ aadaanka ka yeeraya masaajidka ku dhex yaalla Buuloxaawo.Waa run ee rumayso! Maxaad adinku uga seexan la’dihiin jaraska ama gambaleelka ka yeeraya kaniisadda ku dhextaalla Waashintoon? Sababtu waxaa weeye ayagu waa soo jeedaan adinkuna waad huruddaan qof hurdaana wax ma maqlo waxna ma qabsan karo. War toos dadyohow hurdaa!

Akhristayaasha ku mashquulsan inay ayagu is aflagaaddeeyaan ama is caayaan waxaan kula talin lahaa inay keenaan talooyin iyo sidii haziimadaan looga bixi lahaa. Waxaa maanta adduunka ku amar ku taaglaynayaa waa wiilal yaryar oo aan garanayn waxa loo abuuray iyo waxay ku dambayn doonaan. Ma kuwaasaa idinka caqli badan oo idin gumaysanaya oo gabdhihiinnii ku xadgudbaya adinkoo nool? Iska dhinta naf ma lihidin.

Gaalo isma dhaanto waase kala qurux badan tahay. Bahuuke ayaad ku martiqaaddeen dumarkiinnii cafiifaadka ahaa asagoo waliba ku faanaya inay Hay’atul Culamaa’ul Kibaar ee Soomaaliya ay ku garabtaagan yihiiin xadgudubka uu ku hayo dumarka duqowda iyo dalka. Ikhwaanii yaan la hilmaamin dulliga na saaran iyo meeshuu nooga yimid inay tahay diinta oon siday tahay loogu dhaqmin.

Hala tawbad keeno xaqqana haloo soo noqdo. Yaan la hilmaamin waxa looga bixi karo dulliga. Halaga baxo qaflatu saalixiinta. Yaan cidna lagu xadgudbin cidna loo joojin. Yaan la is dhiibin oo Ilaahay male xun laga malaysan. Yaan laga bixin dhufayska inta gaaladu ku jirto.

Shiikh Cabdiraxmaan Abyad oo waligii ku kacsanaa Al-Itixaad iyo siyaasaddoodii foosha xumayd wuxuu iclaansaday inuu yahay Ictisaam. Wuxuu ku hadlay waxay ka xishoodeen ayagii shalay uu dhaliilsanaa hadalxumadooda iyo jihaadxumadoodii. Wuxuu afka ku ballaariyay inaan nasri soo muuqan oo lagu luggo’ay jihaadka lagula jiro Kiristaanka soo xadgudbay.

Waxaa shaki ka galay in la gaari doono libin waarta. Wuxuu hilmaayay tafsiirka Suuratul Kawthar oo ah suuradda Qur’aanka ugu gaaban. Waxaa ku habsaday ina walaalkay aan jeclaa musiibadii ku habsatay Ictisaam. Waxaan ogahay culays badan oo haysta waxaase loo qaatay inuu iska aammuso oo uusan difaacin khalad ninkii galay noolyahay oo wali kusii socda khaladkii. Walaalkay wali rajuu leeyahay ha is dabaqabto.

Ragna waxaa ugu fiican ninkii gafa oo kasoo laabta illayn insaan baa la yahay oo waa la gafi. Buur baa fuulatay markaasay jiir dhashay. Kaaf iyo kala dheeri iyo kaan u dhigtayba ma ahan! Goor aan la hadlin ayuu hadlay. Wax aan lagu hadlin ayuu ku hadlay, rag aan mudnayn in la caayo ayuu caayay. Allaahuma sallim, sallim.

Dadow waad aragtaan meesha xaal marayo. Qofna yuusan is dhihin waxaad tahay mid laga raalli noqday oo dambigaagii waa la dhaafay. Qofna yuusan u malayn in gaalo badbaadinayso. Qofna yuusan is dhihin hebel baa loo jeedaa. Qofna yuusan u malayn in uu leeyahay aqoon ku filan oo uu Jannada ku galayo. Dadka waxaa ugu liita kan naftiisii la waynaatay ama islawaynanka, dadkii kaloo dhanna yasaya asagoon waxba dhaamin.

Akhristayaalow waxaa nagu soo fool leh dagaal xun oo la doonayo in lagu dabargooyo imaaradaan dhibka faraha badan lagasoo maray. Inkastoo loo baaqoo loo sheego barwaaqo, dad baa meelu bugtaa Es.En.Ef. Waa seexan la’dahay Es.En.Ef si kastoo wanaag loogu baaqay oo gobolkii oo dhan barwaaqo laga dhigay. Waxay soo wadaan dhagartii ugu waynayd iyo hagardaamo. Shareecadii diide, nabaddii diide, barwaaqadii diide! Maxay rabaan? Aleysa minkum rajulun rashiid?

Waa inoo qormada dambe inshaa Alaahu tacaalaa.

Ikhwaanii waxaan kala tagnay iyadoo ciidankii qaar maqan yahay oo ay aadeen dhankaas iyo Luuq, qaarna ay heeggan ku jiraan oo ay sugayaan khabarka ka imaan doona ciidankaan baxay iyo waxay kala kulmaan Yuu.Es.Sii oo Luuq soo dhaaftay.

Waxaa soo dhacay taar. Waxaa nalagu amray in aan dhaqaaqno oo aadno dhankaas iyo Luuq oo dagaal ka socdo. Waxaa dhaqaaqay ciidan la diyaariyey muddana sugayay amarkaan hadda la faray. Waxay wataan hub aan badnayn casrina aan ahayn oo ah hubkii Soomaaliya ay dagaalka kula gashay Itoobiya 77kii. Waliba waa hub fudud ama qoryo yar yar, sida Biikaam (PKM) iyo Aake-47.

Waxay wataan gaadiid aan gaashaannayn oo ah gaariyaasha caadiga ah oo dadwaynuhu isticmaalo. Gawaarida qaarkeed ayaa qoryo la saaray oo korkoodaa laga dagaallamayaa, qofka dagaallamayaa wuxuu taagan yahay meel bannaan ah oo gaariga korkiisa ah oo si aad ah u dayacan ama si dhaqso qofka loo dili karo. Ma wataan madaafiic meel dheer wax ka disha, ma wataan diyaarado, ma wataan rasaas ku filan, ma haystaan gurmad ka dambeeya oo dad ah ama ciidan banii-Aadam ah oo usoo hiiliya.

Waxay wataan intaas oo dhan wax ka casrisan oo lagula dagaallamo cid kasta oo Ilaahay diintiisa kusoo xadgudubta. Waxay sugayaan gurmad ka waxtar badan kan banii-Aadamka. Waxay ku dagaallamayaan taqwada Allaah. Waxay isku hallaynayaan oo ay kalsooni ka haystaan cidda ay u gargaarayaan ama u nusraynayaan oo ah Allaah.

Dhaqaaqii Ciidankii Gurmadka Ahaa

Ciidankii wuu dhaqaaqay. Dhulku waa dhul aan waddooyinkiisu fiicnayn. Waa dhul lagu dagaallamay oo miinaa meel walba ku jirta oo waxaa laga baqayaa in haddaad waddada ka baydho miino kula kacdo. Isuma dhawa Luuq iyo Baladxaawo oo qiyaastii waxay isu jiraan wax ka badan 100 kiilomitir. Si kastaba ha ahaatee waxaa lagu qasban yahay in si dhaqso ah loo gaaro goobta dagaalku ka socdo walaalahana loo gargaaro.

Iskudhicii Labada Ciidan: Sariyyadii Shiikh Yuusuf iyo Yuu.Es.Sii

Inta aynaan goobta dagaalka gaarin aan hordhac u qaadanno waxa ay la kulmeen Sheekh Yuusuf iyo sariyyadiisii. Shiikha iyo ciidankii uu watay oo aan badnayn waxay foodda is dareen Yuu.Es.Sii oo Luuq cagta soo marisay ama soo qabsatay. Waxay wataan ciidan ay ugu talagaleen in uu soo baabbi’iyo nimankii dilay taliyahoodii Mistar Shabeel.

Waa taan soo sheegnay in ciidanka Yuu.Es.Sii ee soo duullaan tagay magaciisa loo bixiyey Aar Shabeel. Waa ciidan aan yarayn, waa hubaysan yihiin, waxay ku amranyihiin in ay Baladxaawo iyo inta ku hareeraysan oo tuulooyin ah cagta soo mariyaan, ama wadaaddo ha dagganaadeen ama Es.En.Ef ha dagganaatee.

Waxaa dhacay dagaal aad u kharaar oo aan waxba la iskula harin. Waxaa la maqlay hugunka aatilariga iyo rasaasta yar yar ee ku hoosjirta. Waxaa cirka isku shareeray sawaxanka rasaasta iyo dhiilada colaadeed. Ciidammadii Yuu.Es.Sii way mari waayeen ciidammadii Al-Itixaad ee yaraa. Waxaa la isku haystaa oo dagaalku ka socdaa waa meel lagu magacaabo Shaatilow. Shaatilow waxay u dhaxaysaa Luuq iyo Geedwayne.

Gurmadkii Baladxaawo oo Soo Gaaray Goobtii Dagaalka

Ayadoo dagaalkii socdo walina meeshii la isku haysto ayaa waxaa soo gaaray goobtii ciidammadii kasoo gurmaday Baladxaawo. Waxay dagaal kulul la galeen ciidammadii Yuu.Es.Sii oo aan ku talagalin in la hor istaago, oo waxay rabeen in ay caawaba ka casheeyaan Baladxaawo iyo Mandheera oo daris la ah.

Dardartii Cusbayd oo ay la Yimaadeen Gurmadkii Baladxaawo

Waxaa dardar cusub la yimid ciidammadii gurmadka ahaa ee Al-Itixaad. Waxaa markiiba lala kacay ciidankii Jeneraal Caydiid. Waxaa la isla galay Luuq gudaheeda. Lagama harin ee waa looga dabagalay, waxaa laga saaray magaaladii Luuq. Waxaa la gaarsiiyay meel lagu magacaabo Kureedka oo Luuq ka xigta dhanka koonfur bari ama dhanka Baydhabo.

Waqtigaas dagaalku qaboobayo waa casarkii ama salaadda Casar waqtigeedii. Markii cadowgii la fogeeyay oo la hordhigay ciidan difaac ah oo ilaaliya hadday soo laabtaan ayaa waxaa la galay in la tirakoobo khasaaraha dhacay iyo shuhadadu intay gaarayso. Waxaa kaloo la gudagalay in la qabto shir degdeg ah oo ay go’aamo kasoo bixi doonaan.

Shuhadadii Dagaalka ku Shahiiday Inshaa Allaah

Shuhadada waxaa kamid ahaa Sheekh Yuusuf Shiikh Maxamuud. Waa halyeygiii aan horay taariikhdiisa uga soo hadalnay. Waa ninkii qayla kasta oo yeerta dhihi jiray anaa kasoo warramaya ee adinku iska nasta. Waa Wasiirkii Gaashaandhigga ee Al-Itixaad. Waxaa loo yimid asagoo sujuudsan oo naftii ka baxday. Raggii arkayay markii xabbaddu ku dhacday waxay dheheen, “Markii xabbaddu ku dhacday ayuu salaad xirtay, markuu sujuuddii gaarayna waa naf baxay.” Ilaahay waxaan uga baryaynaa inuu shahaado ku irsaaqo, aamiin aamiin.

Waxaa kaloo shahiiday halyey Cabdi Buraale Wayax. Buraale wuxuu ahaa ninkii koowaad oo keenay naftiisa iyo maalkiisa maalinkii la aasaasayay ciidanka Al-Itixaad. Waa ninkii keenay gaarigii Toyootada ahaa oo qoriga Bii-10 la saari jiray. Ilaahay waxaan uga baryaynaa inuu shahaado ku irsaaqo, aamiin, aamiin.

Waxaa kamid ahaa ragga shahiiday oo maalinkaas dagaallamay dagaal gobeed Sheekh Cabdirasaaq Cabdisalaam oo ku shahiiday buundada afkeeda. Buundadu waxay ku taallaa meel bannaan ah oo wixii soo ag mara bidhaan arag lagu toogan karo. Waxaan filayaa in meeshaas wacdaro ka dheceen laakiin ma aanaan helin cid noo sifaysa sida ay wax u dheceen Ilaahay ayeyse agtiisa taallaa oo markhaati ka ahaa wixii dhacay.

Ikhwaanii haddaan damacno inaan ka sheekayno ama qorno magacyadooda raggii maalinkaas shahiiday ama dhaawacmay warqadaha ayaa naga buuxsamaya. Waxay ku qoran yihiin suxuufta Alle oo aan buuxsamayn, asagaana abaalmarin doona waxaana u rajaynaynaa in Ilaahay ku irsaaqo shahaado ay ku illaawaan dhibkay adduunyada la kulmeen iyo dhaawicii gaaray intaba.

Aruurintii Qaniimada iyo Tirakoobkii

Waxaa la gudagalay in la aruuriyo oo la tirakoobo qaniimadii laga helay Luuq. Qaniimadu waxay u qaybsanayd laba nooc, mid waxay ahayd hubkii iyo maalkii lagala wareegay Yuu.Es.Sii. Midna wuxuu ahaa hubkii iyo hantidii Luuq dhexdeeda ama hereeraheeda taallay oo mooryaantii Maxamed Siyaad Barre gacanta ugu jirtay, illayn meesha waxaa haystay mooryaan qabiil ku dagaallamaysay hubkii oo dhanna ayagaa haystay oo Yuu.Es.Sii ka qabsatay.

Luuq waxaa ku yaallay xarun wayn oo ay leeyihiin ciidamadii Xoogga Dalka Soomaaliya. Magaceeda waxaa la dhihi jiray Hillaac. Xaruntaas hubkii yaallay iyo kii laga qabsay Yuu.Es.Sii marka la isku daray waxay noqdeen 185 madfac oo isugu jiray madaafiicda goobta iyo kuwa lidka diyaaradaha. Waxaa laga helay meeshaas 7 taangi. Waxaa laga helay hub iyo saanad aan la tirakoobi karin.

Go’aankii Kasoo Baxay Golaha Sare ee Al-Itixaad ee Gedo

Waxaa go’aan lagu gaaray in magaalada Luuq galabta laga billaabo lagu xukumi doono shareecada Islaamka oo aan qofna lagu dulmin karin xumaanna lagu samayn karin. Nin cod dheer ayaa la yiri addin. Dadkii markay iskusoo bexeen ayaa la wacdiyay. Kalimaadkii markay dhammaadeen ayaa lagu dul akhriyay go’aankii ahaa in shareecada Islaamka lagu dhaqi doono magaalada, dadkuna ay usoo xukuntagi doonaan qaadiga magaalada loo samayn doono shareecadana lagu kala saari doono inshaa Allaahu tacaalaa.

Karaamooyinkii Laga Sheegay Dagaalkii Luuq ka Dhacay

Waxaa lagasoo wariyey mooryaantii u dagaallamaysay inuu kor noqdo Jeneraal Caydiid inay yiraahdeen, “Waxaa na laayay wax aynaan garanayn. Wixii nala diriray oo na laayay jin buu ahaa ee annaga insi nama layn.” Waxaa jirta sheeko been ah oo ay Mareexaanku dadka ku yiraahdaan oo ah waxaa nala shaqeeya jinni la yiraahdo Timacadde.

Hadday run tahay in jinni la shaqeeyo Mareexaan xaggee buu aaday jinkaasu maalinkii Maxamed Siyaad Barre iyo mooryaantiisii lagu shubay Keenya ayagoo cagacad oo lagala haray waxay soo bililiqaysteen oo dadwaynaha ka dhexeeyay, wixii yaraa oo ay horay usoo qaateenna addoontu kala hartay? Jinka maalinkaas u hiilin waayay ma caaqiba dambay ka sugayaan?

Maya, been buu u sheegay sidii kii beenaalaha ahaa ee maalinkii Badar Quraysh ku yiri gala dagaalka anaa idin kaalmaynayee, markuu malaa’igtii arkayna ku yiri waxaan arkaa wax aydnaan arkayn oo anigu Ilaahay ayaan ka baqayaa. Dabadeedna inta cararay badda isku shubay. Timacaddana adinkaan fahmine markuu dagaalkii idin galiyay ayuu cararay oo badda isku tuuray adinkuna meeshii baad ku go’deen. Maxaa been fashilantay!

Annagu waxaan rumaysannahay malaa’igtii u hiilisay Nebiga (sallallaahu calayhi wasallam) iyo saxaabada (Allaah haka raalli noqdee) inay wali baaqi yihiin oo qolo kasta oo Ilaahay kitaabkiisa koryeelaysa ay u hiilinayso. Wixii Yuu.Es.Sii laayeyna waxaan rumaysannahay inay ahayd malaa’ig Ilaahay ku xoojiyay mujaahidiintii daciifka ahayd. Cidda jabisayna uu ahaa Allaah oo kaliya.

Waxaad ogaataan haddii Muslimiinta dagaallamaysa laga helo labo sifo in Ilaahay u gargaarayo, malaa’igtuna dagaalka soo galayso bi’idnillaah. Waliba qofkii arrintaas ka shakisan Islaamnimadiisa dib ha ugu noqdo oo ha fiiriyo wuxuu ku sugan yahay:

1. Waa Ikhlaas oo waa inaad Ilaahay camalka aad hayso u baraxtirtaa, kaligii siisaa.
2. Waa mutaabaco oo waa inaad ku dayataa Rasuulkii Ilaahay (sallallaahu calayhi wasallam) oo camal kasta oo aad qabanayso aad u bandhigtaa, ma waafaqsan yahay kii Rasuulku qaban jiray?

Tanbiih

Haddii ay sax tahay camal kasta oo la qabanayo ama cibaado ha ahaado ama mucaamalaad ha ahaadee inuu saxiix yahay haddii laga helo laba shardi ee Ikhlaas iyo Mutaabaco, shardiga saddexaad xaggee ka keeneen Ictisaam? Waa shardiga oranaya lama jihaadi karo, dacwana lama wadi karo, dawladna lama dhisi karo ayadoon culumada Ictisaam raalli ka noqon, haddaan ayaga lagu dayan camalkaasu waa khidaajun, khidaajun, khidaajun!

Hala ii naseexeeyo haddaan khaldanahay oo aannan fahmin labada shardi oo laga rabo qofka Muslimka ah inuu la yimaado, haddii labadaas laga waayana uusan hagaagayn camalkiisii: waa Ikhlaas iyo Mutaabaco.

Haddaan saxanahayna haloo naseexeeyo walaalaha Ictisaam la baxay oo shardiga dheeraadka ah wata Ilaahayna ha uga tawbadkeenaan intay mujaahidiinta luggooyeen, xiqdiga ay hadda u hayaanna ha iska daayaan oo safka hasoo galaan kaalintoodii way bannaan tahaye (culumanimo).

Cibaado Ilaahay baa leh, weyneyn iyo koryeelid Ilaahay baa leh, Ikhlaasna isagaa leh, Mutaabacana Nebi Muxamed baa leh. Culumooy waxaad leedihiin ixtiraam iyo xushmad intaad toosan tihiin, cilmiga in la idinka qaato intaad ku dhaqmaysaan adinku. Cilmi ninkiisii tuuray ciidan ma anfaco.

أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَـٰبَ
‌ۚ أَفَلَا تَعۡقِلُون

“Ma dadkaad wanaagga faraysaan, naftiinnana waad hilmaansan tihiin? Waliba kitaabkii baad akhrinaysaan, miyaadnaan caqli lahayn?”

Aslix nafsaka udcu li qayrika. Naftaada hagaaji kadibna dadka kale ugu yeer khayrka. Waxaan ka hadlayaa waa axkaamta jihaadka.

Waxaa Ilaahay ceebeeyay qof aan wanaaggii raacayn oo raba inuu dadka kale ugu yeero. Waxaa dhaqanka Carbeed lagu ceebeeyay qof xumaan ku dhex jira oo dadka wanaag faraya. Waxaa Soomaalidu ku maahmaahdaa isma arke Islaam dhaan (xumee). Macnaheedu waa qof xumaan ku dhex jira oo Islaamkii foolxumaynaya haddana dadka wax fiican u sheegaya oo u qaba in asagu fiican yahay (xumaantiisiina aan arkayn).

Marxaladdii Cusbayd iyo Waxa loo Baahnaa

Ikhwaanii waxaa la galay marxalad cusub. Waxaa lagama maarmaan ah in la helo ciidan adag oo loollan la gala dadkaan waashay oo Ilaahay diintiisii kasii jeestay. Waxaa lagama maarmaan ah in la helo siyaasad qabow oo dadka kala dajisa. Waxaa lagama maarmaan ah in la helo dad aqoon u leh diintaan oo dadka kala xukmiya ama kala xukuma. Waxaa loo baahan yahay dhaqaale lagu kabo bulshadaan dagaalladu baabbi’iyeen.

Saan horayba usoo sheegnay waxaa madaxwayne loo doortay nin xakiim ah oo in badan wax soo maamulayay. Waa nin diintana garanaya maamulkana yaqaanna. Waa Sheekh Muxamed Xaaji Yuusuf. Waxaa la shaqaynayay oo labo wasiir u ahaa Shiikh Maxamuud Macalim Nuur iyo Shiikh Yuusuf Sheekh Maxamuud.

Waxaa Ilaahay oofsaday Shiikh Yuusuf oo aan la helayn cid booskiisii buuxisa, ragse waa dhooban yihiin khibrad ciidan leh. Waxaa wali baaqi ah ama nool Shiikh Maxamuud Macalin Nuur. Waxaan kasoo sheekaynay shiikha iyo dabci wanaaggiisa. Waa Wasiirkii Arrimaha Gudaha ama la dhaqanka bulshada.

Waxaa jooga rag fara badan oo soo maamuli jiray dawladdii dhacday. Waxaa buuxa rag jaamacado ugasoo baxay qaabkii nolol loo abuuri lahaa ama wax-soo-saar loo samayn lahaa. Waxaa la helay dhakhaatiir xirfad sare leh. Waxaa la helay macallimiin dadka wax barta, waxaa la helay dad hanti haysta oo ku maalgaliyay mashruucii ku-dhaqanka shareecada Islaamka. Waxaa la helay ciidan tababbaran oo waardiye ka haya Islaamka.

Waxaa yimid gurmad meel walba ka yimid oo ku hubaysan hubka noocyadiisa kala duwan. Raggaas gurmadka ku yimid waxay soo kordhiyeen maal, muruq, maskax iyo cudud milatari. Waxaa iskasoo dabadhacay gurmadyada ka imaanaya dibad iyo daakhilba. Waxaa markiiba la helay taageero dhan walba ah oo lagu soo dhawaynayo imaaradaan Islaamiga ah ee looga dhawaaqay gobolka Gedo.

Waxaa salka dhulka ku dhuftay oo aan qori dambe kusoo fiiqin wadaaddada xaggooda Yuu.Es.Sii iyo intii talo la wadaagtay. Waxaa aamin laga noqday sharkii koonfur lagasoo afuufayay iyo duullaamadii is dabajoogga ahaa ee dacwadu la saldhigan wayday. Waxaa la helay xasillooni iyo is dhexmar dadkii is dhexgalaan oo wax kala gataan.

Musiibo Dagaanka nala Wadaagtay ama nala Dagganayd

Ma dhammaan makrigii la doonayay in lagu dabarjaro iftiinka Islaamka. Waxaa wadaaddada la daris ah abeeso qaarka dambe naftu uga jirto oo madaxa dhaqdhaqaajinaysa, hadday miciyaha kula gaartana aan kaa fuqayn illaa ay ku disho. Waa ururkii Es.En.Ef la baxay.

Annaga iyo Es.En.Ef heshiis nama dhexyaal. Waxaan wada dagannahay gobolka. Annaguna kuma degdegi karno dagaalkooda oo waxaan diiddanayn in furin kale aan isku furno maadaama aan dagaal kale ku jirnay oo annaga iyo Yuu.Es.Sii dagaal naga dhexeeyay. Ayaguna awood ay nagu soo weeraraan malahan, waa Es.En.Ef.

Arrintaasi waxay nagu haysay culays wayn oo ah xagga nabadgalyada iyo xagga dhaqaalaha, maxaa yeelay mujrim kastaa wuxuu adeegsadaa dadka sufahada ah oo beenta loo sheego ama dhaqaale la siiyo. Dadkaas la khalday ayaan mar walba wixii lagu shubay oo been ah run ugu baddalnaa, wixii la siiyay oo dhaqaale ahna waxaan siinnaa dhaqaale ka badan kay siiyeen mujrimiintu.

Ikhwaanii waxaan ku jirnaa arrin marna farxad iyo waxaan nasoo marin ah, marna dhib fara badan ka ratibmayo. Xasuusta murtidii ahayd waxaan lagu dhibtoon dheeftooda lama cuno, iyo nin aan dhididini ma helo dheef. Waxaan aniguna ku darayaa: Kitaab aan loo dhiman laguma dhaqmo. Dadkii baa dhammaaday, dadkii baa barakacay, dadkii baa gaajoojaday!

Ninka cudurdaarka ka dhigaya dadkii baa dhammaaday ha akhriyo suuratu-Tawba. Ilaahay baa dadka ku amraya inay gaalada dhammeeyaan ayaguna dhammaadaan. Cudurdaarka kale ee ah dadkii baa barakacay waxaan leeyahay qofkaasi ha akhriyo siiradii Nebi Muxamed iyo saxaabadiisii meeshay u barakaceen iyo dhibkii qabsaday.

Wadaad Meel Raac laga Waayay oo is Caddeeyay

Shiikh Cabdiraxmaan Abyadow dib u muraajecee suuratul Fadiixa. Waxaad kaloo muraajacaysaa faa’iidada ka dhalata jihaadka iyo inuusan marnaba qofka jihaadka galaa ku khasaarayn. Waxaa muxaadaraadka wadaadka ka muuqanaysay quus uu ka muujijey jihaadka aan dawlad lagu dhalinayn dadkiina ku dhammaadeen. Ma dadkaad Ilaahigii abuurtay uga naxariis badan tahay? Ilaahay baa wuxuu leeyahay naftiinna iga iibsada. Sow dhinta ma aha?

Mise xikmad kalaad haysaa oo lagu jihaadi karo dadkuna aysan dhimanayn dhibna dareemayn oo si sahlan gaalo u jabayso? Ma adoo labaatan jir ah oo Cajami ah oo aan waligaa jihaad galin ayaa ka yaqaanna masiirka jihaadka culimo intaad jirtayba taagnayd saaxada jihaadka oo gaalo oo dhan dhinac iska marisay? Mise ruugcaddaaga aan waligii jihaadka ka bixin oo caalimka ah ee kaa da’ wayn haddana Qurayshiga ah ama nin Carbeed, ma kaasaad tuhmaysaa oo adaa is bariyeelaya? Bahuukaa wuxuu leeyahay lama dagaallami karo bisha Ramadaan. Wuxuu leeyahay fiqiga jihaadka Shabaabku ma fahmin. Wuxuu leeyahay waxaad waddaan jihaad ma aha ee waa fitno! Ma runtiisaa? Bal Abyadoow aan su’aal ku weydiiyee waligaa cagta ma dhigtay meel ay isku hayaan gaalo iyo Muslimiin? Tobanka wilaayo ee Islaamiga ah ee ku yaalla koonfurta Soomaaliya miyaan uga tanaasulnaa halka kiiloomitir ee ay gaaladu ku jirto? Kuuma muuqato miyaa ku-dhaqanka shareecada Islaamka ee ka socda koonfurta Soomaaliya waa adiga leh hala joojiyo jihaadkee? Naftaada dib u muraajacee oo kalimaadkii aad ku hadashay ka tawbadkeen inta ay goori goor tahay.

Yaan laguu qarin danta laga leeyahay dadkii baa barakacay. Waxay ka wadaan inaan dadku ayaga ka fogaan oo aadin meelaha ay joogaan Mujaahidiintu oo nabadgalyada leh sida: Ceelasha Biyaha, Gubadley, Dayniile, Ceel Cirfiid iyo wixi la mida. Dadku xayawaan ma ahan bal xayawaankii baa qaxay oo waxay raaceen dadkii qaxay oo waxay aadeen meel nabadgalyo leh oo naftoodu aamin ku tahay. Midda kale dadku waa hijroodeen, waxay ka hijroodeen dhibka gaaladu ku hayso iyo gaalaraacyadu ama murtaddiintu.

Ninka ku andacoonaya dadkii baa gaajooday waxaan leennahay ha akhriyo suuratu Aala Cimraan ama Baqara. Waxaad fahmaysaan in dadka Muslimiinta ah ama mu’miniinta lagu imtixaamayo colaad, dhimasho, gaajo iyo cabsi. Waxaa la ammaanay kuwa ku sabra intaas oo dhan.

Gaaladu way xanuunsanayaan sidaad u xanuunsanaysaan, dhaawac baa gaaray suu idiin gaaray adinkaba, waxaad dheer tihiin wanaagga Ilaahay aad ka rajaynaysaan oo ayagu aysan rajaynayn (Janno). War sabra oo iska dhiciya gaalada. Micnuhu waa saas.

Mise Ilaahay baad mala xun ka malaysateen oo waxaad is leedihiin arrinta Ilaahay sheegay ma dhici doonto. Subxaanallaahi cammaa yaquuluuna culuwwan kabiiraa!

Akhriya suuratul Axzaab malaha xun oo ay ka qabeen Ilaahay rag fara badan oo saxaabada ku dhexjiray oo munaafiqiin ahaa. Akhriya suuratu Nuur malaha xun oo ay u qabeen in Ilaahay ka eexanayo Muslimiinta. Waxaa fudud in Ictisaam dhahaan ma aadan fahmin Qur’aanka!

Waxaan ka hadlayaa waa fiqiga jihaadka iyo ragga diiddan oo ku meeraysanaya waxaan cudurdaar u noqonayn. Waxaan la hadlayaa ragga qaba in maslaxo loo gaaloobi karo haddii dad fara badan lagu badbaadinayo sida Soomaali Galbeed oo kale. Jihaadku waa meesha lagu kala haro Ilaahayna rag fara badan ku ceebeeyay. Akhri suuratu Tawba.

Waxa la isku haysto waxaa weeye axkaamta jihaadka. Waan jihaadaynaa oo Ilaahay baa nagu addoonsaday. Hadalkiinnu waa, “Gaaladaan aad u qabtaan cadowga saad mooddeen ma aha ee waxay u yimaadeen gargaar bani-Aadamnimo. Waxay u yimaadeen inay Irhaabka la dagaallamaan, waxay u yimaadeen inay ilaaliyaan xubnaha Al-Qaacida ka tirsan inaysan si sahlan Soomaaliya kusoo galin,” iyo wixi la mida.

La iskuma haysto axkaamta aadaabu zafaaf, aadaabu dacaam, axkaamul buyuuc, axkaamu dahaara iyo wixi la mida. Hala muraajeceeyo axkaamta jihaadka.

Ikhwaanii waxaan kala tagnay ayadoo ay jirto arrin cabsi leh oo laga yaabo in ay foodda is daraan ciidankii Yuu.Es.Sii (USC) iyo kooxdii sariyyada ahayd ee uu Sheekh Yuusuf watay. Shiikhu Alla ha barakeeyee waxaan moodaynay in uu rabo dagaal inuu kala hortago ciidankii Yuu.Es.Sii. Mase dhicin ee wuxuu u jeeday in uu soo tirakoobo soona ogaado tayadooda.

Tirakoobka Ciidanka Yuu.Es.Sii iyo Tayadiisa

Wuxuu u socday Shiikhu in uu tirakoobo ciidanka meesha maraya awooddiisu intay dhan tahay iyo qaabdhismeedka ciidan oo ay ku socdaan ama ku dagaallamayaan. Wuxuu kaloo rabay inuu ogaado akhlaaqda ciidanka iyo qaabkay u dhaqmayaan. Aad ayuu uga ilbuuxsaday dantuu lahaana wuxuu ka gaaray ayagoon is arag dagaalna uusan dhexmarin, kadibna meeshii ayuu kasoo laabtay wuxuuna yimid asagoo nabadqaba.

Wadaadku waa saraakiishii ciidammadii qalabka siday ee Soomaaliya. Waliba wuxuu qabaa waxbarasho si gaar ah loo siiyay oo waataan soo marnay inuu yahay kumaandooskii loogu tala galay inay dhimashada ka ilaaliyaan Ina Siyaad Barre siday ayaga la ahayd ama ay jeclaayeen. Wuxuu ahaa nin loogu talagalay inuu ciidammada dagaalgaliyo oo waliba guul ka keeno dagaalka, askartu saasay qabaan.

Soolaabashadii Shiikh Yuusuf iyo Warbixintiii uu Keenay

Shiikh Yuusuf wuxuu kusoo laabtay meeshii ciidanku dagay oo ahayd Gaawiito. Wuxuu keenay warbixin uu ka wado Yuu.Es.Sii iyo ciidankay wataan. Wuxuu arkay inay yihiin ciidan aan habaysnayn: xagga akhlaaqda, xagga tababbarka iyo xagga habdhaqanka ciidanka iyo kaladambaynta intaba.

Wuxuu yiri, “Lan turaacuu! Lan turaacuu!” oo macnaheedu yahay argaggax ma jiro ama dhib ma jiro. Waa hadal hadda kahor uu yiri Nebi Muxammad (sallallaahu calayhi wasallam) asagoo sidaan oo kale usoo hubinaya cabsi la dareemay ayadoo Madiina la joogo. Shiikh Yuusuf wuxuu ku dajiyay saaxiibbadiis in meesha waxa marayaa ay isaga filan yihiin iskana difaaci karaan inshaa Allaahu hadday kusoo gardarroodaan.

Qabsashadii Buuloxaawo

Ciidammadii Ina Caydiid cagtay soo mariyeen ciidankii Es.En.Ef. Waxay soo istaageen xuduuddii Keenya. Waxay qabsadeen Buuloxaawo. Waxay u gudbeen Keenya oo xuduud la leh Buuloxaawo. Waxay dhexgaleen Mandheera oo waxay cayrsanayeen firxadkii Es.En.Ef oo u galay Keenya. Maalinkaas oo dhan Baladxaawo iyo Mandheera waa gabagabaysnaayeen.

Imaatinkii Culumada

Waxaa safar degdeg ah ku yimid culumo ay kamid yihiin Shiikh Cabdulqaadir Cukaasha iyo culumo kale. Waxay u gudbeen meeshii wadaaddadu dagganaayeen. Way wada hadleen ayaga iyo wadaaddadii. Waxay ku heshiiyeen in Caydiid wafdi loo diro oo lala xaajoodo nabadna laga raadiyo. Waxaa soo baxay culumo ay kamid yihiin Shiikh Cabdulqaadir Cukaasha, Shiikh Muxamed Xaaji Yuusuf, Shiikh Maxamuud Macalin Nuur, Shiikh Yuusuf Shiikh Maxamuud iyo rag kale.

Heshiiskii Al-Itixaad iyo Jeneraal Caydiid

Waxaa kulmay culumadii iyo Jeneraal Caydiid. Waxaa hadalka billaabay culumada, waxay dheheen, “Annagu waxaan nahay urur diineed magaciisa la yiraahdo Al-Itixaad Al-Islaami. Kuma jirno dagaal. Waxaan rabnaa inaan kala nabadgalno oo aannaan isku soo xadgudbin. Waxaan rabnaa inaan dadka diinta ugu yeerno oo kaliya. Na nabadgali waan ku nabadgalinaynaaye.”

Jeneraal Caydiid maalinkaas wuxuu kusoo labbistay khamiis cad iyo cimaamad guduudan oo barabara leh. Wuxuu u ekaa nin wadaad ah ama Al-Itixaad ah. Hadalkii buu qaatay, wuxuu ka billaabay, “Waad u jeeddaan sidaan u labbisanahay. Waxaan ahay ikhwaan, maantana waxaan noqday Al-Itixaad. Waxaan ballanqaadayaa inaan idin nabadgaliyo. Waxaan kaloo idiin sheegi inaysan jirin cid far idin saari karta.”

Hirgalintii Heshiiskii Al-Itixaad iyo Caydiid

Waxaa fulay heshiiski dhexmaray labada kooxood, waxaa billawday hawlihii dacwada, waxaa sumcad yeeshay wadaaddadii, waxay hirgaliyeen qorshayaal badan oo qabyo ka ahaa, waxaa soo laabtay dad badan oo markii hore qaxay. Waxaa dib loo billaabay meheradihii qof waliba haystay kii dhagarqaba ah mooyee.

Khayaamadii ama Dhagartii Es.En.Ef

Ikhwaanii heshiiskaan dhexmaray Yuu.Es.Sii iyo Al-Itixaad wuxuu dhabarjab ku ahaa Mareexaan khaasatan reer Faarax Ugaas. Waxaan qormadii hore kusoo marnay Imaarada Islaamiga ah inay saddex qolo dhib ku hayso. Haddaan si kale u dhigo: in shareecada Islaamka lagu dhaqmo waxaa lid ku ahayd saddex qolo.

1. Haraadigii ama madaxdii Mareexaan ee ka tirsanaa taliskii dhacay.
2. Reer Faarax Ugaas oo dawladdaas u haystay in ayaga laga burburiyay.
3. Suufiyo oo waligoodba ku hoos noolaa dawladaha aan Islaamka ku dhaqmin ee shareeco-diidka ah ama Islaam-la-dirirka ah.

Reer Faarax Ugaas waxaa hoggaaminayay oo ay taladii u dhiibteen laba Cumar. Jeneraal Cumar Xaaji Masalle iyo Ugaas Cumar Ugaas Xirsi. Haddaad xasuusataan shirkii ay yeesheen Mareexaan iyo Al-Itixaad oo lagu dhaqangalinayay shareecada Islaamka waxaa diiday ku-dhaqankii shareecada Islaamka Ugaas Cumar Ugaas Xirsi oo ah ugaaska kaliya ee Mareexaan leeyahay ama ay isku waafaqsanyihiin.

Mareexaan intiisii waxgaradka ahayd ee la martiqaaday oo loosoo bandhigay ku-dhaqanka shareecada Islaamka way saxiixeen. Ugaasku wuxuu ahaa ugaaskii beesha shirkana waa loogu yeeray, wuu aqbalay, wuuna ka warqabay in meesha lagu qaadanayo ku-dhaqanka shareecada Islaamka. Wuxuuna u yimid in uu saxiixo heshiiska ku dhaqanka shareecada Islaamka, beeshana uu shirguddoomiye u noqdo.

Ugaasku wuxuu is baddalay saacadihii ugu dambeeyay oo lasoo gaaray xiritaankii shirka iyo in la saxiixo ku-dhaqanka shareecada Islaamka. Waxaa dadkii oo dhan ka yaabiyay oo naxdin iyo caloolxumo ku riday markii loo dhiibay qalinkii iyo waraaqihii oo la yiri Ugaas halkaan saxiix waa ku-dhaqankii shareecada Islaamka, inuu yiraahdo diiday ku-dhaqanka shareecada Islaamka. Wax laga sugayay ma ahayn lagamase yeelin.

Waxaa gadaal ka taagnaa oo ku yiri ha saxiixin ku-dhaqanka shareecada Islaamka shayaadiin uu ugu waynaa Cumar Xaaji Masalle. Waxaa lagu yiri haddaad saxiixdo ku-dhaqanka shareecada Islaamka maantaa kuugu dambaysa ugaasnimo dambe, waana loo cagajugleeyay. Ugaasku ku-dhaqanka shareecada Islaamka wuxuu ka doortay inuusan waayin ugaasnimadiisa. Waxaan gaari doonnaa waxyaabo uu saxiixay oo shaydaan u qurxiyay kuwaasuuna ka doortay diintiisii iyo shacabkuu madaxda u ahaa oo Islaamka ahaa.

Fiiro Gaar ah: Soomaalidu waxay leedahay dhaqan soo jireen ah. Qolo walba oo Soomaali ah dhaqankooda waxaa laga fiiriyaa ugaaskooda. Haddii ugaasku yahay nin sifooyin fiican leh oo dhan walba bulshada waxtar u ah qabiilkaasu magac dheer ayay dadka dhexdiisa ku yeeshaan. Hadduu nin xun yahay oo sifooyin xun leh bulshadana aan waxtar u ahayn qabiilkaas waxaa loo yaqaan qabiil xun oo waxaa loo bixiyaa magacyo xun xun sida Ilkayar iyo wixii la mida, waayo ugaaskoodaa meel xun fadhiya mar walba.

Fiiro Gaar ah: Markaan ka warramaynay gobollada Waqooyi Bari iyo Waqooyi Galbeed, waxaan soo marnay qabiilooyin aan wanaag ku sheegnay iyo kuwo aan xumaan ku sheegnay. Qabiilladu meel kuma dhammaan karaan oo lama dhihi karo kulligeed baa xun. Qabiillada waxaa ammaan usoo jiida hal nin sidoo kale waxaa xumaan usoo jiida hal nin.

Dadka qabiilooyinka wanaagga u horseeda ama xumaanta u horseedaa waa dadka ay hoggaanka ka dhigtaan sida ugaasyada, boqorrada, garaayada iyo wixi la mida. Xasuusta waxaan soo marnay ugaaskii Bah-Ararsame Ugaas Cabdiqani iyo siduu beeshiisa ugu horseeday dhaqanwanaagga. Nin walbaa oo hoggaamiye ah taariikhdaa ka warrami wuxuu bulshada u qabtay iyo wuxuu u dhimay, geeriduna ma foga. Waxaa la ii sheegay in uu dhintay Garaad Cabdiqani, Alla ha u naxariisto. Waxaan filayaa inuu ka tagay taariikh fiican oo dadkiisu ku daydaan. Waxaa ila habboon inta la nool yahay in xumaantii la sameeyay wanaag lagu baddalo. Shallayna wax tari maayo xisaabtanna waa soo dhaw yahay mid adduun iyo mid aakhiraba.

Cafwan. Aan usoo laabanno khayaamaday sameeyeen Es.En.Ef. Waxay dagaal gaadmo ah ku dileen ciidan ka tirsan Yuu.Es.Sii. Waxay usoo carareen dhankii wadaaddadu dagganaayeen oo la dhihi jiray Gaawiito. Hawdkii ayey iska dhex galeen wadaaddaduna ma oga waxa dhacay. Yuu.Es.Sii waxay aragtay raggii ragga ka laayay inay u baxsadeen dhankaas iyo Al-Itixaad xaggiisa. Arrintuna waxay ahayd arrin lagasoo shaqeeyay oo waxaa la rabay in madaxa la isu galiyo Al-Itixaad iyo Yuu.Es.Sii.

Weerarkii ay Ciidammadii Caydiid Kusoo Qaadeen Al-Itixaad

Caydiid ciidammadiisii waxba ma hubsan ee weerar ayay wadaaddadii kusoo qaadeen. Wadaaddadii waxay ogaadeen in weerar lagusoo yahay, way u diyaargaroobeen. Haddaad xasuusataan waxaan soo marnay inay wadaaddadu sahan u direen Yuu.Es.Sii intaysan soo galin Baladxaawo, ciidankaasna uu watay Shiikh Yuusuf. Waa tuu warbixinta ka keenay oo yiri hadal macnihiisu ahaa waa ciidan aan tayo lahayn oo hadday nagusoo xadgudbaan waan isaga filannahay.

Soomaalidu waxay ku maahmaahdaa ilka doofaar ii sahansan. Waa niman mar hore la ogaaday waxtarkooda iyo qaabka loola diriri karo. Fooddaa la is galiyay. Wax yar intaan la is haysanba waxaa jabay oo laga awood roonaaday Yuu.Es.Sii. Ilaahay wadaaddadii wuxuu siiyay guul cadowgiina waa jabay oo waxay ku laabteen meeshay kasoo weerartageen. Wadaaddada waxaa ka shahiiday inshaa Allaahu laba nin.

Ka Saariddii Yuu.Es.Sii Baladxaawo

Dagaalkii wuxuu isu baddalay ama ku wareegay Yuu.Es.Sii iyo Es.En.Ef. Waxaa dhexmaray dagaal caniif ah. Waxaa laga awood roonaaday oo magaaladii laga saaray Yuu.Es.Sii. Waxaa laga dilay taliyihii ciidammada Yuu.Es.Sii oo xaggooda qiima wayn ugu fadhiyay. Wuxuu ahaa ninkii ka qaylisiiyay Es.En.Ef. Wuxuu ahaa sarkaal sare oo ka tirsanaa ciidammadii Xoogga Dalka Soomaaliyeed, magaciisana waxaa la dhihi jiray Shabeel. Magacaaba cajiib ah.

Ku Noqoshadii Wadaaddada ee Baladxaawo

Magaaladii markii laga saaray Yuu.Es.Sii ayey wadaaddadii soo dageen Baladxaawo. Waxay billaabeen dacwadoodii iyo khidmaddii ay dadka u khidmaynayeen. Es.En.Ef iyo wadaaddada heshiis kama dhexeeyo magaaladana waa lawada joogaa. Waa dad is yaqaan oo wada dhashay nin walbana waxaa looga baqayaa reerkooda haddii wax la yeeli lahaa Wadaaddada.

Waxaa kaloo Es.En.Ef looga badbaaday awood la’aan haysatay markaas oo aysan ciidan ku filan haysan gaalo ay xiriir la lahaayeenna ma jirin markaas. Dagaalladii Yuu.Es.Sii-na aad bay ugu hoobteen naf iyo maalba. Marka nooma tureen ee tabar baa meesha dhigtay. Ilaahay baa ku mahadsan sharkoodiina naga kaafiyay.

Ciidammadii Yuu.Es.Sii waxay isku aruursadeen meelo kamid ah gobolka. Waxay u qaylodhaansadeen ciidammadoodii Xamar joogay. Waxaa soo baxay ciidan xoog wayn oo loogu magac daray Aar Shabeel. Waxay rabaan inay u aaraan taliyahoodii qaaliga ahaa ee ay Es.En.Ef ka dishay, waa Shabeel. Wax alla waxay arkaanna ama wadaad ha ahaado ama Es.En.Ef ha ahaado waxay rabaan inay birta ka aslaan.

Qabsashadii Yuu.Es.Sii ee Luuq

Ciidammadii Yuu.Es.Sii waxay qabsadeen Luuq. Waxay usoo gudbeen ama usoo dhaqaaqeen dhankii Baladxaawo. Es.En.Ef tabar ma hayso oo waxay ku naafteen dagaalladii dhexmarayay ayaga iyo Yuu.Es.Sii. Caydiidna soo dhaaf Luuq oo wuxuu rabaa inuu qabsado Baladxaawo mar kale. Talo waa caddaatay, waa la isku dhexmeeraystay, ninba meel buu ku dhiftay.

Al-Itixaad oo Shir Degdeg ah Galay

Waxaa maalmahaas yimid oo goobjoog ah halyaygii Shiikh Muxamed Xaaji Yuusuf. Shir baa la galay degdeg ah. Waxaa la falanqeeyay musiibadaan kusoo socotaa intay le’eg tahay iyo sidii looga hortagi lahaa. Shiikhu dagaal iyo hawl-askari wax kama yaqaan laakiin wuxuu yaqaannaa qaabka dadka loo tawjiihiyo ama maamulka. Shiikha dhinacyihiisa waxaa fadhiya saraakiishii ciidankii Xoogga Dalka Soomaaliyeed.

Asaga waxaa laga rabaa inuu amar bixiyo oo waa annagii soo marnay in loo doortay madaxwayne. Waxaa jooga Wasiirkii Gaashaandhigga iyo xubno sarsare oo dagaal-aqoon ah ama khibrad ciidan leh. Markii la qiimeeyay khatarta kusoo socota ayaa la go’aansaday in la iclaamiyo jihaad ka dhan ah Yuu.Es.Sii iyo cid walboo doonaysa inay burburiso imaaradaan Islaamiga ah.

Dadkii ayaa la kulmiyay, waa la wacdiyay, waxaa loo sheegay khatarta ku soo fool leh. Waxaa la xasuusiyay inay bannaantahay in la difaaco diintaada, sharaftaada iyo imaaradaan Islaamka ah oo u adeegaysa danta caamka ah intaba. Waxaa diyaargaroobay dhammaan dhalinyaradii, odayaashii, haweenkii iyo ciddii waxtar u ahayd bulshada.

Waxaa sidii caadada u ahayd ciidan xul ah diyaarsaday Wasiirkii Gaashaandhigga Shiikh Yuusuf Shiikh Maxamuud Tiire. Wuxuu yiri iigu faatexeeya aniga ayaa warkooda keenayee. Wuu dhaqaaqay Shiikh Yuusuf iyo ciidankiisii, waxay afka saareen meesha qorraxdu kasoo baxdo oo Luuq ku aaddanayd. Wallee arrintu sidii hore ma aha ee soo duceeya qalabkiinnana ha dhigina waa intaasoo soo dhaqaaqa la idin yiraahdee.

Akhristayaalow waxaan idin xasuusinayaa dagaalkii ka dhici jiri Laasqoray ama Dabra, waxaa isaga soo horjeeday laba ciidan oo midna ku dagaallamayo magaca Ilaahay inuu kor noqdo midna ku dagaallamayo magaca Cabdullaahi Yuusuf inuu kor noqdo. Labada ciidanba waxaa hoggaaminayay saraakiishii ciidammadii Soomaaliya oo qaarna qaatay ku-dhaqanka shareecada Islaamka qaarna qaatay ku-dhaqanka mabaadii’da dimuqraadiyada ah oo gaaladu ku dhaqanto.

Labadaan ciidan oo maantay is horfadhiyana qolo waxay difaacaysaa in magaca Ilaahay kor noqdo qolana waxay difaacaysaa in magaca Jeneraal Caydiid kor noqdo. Labadaba waxaa hoggaaminaya saraakiishii ciidammadii qalabka siday ee Soomaaliya.

Dabra waa la ogaa wixii ka raacay Cabdullaahi Yuusuf iyo ansaartiisii baadilka ugu kaalmaynaysay. Maantana waxaan sugaynaa waxay la kulmaan Caydiid iyo ansaartiisu ama kuwa baadilka ugu kaalmaynaya ee naf iyo maalba ku bixinaya inuu kor noqdo Caydiid.

Taleefonka ha isa saarina, dhagta ku haya. Infiruu haddii la idin dhahana soo xirxirta oo soo dhaqaaqa. Nin lagu seexdow ha seexan, xil baad siddee ha seexan, soo jeedoo sidayda u feejignow. Allaahumma munzilal kitaab, wa mujriya saxaab, wa haazimal axzaab, ihzimhum. Aamiin, aamiin.

Ikhwaanii waxaan kala tagnay ayada oo ay xaaladda dacwadu meel fiican marayso. Waxaa dhacay heshiiskii la gaaray oo ahaa in lagu dhaqmo shareecada Islaamka marka laga reebo ugaaskii beesha oo asagu diiday ku-dhaqanka shareecada Islaamka.

Dhulka Gedo ku fadhido aan sawir ka bixiyo, maxaa yeelay waxaa laga yaabaa dad badan oo akhristayaasha ka mid ahi inaysan garanayn khariidada deegaanka.

Sababta ugu weyn ee aan u tilmaamayana waxaa weeye Gedo waxay xuduud la leedahay laba waddan oo shacabka Soomaaliyeed u ah cadow soo jireen ah ama gumaystayaal saliibiyyiin ah. Waa Itoobiya iyo Keenya.

Waxaan kaloo arki doonnaa dagaallo faraha looga gubtay oo dhexmaraya mujaahidiinta iyo saliibiyyiinta. Marka waxaa fududaan doonta tilmaanta meesha dagaalku ka dhacayo iyo cidda daggan. Waxaad arki doontaan bakhtiga Tigreega oo buuxdhaafiyay goobaha qaarkood. Waxaad arki doontaan ciidama dhan oo mujaahidiin ah oo shahiiday dhammaantood. Waxaad arki doontaan karaamooyin Rabbaani ah oo dhacay.

Waxaad kaloo arki doontaan dagaallo dhexmari doonaa mujaahidiinta iyo Yuu.Es.Sii (USC) oo uu hoggaaminayo Jenaraal Caydiid. Waxaad arki doontaan waxqabadkii imaaradii Islaamiga ahayd iyo horumarkii ay gaartay, dhanka diinta iyo dhanka maaddiga intaba. Waxaan kaloo kusoo qaadan doonnaa cududdii milatari ee ay yeelatay imaaradu.

Waxaan naqshadda ka qaadanaynaa Buuloxaawo oo xuduud la leh Itoobiya iyo Keenya. Haddii aan ku billowno degmada Luuq waxay Buuloxaawo ka jirtaa dhanka bariga iyo dhanka ay Baydhabo jirto. Garbahaarray, Baardheere iyo Buurdhuubo way isku aaddan yihiin oo waxay Buuloxaawo ka xigaan dhanka koonfureed ama Kismaanyo xaggeeda.

Ceelwaaq waxay ka xigtaa dhanka qorrax u dhaca oo Keenya ayay xuduud la leedahay. Doolow waxay ka xigtaa dhanka waqooyi oo waxay xuduud la leedahay Tigreega oo labada waardiye waxaa u dhexeeya wabiga la yiraahdo wabi Daawo. Buuloxaawana waan taagannahay oo waxay xuduud la leedahay Itoobiya iyo Keenya oo waa isu muuqdaan saddexda waardiye ama ciidan.

Walaalayaal waxaa caado ah mar kasta oo dadka khayr la farayo inaan la waayeen dad khayrka kasoo horjeeda oo ayagu qaab kale u shaqaynaya ama Islaam-nacayb ha ka ahaato ama jaasuus ha ahaado oo dano shisheeye ha u adeego. Waxaa kaloo mar walba aan la waayeen mid magac Islaam sheeganaya oo manhajku ka khaldan yahay sida Suufiyada.

Ducaaddii waxaa soo foodsaaray caqabado waawayn oo markii dambe gaaray in qaarkood birta laga aslo ama la dilo. Magaalooyinku waa is dhaamaan, qaar ayaan salaadda lagu tukan karin oo markay ku arkaan aan ka shakinayn inay ku dilaan ayagoo rumaysan inay kugu janno-tagayaan. Culumadooda ayaana saas u fatwootay (waa Suufiyo).

Magaalooyinkaas waxaa ka mid ahaa Garbahaarray. Magaaladaas waxaa daggan ama saldhig ay u ahayd Suufiyada Mareexaan ugu waawayn sida Ina Taltaliini. Ninkaasi wuxuu haystay waraaq uu u saxiixay Ina Siyaad Barre oo la leeyahay, “Ninkaad u malayso in uu yahay bidci (Salafu Saalix) adoon ka hadlin xabsiga kuugu dhow ku xir kadibna annaga noosoo gudbi annagaa Labaatanjirow u dhaadhicinaynee!”

Waxaa kaloo magaalada daggan Maxamed Siyaad Barre oo ciidamo ku uruursada si uu mar kale Xamar u qabsado (waa siday la tahaye). Waxaa dagaan ahaan magaalada daggan reerka Ina Siyaad ka dhashay. Waxay tolkiis diyaar u yihiin inay ku celiyaan kursigiisii gardarrada looga qaaday sida ay ayaga la tahay. Waxay ku bixiyeen naf iyo maalba difaaciisii iyo ku-noqoshada Xamar intaba.

Waxaa magaaladaas loo diray Shiikh Xasan Xuseen (taqabbalahu-llaahu). Dadkii wuxuu ugu yeeray in ay Ilaahay isu dhiibaan oo ay dulmiga joojiyaan, shareecada Islaamkana ku dhaqmaan. Wuxuu dood dheer la galay Suufiyadii saaxiroolayaasha ahaa ee Ina Taltaliini madaxda u ahaa.

Waxaa dhexmaray dood dheer, wuxuu ku oogay xujo cad. Waxay waayeen waxay ku difaacaan sixirkoodii iyo riwaayaddii beenta ahayd. Waxay ku dhawaadeen fashil iyo in la ogaado beentay meesha ku hayeen.

Sida caadada u ah diinlaawayaasha iyo suxarada ama sixiroolayaasha waxay sameeyeen dhagar ama shirqool ay wadaadkii ku khaarajiyaan, dhagartiina waxay u dhacday sidaan:

Maalin ayey wadaadkii waxay ku dheheen waxaan rabnaa in aan caawa meel isugu nimaadno oo Ilaahay barinno oo habaartanno (mubaahalo), kaanagii xaqdarro wada in Ilaahay si dhaqso ah nooga qabto. Wadaadkii wuxuu yiri waa hagaag waan imaan.

Waxay diyaariyeen koodii ugu liitay xagga caqliga iyo xagga diintaba. Waxay dheheen, “Markuu shirku dhammaado oo wadaadku gurigiisii aado meel mugdi ah u gal oo baas ku kala jeex subixiina waxaan leennahay waxaa ku dhacay habaarkii xalay la is habaaray oo asagaa xaqdarrada waday. Wakaas durba Ilaahay naga qabtay.”

Waa la isu yimid oo la mubaahalooday, waana la kala tagay. Wax yar intuusan socon wadaadkii ayaa dhagarqabihii meesha loo galiyay baas ku kala jeexay. Halkii ayuu ku shahiiday Shiikh Xasan Xuseen (taqabbalahu-llaahu). Shayaadiintii dhagarta sameeyeyna  subaxii ayay dadkii waxay ku dheheen, “Annagaa habaarnay xalay oo waxaa ku dhacay habaarkayagii. (Maa shahidnaa mahlika ahlihii!) Kama warqabno wax ku dhacay.”

Dhiigga Shiikh Xasan Xuseen iyo rag kale oo ducaad ah waxaa mas’uul ka ah oo lagala xisaabtamayaa Ina Taltaliini iyo saaxiibbadiis, lamana cafin doono jariimaday galeen. Waxaa u furan in ay Ilaahay u toobadkeenaan. Laakiin dhiiggii shuhadadu kama hari doono. Mar uun baa maxkamad caddaalad ah lasoo saari doonaa idan Alle.

Buuloxaawo waxaa dacwada ka waday laba nin. Nin markiiba waxaa xabsiga dhigay Ina Taltaliini ninkii kalana waxaa difaacay tolkiis oo meesha dagganaa. Waxaa la xiray Sheekh Cumar Aw-Faarax. Waxaa loo cagajugleeyay Shiikh Yuusuf Shiikh Maxamuud Axmed Tiire. Waxaa magaalada daggan aabbihiis oo ahaa ninka ugu cilmi roon magaalada Suufiba ha ahaadee, waa Sheekh Yuusuf aabbihiis.

Shiikh Maxamuud Tiire wiilkiisii  ayuu garab-istaagay oo wuxuu yiri ninkii mas’alo ku haysta wiilkayga anaa la doodaya ninkii dood qabaa ha yimaado berri subax 4 saac barxadda magaalada dhexdeeda ah kutubtiisana hasoo qaato.

Waxaa magaalada ag dagganaa ciidan uu haysto nin kornayl ah oo la yiraahdo Kululi. Waxaa loo geeyay khabar ah in la xiray ina hebel iyo ina hebel. Waa dad isyaqaan oo magaaladay ku wada dhasheen. Ninkaan dadka xirxirayaana wuxuu ka yimid Garbahaarray iyo meelo kale. Kululi wuxuu yiri Ina Taltaliiniyow haddaad ninkaan diin ku haysato soo qaado kutubtaada waa  inoo berri subax 4 saac iyo barxadda magaalada dhexdeeda ah.

Shaydaankii markuu ogaaday in laga rabo wax uusan hayn ayuu u cararay dhankaas iyo Baardheere. Ina Taltaliini wuxuu haystaa oo kaliya waraaqdii Maxamed Siyaad Barre u qoray oo ahayd ninkaad ku tuhunto in uu yahay Salafu Saalix  xir. Diin kale oo uu yaqaan ma leh. Xujadiisu waa xarig iyo cagajuglayn. Waagii markuu baryay ayaa lasoo dhoobtay barxaddii bannaanayd ee isteeshinka u dhawayd. Waxaa yimid libaaxyadii dawacadu cunaysay oo wata Bukhaari iyo Muslim,  waa ducaaddii.

Kornayl Kululi wuxuu yiri, “Aaway ninkii raggaan haystay?” Waa la waayay illayn baadilku caga uu ku istaago ma lehee. Kululi wuxuu yiri, “Maanta laga billaabo waxaad tihiin culumo xor ah. Waxaad akhridaan kitaabkaad doontaan, waxaad ku akhridaan meeshaad doontaan, ninkii idin la hadlana ii soo sheega anaa ka shaqaynayee.” Allaahu Akbar.

Xaaladdu markay halkaas marayso oo ducaaddii qaarna la laayay qaarna la xirxiray ayaa waxaa dhacay kulan dhexmaray golihii sare ee dacwada ama odayaashii Al-Itixaad ee gobolka Gedo. Waxaa la galay xiwaar dheer, waxaa la falanqeeyay masiirka dacwada iyo siday ku socon karto, waxaa laga baaraandagay dhibka jira iyo sidii loo xallin lahaa.

Waxaa la go’aamiyay in aan laga maarmin ciidan hubaysan oo dacwadaan waardiye ka haya ama ilaaliya ducaadda iyo dacwada miraheeda. Waxaa la sameeyay haykal dawladeed oo kale. Waxaa Madaxwayne laga dhigay Shiikh Muxamed Xaaji Yuusuf. Waxaa Wasiirkii Arrimaha Gudaha laga dhigay Shiikh Maxamuud Macalin Nuur. Waxaa Wasiirkii Gaashaandhigga laga dhigay Shiikh Yuusuf Shiikh Maxamuud Tiire.

Shiikh Muxamed Xaaji Yuusuf

Shiikh Muxamed Xaaji Yuusuf waa nin caynkee ah? Wadaadku wuxuu ahaa dadkii muddo hore waxbarashadiisa diiniga ah kusoo dhammaystay gobollada Sucuudiga. Wuxuu ahaa daaci wayn oo wuxuu kasoo shaqeeyay ama daaci kasoo ahaan jiray waddammo fara badan oo aan Soomaaliya ahayn, waa intii aysan Soomaaliya burburin ka hor.

Shiikhu wuxuu leeyay sifooyin fara badan waxaana kamid ah: Waa nin haybad badan, waa geesi, waa xaruuri oo waa nin kulul, waa deeqsi, waa mufassir, waa muxaddith. Wuxuu yaqaannaa sida dadka loo maamulo. Wuxuu jeclaa in uu naf iyo maalba jihaadka ku bixiyo. Wuxuu dadka ugu yeeri jiray in dulliga laga baxo oo gaalada la iska dulqaado iyo murtaddiinta, wuxuu rumaysnaa in aan cizzi jirin haddii jihaad la waayo.

Shiikh Maxmuud Macalin Nuur

Shiikh Maxmuud nin see ah ayuu ahaa? Shiikhu wuxuu lahaa wanaag fara badan. Waxaa kamid ahaa: Wuxuu  ahaa dadkii jaamacadaha ugasoo baxay waddanka Sucuudiga muddo hore, wuxuu ahaa nin geesi ah, deeqsi, baarri, mufassir, nabadoon run ah ayuu ahaa. Shiikhu wuxuu ahaa nin qofkii la fariistaa aakhiro uu xasuusanayo, wuxuu ahaa nin tawaaduc badan,  cibaado badan, wuxuu ahaa nin ku habboon in uu dadka hoggaamiye u noqdo. Ilaahay naxariistiisii haka waraabiyo, aamiin, aamiin.

Shiikh Yuusuf Shiikh Maxamuud Tiire

Shiikh Yuusuf nin sidee ah ayuu ahaa? Wuxuu ahaa sarkaal sare oo ka tirsanaa dawladdii dhacday, wuxuu haystay tababbar sare oo wuxuu kamid ahaa ciidammadii kumaandooska. Wuxuu ahaa raggii ay sida gaarka ah u tababarteen taliskii dhacay ee Siyaad Barre, wuxuu ahaa shiikh mufassirul-Qur’aan oo wuxuu ka dhashay qoys ehlu-diin ah, wuxuu ahaa geesi, tababbare ciidan,  wuxuu  ahaa mujaahid diin jecel. Wuxuu  ahaa nin u qalma in uu dawlad Islaam ah u noqdo Wasiirka Gaashaandhigga oo wuxuu yaqaannay hawlaha ciidanka iyo dagaalgalintooda.

Raggaas ama culumadaas saddexda ah ee aan kor kusoo sheegnay nin walbaa wuxuu bilaabay hawl asaga u gaar ah iyo tii caamka ahayd oo lagu magacaabay. Shiikh Muxamed Xaaji Yuusuf waxay ahayd shaqadiisu in uu yahay nin meel fadhiya oo dadka qaabila, waxay rabaanna u fuliya intuu awoodo. Taas wuu samayn jiray wuxuuna ku darsaday inuu noqday daaci dadka wacdiya oo diinta ugu yeera, wuxuu  noqday nin khaadum ah oo shaqaduu wax ka qaban jiray.

Shiikh Maxamuud Macalin Nuur waxay ahayd shaqadiisu in uu dadwaynaha ku dhexjiro oo la shiro oo masaalixdooda kala taliyo oo dhibka dhexdooda ah xalliyo heshiis dhexdhigo kuwa xurguftu ka dhaxayso. Waxay ahayd shaqadiisu in madaaris la dhiso, masaajid la dhiso, dadkana wanaagga ugu yeero. Wuxuu ku darsaday in uu noqdo daaci oo intuu masaajidkii dhex fariistay ayuu dadkii kutubbo u billaabay oo ka haqabtiray diintii.

Shiikh Yuusuf shaqadiisu waxay ahayd in uu ciidan dhiso oo hub soo uruuriyo oo xuduudaha ilaaliyo iyo dacwada meelna fariisto oo ciidanka shaqada u kala diro. Wuxuu ku darsaday in uu askartii tababbaro, diinta baro, waardiyaha qabto, sahanka u baxo, furinta galo, maslaxada dadkana xalliyo oo wuxuu ku dhexjiri jiray bulshada. Mar kastana wuxuu ka qaybqaadan jiray hawlaha bulshada dhexdeeda ka jira.

Billawgii Mucaskarka

Waxaa la yagleelay ama la billaabay mucaskar ama ciidan. Waxaa la dajiyay ciidanka Baladxaawo dusheeda. Sidaad la socotaan dawladdii dhacday waxay lahayd ciidammada qalabka sida oo noocyo fara badan ka koobnaa. Waxaa ugu xoog waynaa milatariga. Milatarigu wuxuu lahaa qaybo kala duwan qaarba wax bay qaabilsanaayeen.

Akhristayaalow Maxamed Siyaad Barre wuxuu samaystay ciidamo aad u fara badan oo si gaar ah loo tababbaray. Ciidammadaasi waxay ilaalin jireen madaxtooyadii Ina Siyaad Barre iyo wixii xiriir la leh madaxtooyada. Ciidankaasi wuxuu ahaa dhammaantiis Mareexaan. Hadday cid kale ku jirtayna ma badnayn. Markii lasoo qaxay oo la yimid gobolka Gedo ciidankii waxay u wareegeen Al-Itixaad. Sababna waxaa u ahaa Allaah kadib culumadaan soo sheegnay oo gaarsiiyay dacwada kadibna waxay noqdeen ciidan diinta Ilaahay waardiyeeya.

Dadku ma haystaan dhaqaale oo waxay u badan yihiin dadkii soo qaxay, waxaa lagama maarmaan ah in la helo dhaqaale ciidankaan lagu maalgaliyo. Waxaa loo baahan yahay hub, saanad, raashin, daawo iyo dhaqaale loo isticmaalo wixii caqabad ah oo ka horyimaada ciidanka. Waxaa la naadiyay ciddii ku tabarrucaysa dhaqaale ama hub ama gaadiid. Waxaa kaloo loo baahnaa qofkii noqonaya ciidan.

Waxaa xeradii soo buuxdhaafiyay ciidammadii xoogga dalka Soomaaliyeed oo waliba tababbaran oo waxaa sahlanaatay inay markiiba hawlohoodii qabsadaan oo aysan tababbar u baahnayn. Waliba waxaa laga helay tababbarayaal sare sida Barre Ubaxle (Barre Daliil), Shiikh Yuusuf iyo rag kale oo fara badan.

Waxaa loo kala tartamay khayrkii, waa loo kala dheereeyay. Waxaan ka xusi doonnaa dhawr nin ragga markiiba keenay naftoodii iyo maalkoodii oo wada socda, waxaa kamid ahaa raggaas Cabdi Buraale Wayax. Wuxuu ku deeqay naftiisii iyo gaari Toyoota ah oo uu lahaa. Markiiba waxaa la saaray qori Bii-10 ah. waa qoryaha lagula diriro taangiyada ama tiknikada.

Ninka labaad wuxuu ahaa Cali Xaashi oo wuxuu keenay naftiisii iyo  gaari Toyoota ah iyo qori Baroon ah oo ku rakibnaa, walow markii dambe xoogaa lacag ah loo celiyay. Cali Xaashi wuxuu kamid ahaa labadii wiil oo buundada Goday Tigreegii ka cayriyay waagaan u haajirnay Bari. Waxaa kaloo lagu xasuustaa Boosaaso mujaahidkii ay kasoo furteen xabsiga asaga iyo Shariif Yare. Waa khibraddii iyo hubkii ay ku difaaci jireen Maxamed Siyaad Barre waxay Islaamka uga faa’iideeyeen, jazaahumu-llaahu khayran ajmaciin.

Waxaa ciidanka maalgaliyay Shiikh Muxamed Qaasim (xafidahu-llaahu). Shiikh Muxamed waxaan soo marnay inuu ahaa nin maalqabeen ah oo maalkiisii u huray mujaahidiinta. Wuxuu noqday ninka kaliya oo Ilaahay mujaahidiinta ku dharqabtay ama ku badbaadiyay. Shiikh Maxamed Qaasim gurigiiisu wuxuu ahaa madarasad Islaam ah. Waxaa mucallim ka ahaa madarasadaas callaamatu Sheekh Shariif Cabdinuur.

Waxaan leennahay ma illaawi doonno abaalkaad noo gashay annagoo u baahan cid na kaalmaysa ayaad dhulka naga qaadday. Ilaahay baa gudi kara abaalkaaga. Waxaan Ilaahay kaaga baryaynaa inuu Jannatul-Firdowsa kuugu baddalo hantidaad Ilaahay daymisay annagana nagu kaalmaysay iyo hoyga aad Islaamka u noqotay, aamiin, aamiin.

Waxaa soo buuxsamay mucaskarkii, waxaa la helay wax aan la malaysanayn oo khayr ah, waxaa la helay cudud milatari oo ducaaddu isku hallayn karaan. Waxaa jiray ciidamo ay leeyihiin Es.En.Ef (SNF) oo ah Mareexaan oo gobolka nala joogay. Meelaha ay xoogga ku lahaayeen waxaa kamid ah Buurdhuubo iyo Garbahaarray.

Ciidammada Es.En.Ef (SNF) waxaa dulfadhiyay ciidammadii Yuu.Es.Sii (USC) oo uu hoggaaminayo Jenaraal Caydiid. Waxay rabaan inay Ina Siyaad soo qabtaan asagoo nool ama waddanka ka saaraan. Asaguna wuxuu rabaa inuu dib u qabsado Xamar oo cagta mariyo Yuu.Es.Sii iyo ciidankeeda. Maalin walba dagaal baa dhaca oo qolaa la cayrsadaa.

Qabsashadii Caydiid Gobolka Gedo

Waxaa weerar soo qaaday Caydiid, wuxuu qabsaday Buurdhuubo, Garbahaarray iyo tuulooyin ka sokeeya. Mooryaantii Ina Siyaad Barrana cagtaa la mariyay asagiina dirqi buu ku baxsaday oo Keenyuu u galay. Akhbaartaasu waxay soo gaartay wadaaddadii Al-Itixaad oo xaaladdoodu isugu toosnayd oo intay dadkii is fahmeen ayagu meesha dawlad ka ah.

Wadaaddadii waxay galeen shir degdeg ah. Waxaa la falanqeeyay musiibada kusoo socota iyo intay le’egtahay. Waxaa la isku raacay in aan Caydiid cidna dhaafayn oo aysan suurtagal ahayn in aan hal magaalo wada joogno annaga iyo Caydiid. Taladii baa lagu baartay, waxaa loo kala baxay laba koox.

Rag waxay dheheen aan ka hortagno oo iska celinno ninkaan waalan oo aan cidna ka xishoonayn. Ragna waxay dheheen aan magaalada gees uga baxno oo yaanaan xabbad ku ridin Caydiid iyo wuxuu wato. Isuma kaaya dhaamaan Yuu.Es.Sii (USC) iyo Es.En.Ef (SNF). Waxaa la qaatay ra’yigii uu soo jeediyay Macalin Maxamuud oo ahaa yaan xabbad lagu ridin magaaladana aan gees uga baxno.

Dib uga Gurashadii Baladxaawo

Waxaa magaaladii looga baxay dhankaas iyo Doolow. Waxaa la dagay meel lagu magacaabo Gaawiito oo 9 kiilomitir u jirta Baladxaawo. Waa meel istaraatiiji ah. Waa dhul biyo leh, hawd ah ama dhir leh wabigana dhinaca ku haysa. Waxaa la diyaarsaday wax alla wixii dagaal lagu gali lahaa, waxaa loo diyaar garoobay hadduu soo xadgudbo Caydiid in la iska dhiciyo oo lagu jihaado. Hadduusan soo aadinna aan loo dhawaaqin.

Sariyyadii Shiikh Yuusuf

Halkaas markay arrintu marayso ayaa waxaa ciidan diyaarsaday halyeygii Shiikh Yuusuf. Wuxuu kaxaystay rag xul ah. Wuxuu yiri anaa Caydiid iyo wuxuu ku sugan yahay ka warkeenaya. Wuxuu afka saaray waddadii Garbahaarray aadi jirtay oo Caydiidna kusoo socday. Ma naqaan wuxuu rabo shiikhu laakiin wuxuu u eg yahay nin inta Caydiid iyo ciidammadiisa ka hortaga xabbad ku billaabi doona oo illaa ay ku noqdaan meeshay ka yimaadeen dagaal ku wadi doona, (immaa shahaada wa imma-nasri).

Shiikh Yuusuf iyo ciidammadiisii way dhaqaaqeen, waxayna cagta saareen jihadii ay Caydiid iyo ciidammadiisiina ku sugnaayeen. Yuu.Es.Sii (USC) way soo socdaan, waxaa la isaga horyimid meel Shabeelduulaay la yiraaho qiyaastii. Shiikhu markii uu usoo dhawaaday ciidankii Yuu.Es.Sii ayuu waddada gees uga baxay oo wuxuu galay dhufays. Wuxuu sugayay intay kasoo dhawaanayaan ciidammada Caydiid. Ciidankiisiina wuxuu u diyaariyay hab dagaal.

Ikhwaanii arrintu ma sahlana, Shiikh Yuusuf wuxuu wataa koox yar oo ciidan ah, waxaa kusoo fool leh ciidankii Yuu.Es.Sii ugu faraha badnaa oo soo qabsaday tan iyo Xamar. Soo duceeya in Ilaahay Muslimiinta nasriga siiyo wixii diinta Ilaahay la dagaallamayana Ilaahay dulleeyo. Ikhwaanii dhagtu ha idiin taagnaato ducadana badiya.

Waa inoo qormada dambe inshaa Allaahu tacaalaa.

Walaalayaal waxaan kala tagnay annagoo dalka dibaddiisa ku maqan. Intaan maqnaa waxaa dhacay dagaallo waawayn oo lagu soo qaaday imaaradii gobolka Gedo. Dagaalkaasi wuxuu socday muddo aan yarayn mar walbana waxaa weerarka soo qaadayey gaalo is bahaysatay wayna jabayeen mar kasta.

Dib u Noqosho ama Gocasho

Inta aanan u galin Gedo iyo imaaraddii Islaamka ahayd aan wax yar dib noogu celiyo gobolka Mudug gaar ahaan Caabudwaaq. Waxaan xusayaa laba arrimood oo aan ka tagay markaan ka warramayey Caabudwaaq iyo dhibkii ay dacwadu kala kulantay.

Midda 1aad: Waxaan ammaan ballaaran usoo jeedinayaa qabiil ka mid ah qabiilooyinka daga Caabudwaaq. Reerkaasi wuxuu ahaa reer Ilaahay barakeeyay, Waxay ahaayeen Ansaar u gargaartay ducaaddii markii cid walbaa dishay oo dhacday.

Waxay dajiyeen guryohoodii, waxay wax ka siiyeen maalkoodii, waxay xabbadda isaga dhigeen ama waardiye u noqdeen ducaaddii dulmiga lagu laynayey, waxay hoy u noqdeen diintii Islaamka oo reer Caabudwaaq la collaytameen.

Waa reer Maxamuud Guuleed. Reerkaas barakaysan oo noqday ansaartii ducaaddii reer Caabudwaaq ay ka dhigeen waxay dilaan iyo waxay dhacaan ama dhaawacaan Ilaahay ha xifdiyo naftooda iyo maalkooda intaba, aamiin, aamiin.

Midda 2aad: Waxaan ka tagay halyeey meeshaas ku shahiiday. Wuxuu ka mid ahaa muhaajiriintii socodka kasoo billowday Dhoobley, wuxuu ahaa hoggaamiye ciidan, wuxuu ahaa tababbare ciidan, wuxuu ahaa daaci dadka dacwada ugu yeera. Reerkoodaa dagaan ahaan ugu badan Caabudwaaq (reer Dalal).

Wuxuu ugu yimid in uu dacwada gaarsiiyo, waxaa dilay ilma-adeerradii, waxay ku dileen magaalada Caabudwaaq bartankeeda. Qabiilkii uu ka dhashay oo magaalada haystay aad ayey ugu farxeen geeridiisa halyeygaas marka laga reebo nin la dhihi jiray Ina Bulxan iyo intii Ilaahay u naxariistay. Wuxuu ahaa halyaygaasu shahiid Abuu Dujaanah (taqabbalahu-llaah).

Ansaarigii Kaligii la Dagaallamay Reer Caabudwaaq

Markii ay Abuu Dujaana dileen reer Caabudwaaq, ayaa nin lagu magacaabo Ina Bulxan waxaa uu dagaal gobeed la galay reer Caabudwaaq iyo magaaladii oo dhan. Ina Bulxan wuxuu galay dagaal uu kali ku yahay ayna kasoo horjeedaan magaaladii Caabudwaaq oo dhan.

Wuxuu isticmaalay bambooyinka gacanta laga tuuro, wuxuu isticmaalay qoriga boobaha ah, wuxuu isticmaalay xeeladdii ahayd ku dhufo oo ka dhaqaaq. Wuxuu galay dagaalkii uu Abuu Basiira galay oo kale iyo taatiko ciidan oo asaga u gaar ahayd.

Wuxuu gaystay waxyeello badan, wuxuu argaggax ku riday Suufiyadii shayaadiinta ahayd ee mu’aamaraadkaan ka dambaysay, wuxuu kala cayriyey dhagarqabayaashii Islaamka dhibay ee laga tukan waayay.

Suufiyada waxaa ansaar u ahaa ama taakulayn jiray laba qabiil oo kala ah reer Siyaad Xuseen iyo qoys lagu magacaabo Celi. Waxaa madax u ahaa laba nin oo midna reer Siyaad Xuseen yahay midna reer Celi yahay ama Celi. Waxayna kala ahaayeen labadaas nin Ina Cabdi Jawaan oo ahaa reer Siyaad Xuseen iyo Ina Macalin Cabdi oo ahaa reer Celi ama Celi.

Ina Bulxan markuu rag waayay muddana dagaalkii ku jiray naftiisiina ay khatar gashay ayuu u hijrooday gobolka Gedo oo markaas jihaad ka socday.

Wuxuu ka qaybqaatay dagaallo badan oo lala galay kuffaartii iyo murtaddiintii. Aakhirkiina wuxuu ku shahiiday magaalada Ceelwaaq agteeda, waxayna isku maalin shahiideen al-Waalid al-Caabid az-Zaahid Shiikh Aadam Garwayne (taqabbalahumu-llaahu ajmaciin).

Gobolka Gedo iyo Imaaradii Islaamiga Ahayd

Sidee ayey ku billaabatay? Sidee ayaase looga faa’idaystay? Goorma ayey burburtay imaaradaasi? Yaase burburiyay? Soomaalidu gacan ma ku lahayd burburkii imaaradaas? Arrimahaas oo dhan iyo arrimo kaleba waxaan uga hadli doonaa qormadaan iyo kuwa kale ee soo socda inshaa Allaahu tacaalaa.

Akhristayaalow waxaad ii oggolaataan in aan xoogaa siyaasad ah gogoldhig ka dhigto inta aanan billaabin ka-sheekaynta imaaradii Islaamiga ahayd ee gobolka Gedo.  Aad ayaad ugu mahadsantihiin dhagaysigiina, baaraka-llaahu fiikum.

Ikhwaanii markii ay burburtay Dawladdii Maxamed Siyaad Barre sanadkii 1991dii,  waxaa dhacay musiibooyin fara badan. Waxaa kamid ahaa dhibaatooyinkii dhacay dil, dhac iyo barakicin. Dhanka kale waxaa meesha ka baxay oo saaxada bannaysay dawlad faasiqad ahayd oo diinta iyo dadkaba dhibaato weyn ku haysay laakiin lagu qabay xoogaa kala dambayn ah.

Waxaa kamid ahaa wanaagga lagu qabay dawladdaas xasillooni dadka dhexdiisa ah, ilaalinta xuduudaha, shaqooyin ay dadka qaarkiis ku haysteen, waxbarasho maaddi ah, magac dawladnimo iyo wixi la mida.

Walaalayaal waxaad ogaataan Soomaaliya iyo Itoobiya dawladihii ka talin jiray isku mar ayaa la riday, isku xilli ayaana kursigii xukunka laga qaaday madaxweynayaashii labadaas dal, Maxamed Siyaad Barre iyo Mingistu Xayla Mariyam. Qorshaha loo dumiyey dawladdii Soomaaliya waxaa lahaa reer galbeedka ama gaalada ee ma ahayn mid ay wateen jabhadihii qabiillada ee lakala oran jiray Yuu.Es.Sii (USC), Es.Es.Dhii.Ef (SSDF), Es.En.Em (SNM), Es.Pii.Em (SPM), Es.En.Ef (SNF), iyo wixi la mida.

Waxaad mooddaa in aan wali la fahmin balaayadu meeshay nooga timid iyo cidda wadatay. Waxaad mooddaa qabiilooyin fara badan oo Soomaali ah in ay la tahay in ay ayagu rideen dawladdii shuuciyada ahayd ee Maxamed Siyaad.

U fiirsada shacabka waxaa lagu dagaalgalinayay Ina Siyaad Barre ayaan kursiga ka tuuraynaa kadibna waddanka madaxwayne caadil ah ayaan u dhiibaynaa oo qof walba xaqqiisa siiya dadkana isu soo dhaweeya oo reer magaal ah.

Waxaa dadka ugu faham xun wadaaddada Ictisaam oo u qaba in ay dawlad tahay Buntlaan, waxaadna arkaysaa marar badan ayaga oo leh, “Waa dawlad madaxbannaan!” Oo talow yay ka xoroobeen?

Waxaa kuwaas kasii liita kuwa ku hoos naban maamulladaas ama la shaqeeya una fatwooda (Ictisaam). Waxaadna maqlaysaa marar badan ayaga oo leh, “Soomaalilaan waxay u baahan tahay aqoonsi.” Oo yaa inkirsan inay yihiin Soomaali?

Qoladaan koonfurtu (Ictisaam) waagii hore waxaa dagaalka lagu galiyay Daarood baa idin gumaysta ee iska dhiciya oo ka saara magaaladiina. Ma aysan oran oo maxay noo dhimeen oo waddanka looga saarayaa? Ma aysan oran miyaan kala maarannaa?

Daarood yaa baddalay oo Xamar lagu soo dhaweeyay? Mar waa Maraykan, mar waa Xabashi, marna waa balaayo madow. Qola kastaa markay timaaddo waxay ka liitaan Ina Siyaad Barre iyo Daaroodkii laga sifeeyay Xamar.

Wax lagu qoslo waxaa ah, bal fiiriya waa macquul in la yiraahdo dadkii Xamar dagganaa ee Soomaaliyeed waxaa dhibay kuwo meel kale ka yimid. Dadku waxay go’aan ku gaareen in ay xoog isaga saaraan baladaan ku habsatay. Ma xuma arrintu hadday saas tahay. Laakiin hadday taladu adinka idinka timid, maxaa loo boobay waddankii aad ka xorayseen dawladdii dhiigmiiratada ahayd? Maxaad Daarood markuu cararay uga daba cararteen? Maxaad uga qaxdeen waddankii aad ka xoraysateen Daarood? Maxaad qoxootiga u noqoteen sidii Daarood oo kale? Maxaa wali xabbaddu idiinku socotaa gaalana idiinku dhex jirtaa?

Jawaab u heli maysaan aan ka ahayn Allay lehe dagaalkaas waxaa watay gaalo iyo gaaloraacyo shacabkana waa la khayaameeyay. Gaalana waxay rabtay in ay waddanka qabsato, waana haysataa ee see isaga kicinnaa?

Markaad waddankii bannayseen ayaa la idiin soo dabamaray waana dantii gaaladu lahayd. Illaa haddana wax gartay arrintaas waxaa ka jira wiilasha yar yar ee gaalada qoriga la hortaagan Soomaaliduna leedahay khayr baad naga hortaagan tihiin oo waxaad waddankii ka erideen hay’adihii khayriga ahaa!

Ogaada gaalo dawlad idiinkuma maqna mana rabaan in aad dawlad noqotaan. Xataa ma rabaan middii shuuciyada ahayd oo kale inay idiin dhalato. Waxay rabaan inaad adduunwaynaha ku kala firirtaan oo kuwo fara badan oo adinka idin kamid ah ama carruurtiinnu ay dib ugu soo celiso Soomaaliya ayagoo gaalo ah, ciyaadan billaahi.

Waxay idin la sugayaan carruurta waddammada gaalada ku dhalatay inay qaangaaraan oo ay waddanka dib ugusoo noqdaan ayagoo baddalan. Waxay rabaan in ay dhammaadaan dadkii damiirka lahaa mid diineed iyo mid waddaniyad intaba.

Waxay rabaan inay gobol gobol waddanka u kala gooyaan oo xuduuddo u yeelaan qola walbana ku dhahaan, “Iska celiya kuwaan oo xuduudihiinna yay imaan, annagaa idin taakulaynaynee. Argaggixisadana laaya iyo kuwaan diinta ku gabbanaya (Shabaab), waa takfiir qoladaan gaalada la dagaallamaysaa oo arrintaas waxaa sheegay culumada musaalaxada iyo Hay’atul Culamaa’ul Kibaar!”

Walaalayaal isla waqtigaas ayaa Tigree gacanta loo galiyay waddanka Itoobiya. Waddankana lama burburin oo Mingistu ayaa lagu yiri raac diyaaraddaan oo waddankaas tag. Shay walbana meeshuu yaallay lagama qaadin, Meles ayaa taladii la wareegay gaaladuna waa ku kaalmaysay.

Melesna waxaa lagu yiri, “Qabso Itoobiya iyo Soomaaliya, labadiiba waa diyaar, dad kula shaqeeyaana waa kuu diyaar labada waddanba.” Soomaaliya iyo Itoobiya laga billaabo 1991 waxaa maamula Meles iyo mid murtad ah oo magac Soomaaliyeed wata. Waana dantii laga lahaa burburkii ama duullaankii lagu soo qaaday 1991 Soomaaliya.

Rumayso in lagu shaqaysanayay jabhadihii magacyada badan lahaa ee lagula diriray dawladdii Maxamed Siyaad Barre. Rumayso in lagu shaqaysanayay dagaal-oogayaashii sagaalka ahaa. Rumayso in lagu shaqaysanayo magaca dawladeed ee Karasayga ah. Rumayso in lagu shaqaysanayo magaca Culumada Musaalaxada. Rumayso in lagu shaqaysanayo macaga Hay’atul Culamaa’ul Kibaar. Rumayso in lagu shaqaysanayo magaca Soomaali hebel-laan. Rumayso in ay been tahay Shabaabku waa takfiir iyo Khawaarij.

Aan kusoo laabto qormada iyo imaaraddii gobolka Gedo. Dhibka aan kasoo sheekaynay markii uu dhacay 1991dii, ayaa qola walbaa waxay u qaxday dagaankoodii ama meeshii reerkoodu u badnaa hadday yihiin culumo ama dadkii caadiga ahaa. Gobolka Gedo waxaa u qaxay ninkii dhibkaan sabab u ahaa oo ahaa Maxamed Siyaad Barre.

Waxaa kaloo qaxay dad fara badan oo Mareexaan ah. Mareexaan wuxuu tagay dhowr magaalo sida Garbahaarray, Baardheere, Buurdhuubo, Buuloxaawo, Luuq iyo wixi la mida. Ina Siyaad Barre wuxuu fariistay Garbahaarray. Halkaasu marna weerar rogaal celis ah kasoo qaadaa marna isku difaacaa.

Dadka qaxay waxaa ku jira culumadii dacwada ka waday waddanka gudihiisa gaar ahaan Xamar. Culumadaas intii dowladdu jirtay dacwadooda hoos ayey u wateen oo dadka waxay wax ku bari jireen guryo qarsoon.

Ninkii lagu ogaado in uu diin faafinayana waa la xiri jiray ayadoon laga hadalsiin. Waxaa la gayn jiray meel lagu magacaabo Godka. Waa dhulaka hoostiisa meel ah oo aan dib dambe lagu arkayn haddii lagu geeyo.

Waxaa tashaday ducaaddii Mareexaan, waxay go’aan ku gaareen in laga faa’iidaysto fursaddaan dahabiga ah mar hadday burburtay dowladdii shaydaanku ku shaqaysanayay diintana diiday in dadka la gaarsiiyo, culumadiina xabsiyada ka buuxisay.

Billawgii Dacwada Gedo

Ducaaddii way is qaybiyeen. Qof walbana waxaa loo diray meeshuu ku habboonaa. Waxaa kamid ahaa raggaas ducaadda ahaa Shiikh Yuusuf Sheekh Maxamuud, Shiikh Cumar Aw-Faarax, Shiikh Xasan Xuseen iyo culumo kale.

Raggaas waxay galeen loollan dheer oo ka dhexeeyay ayaga iyo mooryaantii Mareexaanka oo difaacayay ama ilaalinaya Maxamed Siyaad Barre oo wali ka rajo qabay in uu mar kale madaxwayne ka noqdo Soomaaliya.

Waxaa mooryaantaan ka darnaa oo meesha joogay Suufiyo inkaar qabta oo maradatu-shayaadiin ah. Suufiyada waxaa hoggaaminayay nin lagu magacaabo Ina Taltaliini. Taltaliini kaligii ma ahayn ee wuxuu wataa sixiroolayaal fara badan oo la shaqeeya. Waxaa kaloo meesha ku habsaday ama jooga qoyskii dawladdu ka burburtay oo u qaadan la’ in la jabiyay oo kursigii lagala wareegay.

Wadaaddadu waxay dadka ku wacdiyaan ama uga digayaan waxaa kamid ahaa in aysan galin dagaalka fitnada ah, inay joojiyaan dadka ay laynayaan ee shacabka ah, inay joojiyaan dadka ay xoolohooda boobayaan iyo wixi la mida. Waxay ku guulaysteen dad badan inay kasoo baxaan furintii dagaalka.

Arrintaasi waxay dhibtay saddex qolo:

1. Madaxdii dawladdii dhacday oo uu kow ka yahay Maxamed Siyaad Barre.
2. Suufiyo oo yaqiinsan haddii wadaaddadu ku guulaystaan in ay dadka gacanta ku dhigaan in ayaguna ay waayi doonaan mansabkoodii.
3. Qabiilka la yiraahdo reer Faarax Ugaas oo uu ka dhashay Maxamed Siyaad Barre in Ilaahay u naxariistay mooyee.

Qoyskii waxay naf iyo maalba u diyaarsadeen inay soo ceshadaan sharaftii, dawladnimadii iyo karaamadoodii ay dadka dhexdiisa ku lahaayeen hadda ka hor.

Waxay dadka ugu necbaayeen qofkii yiraahda yaan laga qaybqaadan dagaalka ehliga ah, yaan la layn dadka masaakiinta ah, ma bannaana in loo hiiliyo mujrim, hala qaato shareecada Islaamka, halaga fogaado qabyaaladda iyo wixi la mida.

Waxaa joogay gobolka rag fara badan oo ay Maxamed Siyaad hadda ka hor is qabteen oo ku faraxsan in kursigiisii laga tuuray. Waxaa kamid ahaa raggaas:

Jeneraal Cumar Xaaji Masalle. Cumar wuxuu isku dubaritay wax alla wixii Ina Siyaad Barre ku kacsanaa cidday rabaanba ha ahaadeen. Wuxuu fursad u helay inay raacaan sufaho fara badan oo Mareexaan ah. Wuxuu xiriir la yeeshay Tigree. Wuxuu billaabay dhaqdhaqaaq siyaasadeed.

Intaasoo mashaakilaad ah oo jiray iyo kuwa kale oo fara badan  oo dadka dhexdiisa ah, Ilaahay wuxuu wadaaddadii makansiiyay magaalooyin saddex ah: Buuloxaawo, Luuq iyo Doolow. Waxay heleen shacab u oomanaa barashada iyo ku-dhaqanka diinta Islaamka, waxay heleen ansaar fara badan, waxay heleen oo dacwadii ajiibay odayaal dhaqameedkii in yar mooyee.

Waxay soo gaareen heer ay ku fakareen in ay dawlad dhisaan. Waxaa abuurmay jawi Islaami ah, waxaa aad u muuqday shacaa’irkii ka muuqday degmooyinkaas aan kor kusoo sheegnay sida xijaabkii gabdhaha, dugsi Qur’aankii, machadyo diini ah iyo wixi la mida.

Xarakadii Al-Itixaad waxay iclaamisay shir loo dhanyahay in la isugu yimaado maalin hebla iyo meel hebla. Waxaa shirka lagu martiqaaday wax alla wixii Mareexaan ahaa oo mas’uuliyad qaadi karay sida ugaaska, odayaaldhaqameedka, culimada, aqoonyahanka iyo hay’adihii madaxa bannaanaa.

Waxaa lasoo xaadiray goobtii shirka dhammaan dadkii la is lahaa waxtar bay u yihiin bulshada. Waxaa yimid ugaaskii beesha, waxaa yimid odayaaldhaqameedkii, waxaa yimid aqoonyahannadii, waxaa yimid dadkii la rabay in ay masiirka ummadda hoggaamiyaan.

Culumada meesha joogtay waxaa ka mid ahaa Shiikh Maxamed Xaaji Yuusuf, Shiikh Maxamuud Macalim Nuur, Shiikh Yuusuf Axmed, Shiikh Cabdiraxmaan Oogle, Shiikh Aadam Beebee iyo culumo kale.

Shirkii waa furmay, waa la falanqeeyay waana la isku afgartay. Waxaa kamid ahaa waxyaabihii la isku afgartay in la qaato ku dhaqanka shareecada Islaamka. Waxaa la wada gaaray heshiis ah in diinta Ilaahay la difaaco oo cadowgeedana meel loogasoo wada jeesto. Waxaa lasoo gaaray heshiiska qodobbadiisii in la saxiixo.

War Naxdin Leh oo ka Yimid Meel Aan Laga Filayn

Akhristayaalow markii la diyaariyay nuqulkii ama waraaqihii la saxiixayey ayaa sida caadadu tahay waxaa loo soo dhaweeyay cidda u mudan in ay saxiixdo ugu horrayn waraaqaha.

Wuxuu noqday Ugaas Cumar Ugaas Xirsi. Mareexaan halkaas ugaas buu leeyahay meel uu joogaba sida runta ah. Ugaas Cumar waa diiday in uu saxiixo ku-dhaqankii shareecada Islaamka!

Afka iyo gacanta ayaa la isa saaray ama dhabanka iyo gacanta yaab dartii. Waa la is fiirfiiriyay. Hadal hoosaa billowday, wax ku dhiirradaa la waayay la hadalka ugaaska. Rag kala calool adag kalana geesisan, nin baa hadlay wuxuu muqaddamo ka dhigtay ama iska hormariyay maahmaah. Wuxuu yiri, “Hadda ka hor ayaa nin waxaa uu doonay gabar uu dhalay nin ugaas ah, waxaa la damcay in ugaaskii la siiyo sooryo, waxaa la garan waayay ugaaskii wixii sooryo u noqon lahaa oo dadku siday la ahayd ama dhaqanku yahay ugaasku meel wayn ayuu dadka kaga yaallaa oo waxaa la rabaa wax wayn in la siiyo.”

Cabbaar haddii la aamusnaa ayaa nin hadlay. Wuxuu yiri, “Anaa aqaan ugaas waxa sooryo u ah. Waxaa sooryo u ah gabadh aabbeheed wixii sooryo u ahaan jiray.” Aan si kale u dhoho, wuxuu yiri, “Waxaa sooryo u ah wixii nin gabadh laga guursaday sooryo u ahaan jiray.”

Maahmaahdii markuu dhammaystay ayuu hadalkii sii watay oo wuxuu yiri, “Ugaas haddaad diidday ku-dhaqankii shareecada Islaamka waxaan ku leeyahay ugaas waa nin waxaadna tahay nin Mareexaan kamid ah shareecadiina waan qaadannay iyo ku-dhaqankeedii.”

Waxaana billowday in ay saxiixaan heshiishkii odayaashii Mareexaan marka laga reebo ugaaskii oo diiday in shareecada Islaamka la isku xukumo. Waa la ducaystay shirkiina waa xirmay. Waxaa lagu ballamay in si wada jir ah diinta Ilaahay loo difaaco.

Ugaasku muxuu shirka u yimid hadduusan doonayn ku-dhaqanka shareecada Islaamka? Muxuuse ku baddashay shareecadii uu diiday? Ugaasku hadduu diiday dowladdii Islaamka ahayd ee Mareexaan intiisii kale qalinka ku duugtay dowlad caynkee ah ayuu rabaa?

Nabadoonka ugaaska u maahmaahay waxaa la oran jiray Xaashi Diiriye Maxamuud Hudey.

Dawladdii Al-Itixaad dhidibbada u aastay Mareexaanna ku waafaqay ma hirgashay oo dadkii wax ma u qabatay oo ma laga faa’iidaystay? Caydiid oo baacsanaya haraadigii Daarood ama Mareexaan maka nabadgaleen wadaaddadii dowladda dhistay? Ugaaskii xaggee ku dambeeyay? Su’aalahaas iyo kuwo kalaba waxaan uga jawaabi doonnaa qormadeenna dambe inshaa Allaahu tacaalaa.

Walaalayaal waxaan joognaa dhul aad u qurux badan dadka dagana ay yihiin Soomaali boqolkiiba-100. Waxaan la dagaallamaynaana waa gaalo aad u yar xagga tirada, tayana aan lahayn oo waa fulayaal. Markasta oo dagaal dhaco waa la cayrsadaa. Allaa ku mahadsan.

Gaaladaas magaceeda waxaa la yiraahdaa Tigree. Waa dad gaagaaban oo midabkoodu maariin yahay. Waxay ku hadlaan af ayaga u gaar ah, Amxaarigana way fahmaan. Waxay kaloo ku hadlaan afka Carabiga. Waa dad dhaqan ahaan u badnaa reer baadiye. Waxay dagaalka ku billaabeen jabhadayn ay kula jireen ninkii la dhihi jiray Mingistu, illaa ay markii dambe ka tuureen xukunkii.

Ayagoo aan hubkii dhigin oo aan nasan ayaa lagu yiri Soomaaliya waa burburtay ee qabsada dhulkeeda. Dhulkaas dadka dagana waad wada dhalateen oo waxaa la yiraahdaa qaarkood Daarood Ismaaciil, adinkuna waxaad tihiin Tigree Ismaaciil.

Soomaalidiina waxaa lagu yiri nimankaanu waa walaalihiin oo waxay idiinku yimaadeen in ay idin badbaadiyaan, waddankoodii waxay kasoo xorreeyeen ninkii hororka ahaa ee la dhihi jiray Mingistu. Adinkana waxay idiinku yimaadeen in ay waddankiina idiin ilaaliyaan khayraadka ku jira oo batrool leh, gaas leh, macdan leh. Waxay kaloo idinka ilaalinayaan Soomaalidaan waddankeedii soo gubtay oo rabta in ay boobaan dhaqaalaha waddankiina iyo khayraadka dhulkiinna dhex jiifa. Waxay kaloo idinka ilaalinayaan wadaaddada diinta ku gabbanaya ee Al-Itixaad oo raba in ay waddankiina u gacan galiyaan shisheeye.

Siyaasaddaas fooshaxun oo beenta ah Tigree waxay ku heshay gaashaandhig iyo cudud milatari. Wadaaddadii jihaadka wadayna waxay ku noqotay caqabad iyo imtixaan aan la gudbi karin.

Tigree dagaalka kaligood ayaa ku jira oo ma aaminaan cid kale oo furinta la gasha ayaguna ma badna oo waa dad laga tiro badan yahay. Amxaaro waa iska ilaaliyaan, Oromo waa iska ilaaliyaan, qowmiyad Itoobiya dagta oo ay aaminsan yihiin ma jirto. Waxay rumaysan yihiin dagaalka ay ku jiraan in uu jihaad yahay oo ay Alle ugu dhawaanayaan oo mabda’ ayey nagula dagaallamayaan.

Waxaad qiyaastaan ikhwaanii ninka aan aqoon u lahayn dhulka uu ka dagaallamayo cimilladiisa sida meelaha biyaha leh ama dagaalka ku wanaagsan, dadkii deegaanka dagganaana uu yahay kuwa dagaalka kula jira, ma haystaan meel gurmad u soo maro, ma haystaan meel ay dhaawaca gaystaan, ma haystaan cid waddooyinka tusta.

Ikhwanii xasuusta Tigree haddaysan dad Soomaali ah ku gabbanayn oo aysan ayaga iskasoo hor marinayn maalmo naguma qaadateen in aan dhulka Soomaaliya ka saarno. Rumayso ama diid. Dadka gaaladu iska soka mariso ama gaashaanka ka dhigato waa dadka bulshada Soomaaliyeed dhexdeeda ka muuqda sida aqoonyahanka, odayaasha iyo culumada. Waxay kaloo ku shaqaysataa ganacsatada dhaqaalahoodu uu dibadda ku xiran yahay.

Walaalayaal dagaalkaan gaalada kula jirnay waxaa nooga darnaa midkaan kula jirnay Soomaalida bahalowday oo ku gadanaysa adoo taagan. Soomaalidu ma sinnayn oo waxaa ka buuxay dad khayr badan oo markay na arkaan nasoo dhawayn jiray xoolana noo qali jiray oo si fiican noo marti qaadi jiray sharkoodana aan ka nabad gali jirnay. Jazaahumu-llaahu khayran.

Dadka Soomaaliyeed waa dad wanaagsan oo u baahan hoggaan ay ku daydaan. Markay waayeen wax khayrka u hoggaamiya ayaa gaalo ka faa’iidaysatay. Yaan la dayicin fursadda maantay la haysto oo dadku waa dad Muslimiin ah ee hoggaan fiican haloo sameeyo oo ay ku daydaan gaaladana haloo sharraxo in ay tahay cadow soo jireen ah illaa iyo Nebi Muxamed (sallallaahu calayhi wasallam) inta qiyaamuhu ka dhacayana aan dagaalku dhammaanayn.

Walaalayaal waxaan meesha isku barannay rag fara badan oo aan diinta ku walaalownay.

Raggaas qaarna waa shahiideen qaarna waa nool yihiin ogaantay. Waxaan aad u xusuustaa ninkii aan waddada dheer ee u dhaxaysa Hargaysa iyo Gunnagado soo wada marnay annagoo lug dheer wada galnay oo gaajo iyo cabsi muddo ku wada jirnay, waxaa la dhihi jiray Shiikh Siciid.

Walaalku wuxuu ka mid ahaa raggii waxtarka u ahaa howlaha jihaadka. Wuxuu ahaa nin oday ah oo anaga iyo dadka noo dhexeeyay. Wuxuu ahaa nin aad ugu jajaban khidmada mujaahidiinta. Waxaan leennahay taqabbalahu-llaahu.

Waxaanan hilmaami doonin Shiikh Cabdullaahi Basaas. Wuxuu ka mid ahaa raggii ansaarta ahaa ee noogu yimid Laascaanood kadibna Laasqoray dowladda Islaamka ah ka taagay. Markii dowladdii Laasqoray la kala dirayna wuxuu soo aaday asagoo la socda saaxiibbadiisii ansaarta ahaa meeshuu shahaadada ku qaatay oo ah Soomaali Galbeed. Taqabbalahu-llaahu.

Ragga aan nolosha ku ogaa oo aan waagaas dalxiiska ku wada jirnay waxaa kamid ahaa: Amiirkayagii caamka ahaa Shiikh Cabdisalaam, horaan uga soo hadlay wanaaggiisa. Shiikh Xaadhuun baa kamid ahaa. Xaadhuun wuxuu ahaa nin wadaad ah oo luuqadda Carabiga iyo tafsiirka intaba dadka bari jiray.

Waxaa kamid ahaa Xasan Barkhadle oo taarwalahayaga ahaa, wuxuu kaloo ahaa nin dhisan xagga aqoonta. Waxaa ka mid ahaa Xasan Wali oo markii dambe saaxada qaa’id ka noqday, waxaa kamid ahaa Axmed Nuur oo reer Jigjiga ahaa. Warqad kuma qori karo asmaada aan aqaannay. Intaasu nagu filan.

Ikhwaanii muddo markaan joogay saaxadii ayaan fasax qaatay. Waxaan aaday Nayroobi. Waxaan diyaarad ka raacay Berbera. Diyaraaddu Xamar ayey taraansit ku tahay. Dhinacayga waxaa fadhiyay laba nin oo Soomaali ah. Waan is waraysannay. Midkii isoo xigay ayaan waydiiyey magaciisa waxaana uu ii sheegay in magaciisa la yiraahdo Shiikh Maxamed Cabdi Umal, walaalka kalena waxa uu magaciisa iigu sheegay in la yiraahdo Saylici oo asna reer Nayroobi ahaa.

Saylici wuxuu kamid ahaa ragga mujaahidiinta maalkooda  ama khasnaddooda hayay.

Labada wadaad waxay ka yimaadeen meeshaan ka imid laakiin aniga iyo ayagu saaxada iskuma aannaan arag ee diyaaradda ayaan mar soo wada raacnay. Shiikh Umal waagaas ayaan diyaaradda isku dhex barannay intii ka dambaysayna saaxiib baanu ahayn.

Shiikhu wuxuu kamid ahaa ragga aan looga maarmin saaxada jihaadka oo mar walba ka warqabay xaaladdu meeshay marayso, hadduu Nayroobi joogana intaas waxaa kusoo dhici jiray akhbaarta mujaahidiinta haddii laga maarmi waayana wuxuu aadi jiray goobta jihaadka lafteeda.

Shiikhu markaas wuxuu iimaam ka ahaa masjidka Abuu Bakar ee Sigiska. Masjidku wuxuu ahaa ciriiri. Salaadaha jumcada waxaa lagu tukan jiray bannaankiisa. Shiikha reer baa wuxuu u dagganaa guryaha ciriiriga ah ee Islii dhexdeeda ku yaalla oo kirada laga bixiyo.

Masjidku inta aan loo dhiibin Shiikh Maxamed Cabdi Umal wuxuu soo maray marxalado kala duwan.  Waxaa kamid ahaa xaaladihii uu soo maray: Masaajidku wuxuu xirnaa asbuuc dhan, dhexdiisaa la isku dagaalay. Waxaa la ii sheegay salaad maqrib in wax tujiya la waayay oo ninkii is dhaha horay istaag oo dadka tuji in feer lagu booboo bannaanka lagu tuuro. Waxaa ka dhacday car tuko.

Arrintaasi markay dhacday ayaa la xiray masjidkii si dadka loo kala badbaadiyo. Waxaa la saaray guddi maslaxa raadis ah iyo sidii masjidka looga faa’iidaysan lahaa. Magaalada waxaa joogay callaamatu Sheekh Al-Mujaahid Al-Muxaddith Az-Zaahid Shariif Cabdinuur (xafidahu-llaahu). Waxaa kaloo joogay callaamatu shiikh Mufassir Muxamed Haadi (raximahu-llaahu).

Guddigii waxay go’aan ku gaareen in masaajidka loo dhiibo Shiikh Mujaahid luuqawi Muxamed Cabdi Umal. Waxaa la ii sheegay in uu taskiyeeyay oo talada loogu dhiibay masaajidka Umal uu lahaa Shiikh Shariif Cabdinuur. Waxaa masaajidka laga qaaday oo iimaam ka ahaa nin lagu magacaabo Axmed Nuur oo ganacsade ahaa. Waxay isku qabiil ahaayeen  Sheekh Maxamed Cabdi Umal.

Waxa is dilayay oo qabiil qabiilka u kala baxay oo car tuko ay ka gaartay, mashaakilkiina markii dambe gaaray in masaajidkii la xiro waxay ahaayeen culumadii iyo ardaydii Al-Itixaad. Akhristow xasuuso Al-Itixaad waxay soo burburiyeen oo qabiil qabiil u kala direen waxaa kamid ahaa dowladdii Laasqoray, waxay soo xireen mucaskaraad fara badan oo hubkoodii ay dheheen dhulka ku duugta.

Isu hadal ekaa ayaga iyo Tigreegii dadkii Soomaali Galbeed ku yiri hubkiinna dhulka ku duugta, waxaad lasoo baxdaan markaad is dilaysaan, rasaastu hadday idinka dhammaatana  noo kaalaya annagaa idin siinaynee!

Waxaa kamid ahaa mucaskaraadka hubkoodii lagu yiri dhulka ku duugta mucaskarkii Dhoobley. Kuwii Bari waa annagii soo marnay ayagoo qabiilooyinkoodii la dhex galay qaarna suuqa gashay. Masaajidka Sigiska waxaa ka dhex istaagay Shiikh Mujaahid saabir Xasan Turki. Wuxuu sii daayay sir fara badan, wuxuu caayay oo ceebeeyay madaxdii Al-Itixaad u talinaysay waagaas.

Wuxuu dhalinyaradii u sheegay in ay khaa’imiin yihiin odayaasha Itixaad, wuxuu noo sheegay waxay sir qarsan jireen oo dhan illayn wuxuu kamid ahaa odayaashii ama shuyuukhdii Al-Itixaad. Waxaan u malaynay in odaygu waashay oo wax lasoo cabsiiyay maxaa yeelay wuxuu ceebeeyay oo xumaan ku tilmaamay culumadii Rabbaaniyiinta ahayd, xalaalmiiradka ahayd, mujaahidiinta ahayd ee Al-Itixaad, say nala ahayd markaas.

Shiikh Xasan Turki (xafidahu-llaahu) ma waalnayn ee annagaa waalnayn, wax lama cabsiin annagaa wax nala cabsiiyay, wax ma aannaan ogayne asagaa wax ogaa. Ilaahay baa wax og, asagaana cid walba ka abaalmarinaya waxay galeen.

Shiikh Xasan Turki maalinkaasaa Al-Itixaad waxay ka rifeen baalaha, waxay ku xukumeen nin waalan, waxay noo sheegeen in laga fogaado oo aan waxba laga dhagaysan. Waxay nagu dheheen waa oday qabiiliiste ah ee ha u juuqina. Waxaa la yiri qumanyo intaadan qumanyo ku dhihin ayay qumanyo ku tiraahdaa!

Aan u soo noqonno masaajidkii iyo wadaadkii. Masaajidkii wuxuu noqday madarasada ay Al-Itixaad kasoo takharujaan ama laga diyaariyo jiil wanaagsan oo mujaahidiin ah, mufassiriin ah, muxaddithiin ah oo la dagaallama wax alla wixii ka horyimaada manhajkaan toosan oo loogu khidmaynayo dacwada Salafu Saalix.

Masaajidkii wuxuu noqday xarunta looga taliyo jihaadkii ka socday Geeska Afrika. Waxyaabaha aan lagu illaawi karin Shiikha iyo masaajidka waxaa ka mid ah qamcintii ama baabbi’intii Salafiya Jadiidiyah. Waxaad xasuusataan dooddii dhex martay Shiikh Umal iyo Shiikh Cukaasha iyo wixii ka raacay Cukaasha.

Shiikh Maxamed Cabdi Umal safarkii koowaad ee uu carro gaalo ku aaday wuxuu ahaa billowgii 1996 qiyaastii. Waxaan filayaa in uu tagay Maraykanka, Ruushkana taraansit ku ahaa. Markuu soo laabtay wuxuu noo qabtay muxaadaro degdeg ah. Cinwaanka muxaadaradu wuxuu ahaa: Ninkii halaagsamayaa ha halaagsamo asagoo ay u caddahay halaaggu, ninkii noolaanayaana ha noolaado asagoo ay u caddahay noloshu.

Wuxuu ka hadlay wuxuu soo arkay oo xumaan iyo gaalnimo ah, wuxuu boholo dhaadheer ku riday ragga waddammada gaalada u dhoofaya ama iska dhiibaya. Wuxuu akhriyay nusuustii Qur’aaniga ahayd iyo kuwii axaadiithta ahaa. Wuxuu dhalinyaradii dhoofraadiska ahayd ku riday rajo-beel.

Wuxuu meel dhaw ka tusay cadaabkii. Wuxuu ka hadlay dhal-dhalaalka adduun. Wuxuu dhalinyarada ku sabriyay in aysan waayeyn wax ay cunaan ee ay ku sabraan diintooda iyo akhlaaqdooda. Wuxuu kusoo gabagabeeyay, “Dhalinyarooy yaan shaydaan idiin qurxin wax foolxun, Rasuulkuna wuxuu yiri (sallallaahu calayhi wasallam), ‘Idinka iyo gaalo yaan dabkiinnu isu muuqan.’ War jooga!”

Akhristayaal Masaajidkii Sigiska oo ahaa halka qol wuxuu gaaray in uu qabsado laba xaafadood dhexdood, wuxuu yeeshay dhaqaale sare, wuxuu yeeshay kastamar fara badan, wuxuu ku xirmay caalamka, mid Muslim ah iyo mid gaalo intaba. Wuxuu dhalay masaajido fara badan, wuxuu baddalay qaab dacwadeedkiisii. Wuxuu noqday dhexdhexaad!

Shiikh Maxamed Cabdi Umal wuxuu noqday siyaasi, taajir siyaaxi ah. Waxaa looga yeeray oo lagala tashadaa arrimaha Baarlamaanka Keenya, wuxuu u baxay wadti asagoo matalaya dowladda Keenya, wuxuu xubin sare ka yahay dowladda Keenya.

Waxaa la tashaday oo fatwooyinka waydiista bangiyada adduunka, waxaa wakiil looga dhigay ama taskiyee la yiri shirkado waawayn oo ganacsato ah oo ay leeyihiin dad ay isku dhowyihiin dhalasho ahaan. Waxaa la dajiyay guri wayn oo waardiye hortaagan yahay kirana aan laga rabin ama waxaa lagu yiri adaa leh guriga. Qorraxdu kama dhacdo oo diyaarad buu intaas saaran yahay, mar Ameerika oo maalin ah, mar Yurub oo habeen ah, mar Afrika oo subax ah.

Hadda wuxuu joogaa Koonfur Afrika oo Ogaadeenkii Tigreegu waddankoodii kala wareegtay oo halkaas u cararay ayuu uga dabatagay oo wuxuu ka dhaadhicinayaa in ay xaaladdii is baddashay, Tigreena ay xorriyad buuxa siinayso diintooda iyo adduunyadooda oo ay wax walba u oggol yihiin. Wuxuu leeyahay iska illaawa wixii jihaad lagu sheegi jiray oo la idinku luggooyay dib u dhacana idinku riday dowladdana idinku diray. Waa Tigree dawladduu sheegayaa!

Talow ma wadaadkaa is baddalay oo tanaasulay mise Tigree baa is baddashay oo tanaasul la timid? Arrintaan xaqiiqadeeda waxaan ka rabnaa falanqaynta dadwaynaha ayagaan u daynaynaa in ay xog naga siiyaan. Baaraka-llaahu fiikum.

Shiikh Maxamed Cabdi Umal wuxuu billaabay in uu weeraro mujaahidiinta ay isugu darmatay cadowga  iyo gaajadu, wuxuu billaabay in uu u fatwoodo in gaalo la isu dhiibi karo, wuxuu illaaway shalay fatwadiisii, wuxuu caayay oo yasay ama quursaday mujaahidiintii godkuu kasoo baxay wali ku jira oo gaaladuu shalay la dagaallamayay wali dagaalka kula jira.

Shiikha waxaan leennahay waxaa jihaadka ku jira macallimiintaadii aad Sucuudiga wax kasoo baratay. Adiguna waxaad jihaadkaas ku sheegtay ragga wada in ay yihiin juhalo aan wax aqoon, takfiir aan axkaamta garanayn, ma-fakarayaal aan mustaqbalka wax ka ogayn oo aan kala aqoon mafsadada iyo masaalixda! Subxaanallaahi!

Adigu xaggee ka keentay aqoonta uusan lahayn macallinkaagu!? Haddaad tiraahdo aqoontu macallinka uma xirna oo qofku waa ka aqoon badan karaa macallinkiisa, kuuma roona oo waxaa ku hortaal maxaad ardaydaadii ku haysataa hadday sii wadaan jihaadkii aad ka cuslaatay. Haddaad tiraahdo macallinka waa in laga dambeeyaa kuuma roona oo waxaan ku leennayahy soo raac macallinkaaga oo imow saaxada jihaadka. Midba mid ka kharaar.

Ictisaam madaxtooyadoodu waa Masjidka Sigiska ku yaal ee Nayroobi. Wuxuu leeyahay masjidku laamo fara badan oo adduunwaynaha ku kala yaalla oo asaga ka farcamay sida Ameerika, Yurub iyo meelo kale oo fara badan. Laba waddan aan tusaale u soo qaadanno, waa Maraykanka iyo Ingiriiska.

Maraykanka waxaa ku yaalla qalcado fara badan oo Ictisaam sameeyay. Tuseele ahaan gobolka la yiraahdo Minasoota waxaa laga dhisay qalcad loogu magacdaray masjid, lacago badanna waa lagu aruursaday dhismaheedii. Qalcaddaas waxaa lagula shiray mujrimka adduunka ugu wayn ee fadhigiisu yahay Keenya, waa Maykal ninka lagu magacaabo ee Maraykanka u qaabilsan dabargoynta Islaamka.

Waddanka Ingiriiska waxaa laga furay qalcado waawayn oo ay ku baxday malaayiin gini ama doolar oo laga aruursaday dadkii masaakiinta ahaa ee Soomaaliyeed oo meesha qoxootinimada ku joogay.

Waxaa lagu dagay laba arrimood: dadkoo khayr jecel iyo ayadoo loogu warramay meeshu waa masaajid ee Ilaahay jannada guri ha idiinka dhisee dhisa masaajidka kadibna aan loo kala harin. Looguma khidmeeyo Soomaali maraakiztaas ee waxay qabtaan dano gaar ah. Rumayso ama diid.

Waxaa qalcadahaas lagu magacaabay maraakizta dhismahooda loosoo wakiishay Shiikh Maxamed Idiris. Maraakiztaas ama qalcadahaas waxaa loogu tala galay laba arrimood:

1. In gaalada lagu raalligaliyo oo la tusiyo in ay adduunwaynaha la noolaan karaan, in  la isu soo dhaweeyo caalamka shakigu kala galay, in wax la wada qabsado, in cunfiga iyo waxa lagu magacaabay jihaad oo dhan ay ka fogyihiin.
2. In jihaadka gaalada lagula jiro ay tashwiish ku furaan, in dhaqaalihii jihaadka lagu bixin lahaa halkaan loosoo duwo, in fatwooyin jihaadka iyo ehelkiisa lagu caayayo lagasoo jeediyo, in laga jaasuuso muslimiinta laga dareemo nuxur jihaadi ah qalbigooda, in shaqsiyaad gaar ahi ku raaxaystaan xoolaha bulshada ka dhexeeya iyo wixi la mida.

Waxay dhahaan culimadaani, “Soomaaliyeey iska jira xoolihiinna Naar haku gadanina. Ku bixiya ama ku sadaqaysta masaajidda iyo maraakizta khayriga ah xoolihiinna.” Waxay ku guulaysteen in ay dad badan shaki ka galiyeen jihaadkii. Laakiin jihaadkii wuu socdaa waana socon doonaa inta qiyaame ka dhacayo.

Shiikh Maxamed Idiris wuxuu ahaa nin mujaahid ah. Hadda kahor waa taan soo marnay asagoo dhufayska nagula jira. Wuxuu kaloo ahaa nin u taagan oo dhaqaale u raadiya har iyo habeenba agoomadii aabbayaashood jihaadka ku shahiideen inshaa Allaahu.

Boorsadii yarayd ee agoomaha ay dadka muxsiniinta ahi wax ugusoo ridi jireen intuu tuuray ayuu barnaamijkii oo dhan wuxuu ka dhigay qori iyo qiiqiiisa waa la isla tuuraa. Illayn hadduu mujaahidiintii kasoo horjeestay oo jihaadkii ka dhigay wax fitno ah, agoon xaggee joogtaa? Shiikhu wuxuu u eg yahay xaaladda uu hadda ku sugan yahay tii Qur’aanku ku sifeeyay ninkii la dhihi jiray Dul Qarnayn oo meel walba waa taagan yahay. Wuxuu qaatay boorso tii hore ka wayn.

Wuxuu qaatay laabtob kii hore ka xawaare dheereeya. Diyaaradi ma kacdo waa la socdaa, magaalo ma jirto waa joogaa. Waxaas oo dhaqaale ah yaa bixiya? Maxayse gaaladu uga shakin la’dahay ninkaan wadaadka ah ee aan istaagayn oo sanadka oo dhan diyaaraddu u buukingaraysan tahay? Dadka Muslimiinta ahaa waxay ku jiraan xaalad ay dhoofi waayaan oo kii jirranaa xataa loo diido in uu isbitaal aado, kii ganacsan lahaa loo diido ganacsigii, kii fasax u aadi lahaa meelaha kulul loo diido in uu aado, dhalinyaro iyo odayaalba albaabbadaa loo taagan yahay oo la leeyahay, “Xaggee u socotaa? Xagee ka timid?” Marka dambana waaba la xirxiraa.

Waxaan hubaa wafdiga Maraykanka ah ee uu hoggaaminayay Maykal oo sida qarsoodida ah shirarka ugu qabanaya qalcadda Minasoota ku taal in uusan moogayn ama ka maqnayn madaxtooyada Ictisaamka ee waliba dariska la ah Maykal. Waxaan uga jeedaa Sigiska.

Waxay Ictisaam ku dhex jiraan ayaan dadka tusiyay. Haddaan runta ka hadlo yaan la idhihin waad waalan tahay sidii Shiikh Xasan Turki aad ku tiraahdeen kal hore. Shiikh Xasan run buu sheegay anna run baan sheegayaa.

Dadka ku indhala’ ama u qaba in aysan gafiba karin culumada Ictisaam waxaan leeyahay waan soo marnay waxa idin haysta. Culumaduna waa bashar oo waa gafi karaan qofkii khaladkooda arkaana waa sixi karaa. Haddaad rumaysantihiin culumada Ictisaam khaladkooda waxaa sixi kara caalim mujtahid ah oo aad u da’ wayn muddana dacwada kusoo dhex jiray, daliil baa la idinka rabaa. Haddaad rumaysantihiin in qofkii Muslim ah oo khalad arkaa in uu sixi karo waxaan tilmaannay intaas oo khalad iyo kuwa kale oo aanan ka hadlin markii loo baahdase aan ka hadli doono inshaa Allaahu.

Walaalayaal raalli iga ahaada waxaa ila dheeraaday ama batay warka aan ka ogahay jihaadka Soomaaliya ka socda iyo marxaladduu soo maray iyo meesha lala damacsan yahay in lagu gowraco ayadoon bisinka loo qaban. Midna ogaada, dadkaa is baddalaya ee diintu isma baddalayso. Muslimiinta ayaa tanaasulay ee gaaladu ma tanaasulin!

Ikhwaanii waxaan ku noqon doonaa ishaa Allaahu tacaalaa Soomaaliya.

Ictisaam gar baa taal
Loo wada gudboon yahay
Soo fariista gogoshaan
Ka gar baxa walaalaha.

In shabaab la gooyoo
Gaalada la raacoo
Wala gaara siisaan
Ma gar baad u haysaan?

Gaf hadduu ka dhacay beri
Golihii saree jiray
Maa gadaal u noqotaan
Gaartaan maslaxa sare.

Maa gashaan dhufaysyada
Gaalada la dirirtaan
Gobannimo u dhimataan
Goobtaan Jannada sare.

Culumada gabowdoo
Garanaysa waaqaca
Godad bay ku dhuuntaan
Ma gudbaan xuduudaha.

Ma gam’aan habeenkii
Geesiyadu ma sexdaan
Xabash lama gucleeyaan
Gaalada ma raacaan.

Haddaad gaabiseenoo
Garabkooda diiddeen
Gujada maad ka daysaan
Gabalkiis nimuu dhacay
Gardarrada halkaan yimid
Maxaad ugu gargaarteen
Gaalada u raacdeen.

Meles lowyogaab iyo
Maykal ina masiixiya
Maxaad ula midowdeen
Midigta ugu dhiibteen?
Ma Shabaab nacayb baa
Idin geysay meeshaas?
Manhajkii Rasuulkiyo (sallallaahu calayhi wasallam)
Minhaajkii u tuurteen.

Milicsada wixii dhacay
Maalmihii horee tagay
Roga malafyadiinnii
Musiibooyinkii jiray.
Meeye mufakkiriintii
Maslaxada ka talin jiray
Waxkastoo musiiba ah
Maarayn u heli jiray?